گنجور

۱۴- آیات ۵۹ تا ۶۵

لَیُدْخِلَنَّهُمْ مُدْخَلاً یَرْضَوْنَهُ وَ إِنَّ اَللّٰهَ لَعَلِیمٌ حَلِیمٌ (۵۹) ذٰلِکَ وَ مَنْ عٰاقَبَ بِمِثْلِ مٰا عُوقِبَ بِهِ ثُمَّ بُغِیَ عَلَیْهِ لَیَنْصُرَنَّهُ اَللّٰهُ إِنَّ اَللّٰهَ لَعَفُوٌّ غَفُورٌ (۶۰) ذٰلِکَ بِأَنَّ اَللّٰهَ یُولِجُ اَللَّیْلَ فِی اَلنَّهٰارِ وَ یُولِجُ اَلنَّهٰارَ فِی اَللَّیْلِ وَ أَنَّ اَللّٰهَ سَمِیعٌ بَصِیرٌ (۶۱) ذٰلِکَ بِأَنَّ اَللّٰهَ هُوَ اَلْحَقُّ وَ أَنَّ مٰا یَدْعُونَ مِنْ دُونِهِ هُوَ اَلْبٰاطِلُ وَ أَنَّ اَللّٰهَ هُوَ اَلْعَلِیُّ اَلْکَبِیرُ (۶۲) أَ لَمْ تَرَ أَنَّ اَللّٰهَ أَنْزَلَ مِنَ اَلسَّمٰاءِ مٰاءً فَتُصْبِحُ اَلْأَرْضُ مُخْضَرَّةً إِنَّ اَللّٰهَ لَطِیفٌ خَبِیرٌ (۶۳) لَهُ مٰا فِی اَلسَّمٰاوٰاتِ وَ مٰا فِی اَلْأَرْضِ وَ إِنَّ اَللّٰهَ لَهُوَ اَلْغَنِیُّ اَلْحَمِیدُ (۶۴) أَ لَمْ تَرَ أَنَّ اَللّٰهَ سَخَّرَ لَکُمْ مٰا فِی اَلْأَرْضِ وَ اَلْفُلْکَ تَجْرِی فِی اَلْبَحْرِ بِأَمْرِهِ وَ یُمْسِکُ اَلسَّمٰاءَ أَنْ تَقَعَ عَلَی اَلْأَرْضِ إِلاّٰ بِإِذْنِهِ إِنَّ اَللّٰهَ بِالنّٰاسِ لَرَؤُفٌ رَحِیمٌ (۶۵)

هر آینه در می‌آورد ایشان را در آوردنی که پسندند آن را و بدرستی که خدا هر آینه دانای بردبار است (۵۹) اینست و کسی که عقوبت رساند بمانند آنچه عقوبت رسانیده شد بآن پس ستم کرده شد بر او هر آینه یاری می‌کند او را خدا بدرستی که خدا هر آینه درگذرنده و آمرزنده است (۶۰) آن باینست که خدا داخل می‌گرداند شب را در روز و داخل می‌گرداند روز را در شب و آنکه خدا شنوای بیناست (۶۱) آن باین است که خدا اوست حق و به اینکه آنچه را می‌خوانند از غیر او آنست باطل و آنکه خدا اوست رفیع بزرگ (۶۲) آیا ندیدی که خدا فرو فرستاد از آسمان آب را پس می‌گردد زمین سبز بدرستی که خدا باریک بین آگاه است (۶۳) مر او راست آنچه در آسمان و آنچه در زمین است و بدرستی که خدا هر آینه اوست بی‌نیاز ستوده (۶۴) آیا ندیدی بدرستی که خدا رام کرد از برای شما آنچه در زمین است و کشتی می‌رود در دریا به فرمان او نگاه می‌دارد آسمان را از آنکه افتد بر زمین مگر بدستور او بدرستی که خدا بمردمان هر آینه مهربان رحیم است (۶۵)

زآن درآرد گفت درآوردنی
راضی و خوش در بهشت و مسکنی
حق بود دانا به حال و بردبار
مرحبا آن لطف و آن احسان و کار
این است امر حق عقوبت هر کند
مثل آن بر وی عقوبت پس رسد
پس ستم کرده شود آن کانتقام
بکشد او را عاقبت خود در مقام
پس دهد نصرت خدایش لامحال
چون عَفُوّ است و غفور آن ذوالجلال
این بود اندر مظالم حکم عام
خاص نبود بهر کس در انتقام
عفو و آمرزش در این موقع ز حق
بهر آن باشد که در حکم و نسق
منتقم باشد مُصاب از کردگار
زآنکه کرده است او عمل بر نظم کار
نصر حق مظلوم را اندر طلب
این بود هیچ ار خردمندی سبب
که بود او قادر ذوالاقتدار
غالب آرد کار را بعضی به کار
تا شود تعدیل مابین دو چیز
که معاند با همند آن هر دو نیز
از حرارت گر نگردد صاعد آب
عالم از افزونی اش گردد خراب
باشد از آن جمله اینکه لیل را
اندر آرد در نهار از اقتضا
اندر آرد روز را هم در شب او
از پی تعدیل نظم مطلب او
کاهد از هر یک به وجه اعتدال
بر دگر افزاید اندر حسن حال
حق سمیع است و بصیر از روی ذات
بشنود، بیند فعال ممکنات
در دعاء مظلوم را باشد پناه
هم ز ظالم در تظلّم دادخواه
زآن سبب که حق بود ثابت به ذات
جمع سازنده وجود ممکنات
گر نسازد جمعشان از هر ضرر
در زمان گردند معدوم الاثر
زآن سبب باشد که خوانند آنچه را
مشرکان باطل بود غیر از خدا
زآن سبب که او علیّ است و کبیر
پاک و مطلق از شریک و از نظیر
نیست شیئی چون به ذاتش مستقل
غیر او پس باطل است و مضمحل
زآنکه باطل آن بود کز خود به ذات
نیست او را هستی ای اندر جهات
پس به معنی کلّ اشیاء باطلند
زآنکه در هستی ز غیری حاصلند
نیست استقلال ی ایشان را به ذات
غیر ذات واحد کامل صفات
وز رهی حقند اشیاء سر به سر
که بوند از ذات واحد جلوه گر
پس حقیقت غیر حق موجود نیست
زآنکه بودِ غیر او، خود بود نیست
خود تو این آیا ندیدی، دیده ای
نیست شک دانسته و فهمیده ای
که فرستاد آبی او از آسمان
شد زمین سرسبز و خرّم در زمان
سبزی ارض است دائم زآن سبب
وآن یکی باشد ز آیت های رب
او به خلق خود لطیف است و خبیر
رزق بخشد بر کبیر و بر صغیر
هست او را آنچه در ارض و سماست
بی نیاز و هم ستوده بر سزاست
بر ستایش او سزاوار است و بس
غیر او نبود سزا بر حمد کس
خود تو این آیا ندیدی آنکه رام
کرده آنچه اندر زمین آن راست نام
فُلک را فرموده رام آن ذو نعم
تا به امر او روان باشد به یم
آسمان را دارد از قدرت نگاه
زآنکه افتد بر زمین بی اشتباه
جز که بر فرمان او نبود یقین
بودن این آسمان برپا چنین
زآنکه حق باشد رئوف و مهربان
بر تمام مردمان از هر نشان
۱۳- جذبه: وعده گیرد گر ز عاشق دلبرش۱۵- آیات ۶۶ تا ۷۲: وَ هُوَ اَلَّذِی أَحْیٰاکُمْ ثُمَّ یُمِیتُکُمْ ثُمَّ یُحْیِیکُمْ إِنَّ اَلْإِنْسٰانَ لَکَفُورٌ (۶۶) لِکُلِّ أُمَّةٍ جَعَلْنٰا مَنْسَکاً هُمْ نٰاسِکُوهُ فَلاٰ یُنٰازِعُنَّکَ فِی اَلْأَمْرِ وَ اُدْعُ إِلیٰ رَبِّکَ إِنَّکَ لَعَلیٰ هُدیً مُسْتَقِیمٍ (۶۷) وَ إِنْ جٰادَلُوکَ فَقُلِ اَللّٰهُ أَعْلَمُ بِمٰا تَعْمَلُونَ (۶۸) اَللّٰهُ یَحْکُمُ بَیْنَکُمْ یَوْمَ اَلْقِیٰامَةِ فِیمٰا کُنْتُمْ فِیهِ تَخْتَلِفُونَ (۶۹) أَ لَمْ تَعْلَمْ أَنَّ اَللّٰهَ یَعْلَمُ مٰا فِی اَلسَّمٰاءِ وَ اَلْأَرْضِ إِنَّ ذٰلِکَ فِی کِتٰابٍ إِنَّ ذٰلِکَ عَلَی اَللّٰهِ یَسِیرٌ (۷۰) وَ یَعْبُدُونَ مِنْ دُونِ اَللّٰهِ مٰا لَمْ یُنَزِّلْ بِهِ سُلْطٰاناً وَ مٰا لَیْسَ لَهُمْ بِهِ عِلْمٌ وَ مٰا لِلظّٰالِمِینَ مِنْ نَصِیرٍ (۷۱) وَ إِذٰا تُتْلیٰ عَلَیْهِمْ آیٰاتُنٰا بَیِّنٰاتٍ تَعْرِفُ فِی وُجُوهِ اَلَّذِینَ کَفَرُوا اَلْمُنْکَرَ یَکٰادُونَ یَسْطُونَ بِالَّذِینَ یَتْلُونَ عَلَیْهِمْ آیٰاتِنٰا قُلْ أَ فَأُنَبِّئُکُمْ بِشَرٍّ مِنْ ذٰلِکُمُ اَلنّٰارُ وَعَدَهَا اَللّٰهُ اَلَّذِینَ کَفَرُوا وَ بِئْسَ اَلْمَصِیرُ (۷۲)

اطلاعات

وزن: فاعلاتن فاعلاتن فاعلن (رمل مسدس محذوف یا وزن مثنوی)
قالب شعری: مثنوی
منبع اولیه: خانم مقصودی

* با انتخاب متن و لمس متن انتخابی می‌توانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.

برگردان به زبان ساده

لَیُدْخِلَنَّهُمْ مُدْخَلاً یَرْضَوْنَهُ وَ إِنَّ اَللّٰهَ لَعَلِیمٌ حَلِیمٌ (۵۹) ذٰلِکَ وَ مَنْ عٰاقَبَ بِمِثْلِ مٰا عُوقِبَ بِهِ ثُمَّ بُغِیَ عَلَیْهِ لَیَنْصُرَنَّهُ اَللّٰهُ إِنَّ اَللّٰهَ لَعَفُوٌّ غَفُورٌ (۶۰) ذٰلِکَ بِأَنَّ اَللّٰهَ یُولِجُ اَللَّیْلَ فِی اَلنَّهٰارِ وَ یُولِجُ اَلنَّهٰارَ فِی اَللَّیْلِ وَ أَنَّ اَللّٰهَ سَمِیعٌ بَصِیرٌ (۶۱) ذٰلِکَ بِأَنَّ اَللّٰهَ هُوَ اَلْحَقُّ وَ أَنَّ مٰا یَدْعُونَ مِنْ دُونِهِ هُوَ اَلْبٰاطِلُ وَ أَنَّ اَللّٰهَ هُوَ اَلْعَلِیُّ اَلْکَبِیرُ (۶۲) أَ لَمْ تَرَ أَنَّ اَللّٰهَ أَنْزَلَ مِنَ اَلسَّمٰاءِ مٰاءً فَتُصْبِحُ اَلْأَرْضُ مُخْضَرَّةً إِنَّ اَللّٰهَ لَطِیفٌ خَبِیرٌ (۶۳) لَهُ مٰا فِی اَلسَّمٰاوٰاتِ وَ مٰا فِی اَلْأَرْضِ وَ إِنَّ اَللّٰهَ لَهُوَ اَلْغَنِیُّ اَلْحَمِیدُ (۶۴) أَ لَمْ تَرَ أَنَّ اَللّٰهَ سَخَّرَ لَکُمْ مٰا فِی اَلْأَرْضِ وَ اَلْفُلْکَ تَجْرِی فِی اَلْبَحْرِ بِأَمْرِهِ وَ یُمْسِکُ اَلسَّمٰاءَ أَنْ تَقَعَ عَلَی اَلْأَرْضِ إِلاّٰ بِإِذْنِهِ إِنَّ اَللّٰهَ بِالنّٰاسِ لَرَؤُفٌ رَحِیمٌ (۶۵)
هوش مصنوعی: خداوند آنها را به جایگاهی وارد می‌کند که رضایتشان را جلب کند و او به راستی دانای بزرگوار است. و کسی که به تلافی همانگونه که مورد آزار قرار گرفته، عمل کند و بعد از آن بر او ظلم شود، محققاً خداوند او را یاری خواهد کرد. چرا که خداوند عطوفت و بخشش زیادی دارد. این به این دلیل است که خداوند شب را در روز داخل می‌کند و روز را در شب، و او شنوا و بیناست. و این به این دلیل است که خداوند حقیقت است و آنچه غیر از او می‌خوانند باطل است و خداوند بزرگ و باعظمت است. آیا نمی‌بینی که خداوند از آسمان آبی نازل می‌کند، و زمین سبز می‌شود؟ به راستی که خداوند لطیف و آگاه است. آنچه در آسمان‌ها و آنچه در زمین است از آن خداست و او غنی و شایسته ستایش است. آیا نمی‌بینی که خداوند آنچه در زمین است برای شما مسخر کرده و کشتی‌ها به فرمان او در دریاها در حرکت‌اند و آسمان را نگه می‌دارد که بر زمین نیفتد مگر به اذن او؟ به راستی که خداوند نسبت به مردم مهربان و رحیم است.
هر آینه در می‌آورد ایشان را در آوردنی که پسندند آن را و بدرستی که خدا هر آینه دانای بردبار است (۵۹) اینست و کسی که عقوبت رساند بمانند آنچه عقوبت رسانیده شد بآن پس ستم کرده شد بر او هر آینه یاری می‌کند او را خدا بدرستی که خدا هر آینه درگذرنده و آمرزنده است (۶۰) آن باینست که خدا داخل می‌گرداند شب را در روز و داخل می‌گرداند روز را در شب و آنکه خدا شنوای بیناست (۶۱) آن باین است که خدا اوست حق و به اینکه آنچه را می‌خوانند از غیر او آنست باطل و آنکه خدا اوست رفیع بزرگ (۶۲) آیا ندیدی که خدا فرو فرستاد از آسمان آب را پس می‌گردد زمین سبز بدرستی که خدا باریک بین آگاه است (۶۳) مر او راست آنچه در آسمان و آنچه در زمین است و بدرستی که خدا هر آینه اوست بی‌نیاز ستوده (۶۴) آیا ندیدی بدرستی که خدا رام کرد از برای شما آنچه در زمین است و کشتی می‌رود در دریا به فرمان او نگاه می‌دارد آسمان را از آنکه افتد بر زمین مگر بدستور او بدرستی که خدا بمردمان هر آینه مهربان رحیم است (۶۵)
هوش مصنوعی: خداوند انسان‌ها را به صورتی خلق کرده که آنچه را می‌پسندند، به آنها باز می‌گرداند. او دانای بسیار هوشمندی است. اگر کسی به کسی دیگر آسیب برساند، در واقع به خودش آسیب زده است. خدا او را یاری می‌دهد، زیرا خدا همیشه بخشنده و آمرزنده است. خدا شب را به روز و روز را به شب درمی‌آورد و او سمیع و بصیر است. خدا حق است و هر چیزی که غیر از او خوانده شود، باطل است و او بزرگ و والا است. آیا ندیدی که خدا از آسمان آب نازل می‌کند و زمین را سرسبز می‌کند؟ او به همه چیز آگاه و با بصیرت است. هر آنچه در آسمان و زمین است، مال اوست و خدا بی‌نیاز و ستوده است. آیا ندیدی که خدا برای شما همه چیزهایی که در زمین است، تسخیر کرده و کشتی‌ها در دریا به فرمان او حرکت می‌کنند؟ او آسمان را حفظ می‌کند تا بر زمین نیفتد مگر به اراده‌اش. خدا بر مردم مهربان و رحیم است.
زآن درآرد گفت درآوردنی
راضی و خوش در بهشت و مسکنی
هوش مصنوعی: در آنجا زندگی با کلامی خوش و دلپذیر آغاز می‌شود و آدمی به رضایت و آرامش در بهشت و خانه‌اش می‌رسد.
حق بود دانا به حال و بردبار
مرحبا آن لطف و آن احسان و کار
هوش مصنوعی: حق است که دانا از حال مردم باخبر باشد و به آن‌ها صبورانه کمک کند. شایسته است که او را به خاطر لطف و احسان و کارهایش تحسین کنیم.
این است امر حق عقوبت هر کند
مثل آن بر وی عقوبت پس رسد
هوش مصنوعی: هر کسی که کار نادرستی انجام دهد، به همان اندازه که به دیگران آسیب زده، مجازات او نیز به او بازخواهد گشت.
پس ستم کرده شود آن کانتقام
بکشد او را عاقبت خود در مقام
هوش مصنوعی: اگر کسی ستم کند، در انتها عذاب و مجازات او را خواهد گرفت و در مقام خود به عاقبت بدی دچار خواهد شد.
پس دهد نصرت خدایش لامحال
چون عَفُوّ است و غفور آن ذوالجلال
هوش مصنوعی: پس اگر خداوند نصرت و یاری‌اش را به کسی بدهد، این امر محال نیست؛ زیرا خداوند بخشنده و آمرزنده است و جلال و بزرگی دارد.
این بود اندر مظالم حکم عام
خاص نبود بهر کس در انتقام
هوش مصنوعی: این وضعیت نشان‌دهنده ظلم و بی‌عدالتی است که هیچ‌گونه تفاوتی میان افراد قائل نمی‌شود و برای انتقام‌گیری از مظالم، هیچ‌کس از قاعده خاصی بهره‌مند نیست.
عفو و آمرزش در این موقع ز حق
بهر آن باشد که در حکم و نسق
هوش مصنوعی: بخشودگی و عفو در این لحظه از جانب خداوند به خاطر این است که در قضاوت و نظم زندگی، رحم و محبت حاکم باشد.
منتقم باشد مُصاب از کردگار
زآنکه کرده است او عمل بر نظم کار
هوش مصنوعی: نفس انسان در برابر مشکلات و مصیبت‌ها به عنوان یک واکنش طبیعی، به دنبال انتقام و جبران است. این واکنش به خاطر این است که کارها بر اساس نظم و قانون دیگری انجام شده و هر عملی، نتیجه‌ای دارد که ممکن است فرد را به تفکر درباره اعمالش وادارد. در واقع، هر فردی که از خداوند دچار مصیبت می‌شود، به نوعی ممکن است احساس کند که خواست خداوند در این زمینه نقش دارد.
نصر حق مظلوم را اندر طلب
این بود هیچ ار خردمندی سبب
هوش مصنوعی: پیروزی حق، حمایت از بی‌گناهی است که در جستجوی آن است، و هیچ عاقلانه‌ای برای این موضوع دلیلی نمی‌تواند وجود داشته باشد.
که بود او قادر ذوالاقتدار
غالب آرد کار را بعضی به کار
هوش مصنوعی: کسی هست که همه چیز را در دست دارد و می‌تواند بر کارها غالب شود، گاهی هم به برخی از کارها ترتیب اثر می‌دهد.
تا شود تعدیل مابین دو چیز
که معاند با همند آن هر دو نیز
هوش مصنوعی: برای برقراری تعادل بین دو چیز که با هم در تضاد هستند، نیاز است که هر دو آن‌ها نیز مورد توجه قرار گیرند.
از حرارت گر نگردد صاعد آب
عالم از افزونی اش گردد خراب
هوش مصنوعی: اگر حرارت زیاد نشود، آب عالم بالا نمی‌رود و از زیاد شدنش و انباشتگی‌اش تخریب ایجاد نمی‌شود.
باشد از آن جمله اینکه لیل را
اندر آرد در نهار از اقتضا
هوش مصنوعی: از جمله‌ای که اشاره شده، می‌توان دریافت که گاهی اوقات شب در روز به وجود می‌آید و این به اقتضای شرایط است. به عبارتی، در زندگی ممکن است رخدادهایی پیش بیاید که خارج از انتظار ما باشد و به نوعی تضاد در زمان و فضا ایجاد کند.
اندر آرد روز را هم در شب او
از پی تعدیل نظم مطلب او
هوش مصنوعی: روز را به شب می‌آورد تا نظم و ترتیب کارها را به شیوه‌ای مناسب برقرار کند.
کاهد از هر یک به وجه اعتدال
بر دگر افزاید اندر حسن حال
هوش مصنوعی: هر چیزی که از حسن و خوبی آن کاسته شود، به صورت متعادل بر حسن وضعیت دیگری افزوده می‌شود.
حق سمیع است و بصیر از روی ذات
بشنود، بیند فعال ممکنات
هوش مصنوعی: خداوند شنوا و بیناست و از ذات خود، فعالیت‌های مخلوقات را می‌بیند و می‌شنود.
در دعاء مظلوم را باشد پناه
هم ز ظالم در تظلّم دادخواه
هوش مصنوعی: در دعا کردن، مظلوم پناهی دارد و از ظلمی که به او شده است، به حق‌طلبی خود ادامه می‌دهد.
زآن سبب که حق بود ثابت به ذات
جمع سازنده وجود ممکنات
هوش مصنوعی: بخاطر اینکه حقیقت به ذات خود ثابت است و وجود ممكنات را به هم جمع می کند.
گر نسازد جمعشان از هر ضرر
در زمان گردند معدوم الاثر
هوش مصنوعی: اگر هر یک از آنها نتوانند با همدیگر از آسیب‌ها دفاع کنند، در طول زمان از بین خواهند رفت و اثری از آن‌ها باقی نخواهد ماند.
زآن سبب باشد که خوانند آنچه را
مشرکان باطل بود غیر از خدا
هوش مصنوعی: به همین دلیل است که آنچه را که مشرکان درباره خداوند می‌گویند و غیر از او را بی‌اساس و بی‌ارزش می‌دانند، تا آن را بیاموزند و بشناسند.
زآن سبب که او علیّ است و کبیر
پاک و مطلق از شریک و از نظیر
هوش مصنوعی: به همین دلیل که او بزرگ و دارای مقام بلند است و از هر گونه شریک و مشابهی پاک و خالص است.
نیست شیئی چون به ذاتش مستقل
غیر او پس باطل است و مضمحل
هوش مصنوعی: هیچ چیزی وجود ندارد که به خودش وابسته باشد و مستقل از او باشد؛ بنابراین هر چیزی جز او بی‌ارزش و ناپایدار است.
زآنکه باطل آن بود کز خود به ذات
نیست او را هستی ای اندر جهات
هوش مصنوعی: زیرا چیزی که باطل است، خود به خود وجود ندارد و آنچه که در تمامی جهات وجود دارد، از این حقیقت ناشی می‌شود.
پس به معنی کلّ اشیاء باطلند
زآنکه در هستی ز غیری حاصلند
هوش مصنوعی: پس تمامی اشیاء به معنی واقعی نادرست هستند، زیرا وجود آن‌ها وابسته به چیزهای دیگر است.
نیست استقلال ی ایشان را به ذات
غیر ذات واحد کامل صفات
هوش مصنوعی: ایشان به خودی خود مستقل نیستند و وجودشان وابسته به ذات واحدی است که ویژگی‌های کامل دارد.
وز رهی حقند اشیاء سر به سر
که بوند از ذات واحد جلوه گر
هوش مصنوعی: همه چیزها از یک حقیقت واحد نشأت می‌گیرند و ظهور می‌یابند؛ یعنی هر چیز به نوعی از وجود واحد و یگانه‌ای حکایت دارد.
پس حقیقت غیر حق موجود نیست
زآنکه بودِ غیر او، خود بود نیست
هوش مصنوعی: در اینجا گفته شده است که حق و حقیقت تنها حقیقت موجود است و هیچ چیز دیگری که خارج از آن باشد، وجود نخواهد داشت. در واقع، اگر چیزی غیر از حقیقت وجود داشته باشد، آن چیز به خودی خود وجود ندارد.
خود تو این آیا ندیدی، دیده ای
نیست شک دانسته و فهمیده ای
هوش مصنوعی: شما آیا این را ن gesehenید که در حقیقت، هیچ تردیدی در این وجود ندارد و شما آن را درک کرده‌اید؟
که فرستاد آبی او از آسمان
شد زمین سرسبز و خرّم در زمان
هوش مصنوعی: آب باران که از آسمان نازل شد، زمین را سرسبز و شاداب کرد.
سبزی ارض است دائم زآن سبب
وآن یکی باشد ز آیت های رب
هوش مصنوعی: زمین همیشه سرسبز است به دلیل آن و آن یکی از نشانه‌های خداوند است.
او به خلق خود لطیف است و خبیر
رزق بخشد بر کبیر و بر صغیر
هوش مصنوعی: او به بندگان خود مهربان و باهوش است و روزی را به همگان، چه بزرگترها و چه کوچکترها، می‌رساند.
هست او را آنچه در ارض و سماست
بی نیاز و هم ستوده بر سزاست
هوش مصنوعی: او کسی است که همه چیز در زمین و آسمان از آن اوست، بی‌نیاز از همه و در عین حال ستوده و پرارزش است.
بر ستایش او سزاوار است و بس
غیر او نبود سزا بر حمد کس
هوش مصنوعی: فقط اوست که شایسته ستایش است و هیچ کس دیگری سزاوار حمد و ستایش نیست.
خود تو این آیا ندیدی آنکه رام
کرده آنچه اندر زمین آن راست نام
هوش مصنوعی: آیا تو خود ندیدی که کسی که به تسخیر درآورده، تمام چیزهایی را که در زمین هست، به او نام می‌دهند؟
فُلک را فرموده رام آن ذو نعم
تا به امر او روان باشد به یم
هوش مصنوعی: کشتی تحت فرمان خداوندی قرار گرفته است تا به دستور او در دریا حرکت کند.
آسمان را دارد از قدرت نگاه
زآنکه افتد بر زمین بی اشتباه
هوش مصنوعی: آسمان، تحت تأثیر نیروی نگاهی است که به زمین می‌افتد و این نگاه کاملاً درست و بی‌خطا است.
جز که بر فرمان او نبود یقین
بودن این آسمان برپا چنین
هوش مصنوعی: این آسمان تنها به خاطر فرمان او پایدار است و هیچ چیز دیگری نمی‌تواند بر آن گواهی دهد.
زآنکه حق باشد رئوف و مهربان
بر تمام مردمان از هر نشان
هوش مصنوعی: زیرا خداوند همواره مهربان و دلسوز است و بر تمام انسان‌ها با هر ویژگی و نشانه‌ای محبت دارد.