گنجور

۵- آیات ۱۹ تا ۲۴

هٰذٰانِ خَصْمٰانِ اِخْتَصَمُوا فِی رَبِّهِمْ فَالَّذِینَ کَفَرُوا قُطِّعَتْ لَهُمْ ثِیٰابٌ مِنْ نٰارٍ یُصَبُّ مِنْ فَوْقِ رُؤُسِهِمُ اَلْحَمِیمُ (۱۹) یُصْهَرُ بِهِ مٰا فِی بُطُونِهِمْ وَ اَلْجُلُودُ (۲۰) وَ لَهُمْ مَقٰامِعُ مِنْ حَدِیدٍ (۲۱) کُلَّمٰا أَرٰادُوا أَنْ یَخْرُجُوا مِنْهٰا مِنْ غَمٍّ أُعِیدُوا فِیهٰا وَ ذُوقُوا عَذٰابَ اَلْحَرِیقِ (۲۲) إِنَّ اَللّٰهَ یُدْخِلُ اَلَّذِینَ آمَنُوا وَ عَمِلُوا اَلصّٰالِحٰاتِ جَنّٰاتٍ تَجْرِی مِنْ تَحْتِهَا اَلْأَنْهٰارُ یُحَلَّوْنَ فِیهٰا مِنْ أَسٰاوِرَ مِنْ ذَهَبٍ وَ لُؤْلُؤاً وَ لِبٰاسُهُمْ فِیهٰا حَرِیرٌ (۲۳) وَ هُدُوا إِلَی اَلطَّیِّبِ مِنَ اَلْقَوْلِ وَ هُدُوا إِلیٰ صِرٰاطِ اَلْحَمِیدِ (۲۴)

این دو خصم خصومت کردند در پروردگارشان پس آنان که کافر شدند بریده می‌شود برای ایشان جامها از آتش ریخته می‌شود از بالای سرهاشان آن آب گرم (۱۹) که گداخته شود بآن آنچه در شکمهای ایشانست و پوستهاشان (۲۰) و مر ایشان‌راست گرزها از آهن (۲۱) هرگاه اراده کنند که بیرون روند از آن از آزردگی باز گردانیده شوند در آن و بچشید عذاب آتش سوزان (۲۲) بدرستی که خدا در می‌آورد آنان را که گرویدند و کردند کارهای شایسته در بهشتهایی که می‌رود از زیر آنها نهرها زیور بر کنند در آن از زر و مروارید و پوشش ایشان در آن پرنیانست (۲۳) و هدایت کرده شدند بپاکیزه از گفتار و هدایت کرده شدند براه خدای سزاوار ستایش (۲۴)

این دو فرقه یکدگر را دشمنند
که جدل در کردگار خود کنند
در ره دین ز اختیار و اضطرار
می کنند ایشان به سختی کارزار
پس کسانی که به حق کافر شدند
بهرشان ببریده گردد باز چند
جامه ای از آتش انگیخته
هم شود از فوق سرشان ریخته
آب گرمی که گدازد در نمون
آنچه ایشان راست ز احشاء در بطون
پوستهاشان هم شود بگداخته
ظاهر و باطن ز آتش ساخته
گُرزها باشد بر ایشان از حدید
که بر آنهاشان بکوبند از شدید
ز آتش ار خواهند تا بیرون روند
بازگردانیده اندر وی شوند
وین بود از کثرت اندوه و غم
گر گریزانند ز آتش دم به دم
این چنین گویندشان در سوز و تاب
کای اسیران هوی ذُوقُواْ عَذَاب
قسم دیگر کاهل ایمانند و دین
کرده اند اعمال نیکو از یقین
حق درآردشان به جنّت در جزا
جنّتی کز اوست جاری نهرها
مُتحلی در وی به زیورها شوند
صاحب دستینه از زرها شوند
شرح آنها گفته ایم از پیشتر
چیست تا معنی ز مروارید و زر
جامه ایشان راست در جنّت حریر
تا که باشند از لطافت بی نظیر
ره نموده هم شوند ایشان تمام
سوی طیّب، نزد گفتار و کلام
همچنین سوی صراط بس حمید
ره نموده می شوند اندر امید
قول طیّب هست حمد کردگار
راه طیّب بر موحد وصل یار
۴- آیات ۱۴ تا ۱۸: إِنَّ اَللّٰهَ یُدْخِلُ اَلَّذِینَ آمَنُوا وَ عَمِلُوا اَلصّٰالِحٰاتِ جَنّٰاتٍ تَجْرِی مِنْ تَحْتِهَا اَلْأَنْهٰارُ إِنَّ اَللّٰهَ یَفْعَلُ مٰا یُرِیدُ (۱۴) مَنْ کٰانَ یَظُنُّ أَنْ لَنْ یَنْصُرَهُ اَللّٰهُ فِی اَلدُّنْیٰا وَ اَلْآخِرَةِ فَلْیَمْدُدْ بِسَبَبٍ إِلَی اَلسَّمٰاءِ ثُمَّ لْیَقْطَعْ فَلْیَنْظُرْ هَلْ یُذْهِبَنَّ کَیْدُهُ مٰا یَغِیظُ (۱۵) وَ کَذٰلِکَ أَنْزَلْنٰاهُ آیٰاتٍ بَیِّنٰاتٍ وَ أَنَّ اَللّٰهَ یَهْدِی مَنْ یُرِیدُ (۱۶) إِنَّ اَلَّذِینَ آمَنُوا وَ اَلَّذِینَ هٰادُوا وَ اَلصّٰابِئِینَ وَ اَلنَّصٰاریٰ وَ اَلْمَجُوسَ وَ اَلَّذِینَ أَشْرَکُوا إِنَّ اَللّٰهَ یَفْصِلُ بَیْنَهُمْ یَوْمَ اَلْقِیٰامَةِ إِنَّ اَللّٰهَ عَلیٰ کُلِّ شَیْ‌ءٍ شَهِیدٌ (۱۷) أَ لَمْ تَرَ أَنَّ اَللّٰهَ یَسْجُدُ لَهُ مَنْ فِی اَلسَّمٰاوٰاتِ وَ مَنْ فِی اَلْأَرْضِ وَ اَلشَّمْسُ وَ اَلْقَمَرُ وَ اَلنُّجُومُ وَ اَلْجِبٰالُ وَ اَلشَّجَرُ وَ اَلدَّوَابُّ وَ کَثِیرٌ مِنَ اَلنّٰاسِ وَ کَثِیرٌ حَقَّ عَلَیْهِ اَلْعَذٰابُ وَ مَنْ یُهِنِ اَللّٰهُ فَمٰا لَهُ مِنْ مُکْرِمٍ إِنَّ اَللّٰهَ یَفْعَلُ مٰا یَشٰاءُ (۱۸)۶- جذبه در عشق: عشق گوید کار عاشق شد تمام

اطلاعات

وزن: فاعلاتن فاعلاتن فاعلن (رمل مسدس محذوف یا وزن مثنوی)
قالب شعری: مثنوی

* با انتخاب متن و لمس متن انتخابی می‌توانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.

برگردان به زبان ساده

هٰذٰانِ خَصْمٰانِ اِخْتَصَمُوا فِی رَبِّهِمْ فَالَّذِینَ کَفَرُوا قُطِّعَتْ لَهُمْ ثِیٰابٌ مِنْ نٰارٍ یُصَبُّ مِنْ فَوْقِ رُؤُسِهِمُ اَلْحَمِیمُ (۱۹) یُصْهَرُ بِهِ مٰا فِی بُطُونِهِمْ وَ اَلْجُلُودُ (۲۰) وَ لَهُمْ مَقٰامِعُ مِنْ حَدِیدٍ (۲۱) کُلَّمٰا أَرٰادُوا أَنْ یَخْرُجُوا مِنْهٰا مِنْ غَمٍّ أُعِیدُوا فِیهٰا وَ ذُوقُوا عَذٰابَ اَلْحَرِیقِ (۲۲) إِنَّ اَللّٰهَ یُدْخِلُ اَلَّذِینَ آمَنُوا وَ عَمِلُوا اَلصّٰالِحٰاتِ جَنّٰاتٍ تَجْرِی مِنْ تَحْتِهَا اَلْأَنْهٰارُ یُحَلَّوْنَ فِیهٰا مِنْ أَسٰاوِرَ مِنْ ذَهَبٍ وَ لُؤْلُؤاً وَ لِبٰاسُهُمْ فِیهٰا حَرِیرٌ (۲۳) وَ هُدُوا إِلَی اَلطَّیِّبِ مِنَ اَلْقَوْلِ وَ هُدُوا إِلیٰ صِرٰاطِ اَلْحَمِیدِ (۲۴)
هوش مصنوعی: دو گروه در مورد پروردگار خود با هم دشمنی کردند. گروهی که کافر شدند، لباس‌هایی از آتش برایشان آماده شده که آبِ داغ بر سرشان ریخته می‌شود. این آب، آنچه در شکم‌هایشان و پوست‌هایشان است را ذوب می‌کند. برای آنها چکشی از آهن وجود دارد. هر بار که بخواهند از غم و اندوهی که در آن گرفتارند خارج شوند، آن‌ها را دوباره به آنجا باز می‌گردانند و عذاب آتش را بچشند. به یقین، خداوند ایمان‌آورندگان و نیکوکاران را در باغ‌هایی وارد می‌کند که در زیرشان نهرها جاری است. در آنجا با دستبندهایی از طلا و مروارید زیورآلات می‌شوند و پوشاکشان در آنجا از ابریشم است. همچنین به گفتار نیکو هدایت می‌شوند و به صراط ستوده راهنمایی می‌شوند.
این دو خصم خصومت کردند در پروردگارشان پس آنان که کافر شدند بریده می‌شود برای ایشان جامها از آتش ریخته می‌شود از بالای سرهاشان آن آب گرم (۱۹) که گداخته شود بآن آنچه در شکمهای ایشانست و پوستهاشان (۲۰) و مر ایشان‌راست گرزها از آهن (۲۱) هرگاه اراده کنند که بیرون روند از آن از آزردگی باز گردانیده شوند در آن و بچشید عذاب آتش سوزان (۲۲) بدرستی که خدا در می‌آورد آنان را که گرویدند و کردند کارهای شایسته در بهشتهایی که می‌رود از زیر آنها نهرها زیور بر کنند در آن از زر و مروارید و پوشش ایشان در آن پرنیانست (۲۳) و هدایت کرده شدند بپاکیزه از گفتار و هدایت کرده شدند براه خدای سزاوار ستایش (۲۴)
هوش مصنوعی: این دو گروه در مورد پروردگارشان به نزاع و دشمنی برخاستند. کسانی که به عنوان کافر شناخته می‌شوند، از آتش آزاردهنده‌ای که بر روی سرهایشان ریخته می‌شود، عذاب خواهند دید. این آتش آب گرم و گدازنده‌ای را که درون آن‌ها و پوست‌هایشان وجود دارد، خواهد سوزاند. آن‌ها با چکش‌های آهنین مورد آزار قرار می‌گیرند و اگر بخواهند از آن عذاب بیرون بیایند، به دلیل درد و رنج دوباره به آنجا برگردانده می‌شوند و عذاب آتش سوزان را خواهند چشید. اما خداوند به کسانی که ایمان آورده و کارهای نیک انجام داده‌اند، وعده بهشتی داده است که نهرها از زیر آن می‌گذرد. در این بهشت، آن‌ها با زیورآلاتی از طلا و مروارید زینت می‌شوند و لباس‌هایشان از پارچه‌های نرم و لطیف است. همچنین، آن‌ها به سخنان پاکیزه هدایت می‌شوند و به راه پروردگاری که شایسته ستایش است، راهنمایی خواهند شد.
این دو فرقه یکدگر را دشمنند
که جدل در کردگار خود کنند
هوش مصنوعی: این دو گروه با یکدیگر دشمن هستند زیرا درباره‌ی خداوند خود بحث و جدل می‌کنند.
در ره دین ز اختیار و اضطرار
می کنند ایشان به سختی کارزار
هوش مصنوعی: در مسیر دین، برخی افراد به خاطر انتخاب و برخی به دلیل ناچاری به سختی مبارزه می‌کنند.
پس کسانی که به حق کافر شدند
بهرشان ببریده گردد باز چند
هوش مصنوعی: پس افرادی که به حق کافر شدند و به آن اعتقاد نداشتند، عاقبتشان از نعمت‌ها و خیرات جدا می‌شود و به عذاب و مجازات دچار خواهند شد.
جامه ای از آتش انگیخته
هم شود از فوق سرشان ریخته
هوش مصنوعی: لباسی که از آتش درست شده، بر سر آن‌ها می‌بارد و آن‌ها را می‌سوزاند.
آب گرمی که گدازد در نمون
آنچه ایشان راست ز احشاء در بطون
هوش مصنوعی: آب گرمی که در دل خود دارد، آنچه را که در درون خود پنهان کرده‌است، به آرامی نشان می‌دهد.
پوستهاشان هم شود بگداخته
ظاهر و باطن ز آتش ساخته
هوش مصنوعی: ظاهر و باطن آن‌ها به اندازه‌ای تحت تأثیر آتش قرار گرفته که حتی پوستشان نیز دچار تغییرات شده است.
گُرزها باشد بر ایشان از حدید
که بر آنهاشان بکوبند از شدید
هوش مصنوعی: تبرهایی از آهن بر سر آنها زده می‌شود که بسیار شدید و قوی خواهد بود.
ز آتش ار خواهند تا بیرون روند
بازگردانیده اندر وی شوند
هوش مصنوعی: اگر بخواهند از آتش خارج شوند، دوباره به آن برمی‌گردند.
وین بود از کثرت اندوه و غم
گر گریزانند ز آتش دم به دم
هوش مصنوعی: این جمله به این معناست که به خاطر فراوانی اندوه و غم، هر لحظه ممکن است انسان از آتش مشکلات و سختی‌ها فرار کند.
این چنین گویندشان در سوز و تاب
کای اسیران هوی ذُوقُواْ عَذَاب
هوش مصنوعی: آنها در حال ناراحتی و درد می‌گویند: ای اسیران آرزوها، عذاب را بچشید.
قسم دیگر کاهل ایمانند و دین
کرده اند اعمال نیکو از یقین
هوش مصنوعی: بسیاری از افراد در ایمان و دین خود سستی می‌کنند و کارهای نیک را بدون یقین و اعتقاد واقعی انجام می‌دهند.
حق درآردشان به جنّت در جزا
جنّتی کز اوست جاری نهرها
هوش مصنوعی: حق، به خاطر اعمالشان آنها را به بهشت می‌برد، بهشتی که در آن نهرها به جریان می‌افتند.
مُتحلی در وی به زیورها شوند
صاحب دستینه از زرها شوند
هوش مصنوعی: کسانی که به زیبایی‌ها و زینت‌ها آراسته می‌شوند، مانند کسانی می‌مانند که از طلا و جواهرات برخوردارند.
شرح آنها گفته ایم از پیشتر
چیست تا معنی ز مروارید و زر
هوش مصنوعی: ما از قبل توضیح داده‌ایم که این چیزها چه هستند تا مفهوم مروارید و طلا را روشن کنیم.
جامه ایشان راست در جنّت حریر
تا که باشند از لطافت بی نظیر
هوش مصنوعی: لباس‌های آنان در بهشت از حریر است که به خاطر لطافت فوق‌العاده‌ای که دارند، بی‌نظیر هستند.
ره نموده هم شوند ایشان تمام
سوی طیّب، نزد گفتار و کلام
هوش مصنوعی: آن‌ها همگی به سوی کلام و گفتار نیکو روی می‌آورند و در این مسیر گام برمی‌دارند.
همچنین سوی صراط بس حمید
ره نموده می شوند اندر امید
هوش مصنوعی: افرادی که به راه نیکو و درست رفته‌اند، با نیکی و شایستگی به مقصد خود نزدیک می‌شوند و در انتظار آینده‌ای امیدوارکننده هستند.
قول طیّب هست حمد کردگار
راه طیّب بر موحد وصل یار
هوش مصنوعی: حرف نیکویی وجود دارد که ستایش خداوندی را می‌کند که راه درست و راستین را برای تنها پرستنده و دوستش هموار کرده است.