گنجور

۱۲- آیات ۵۲ تا ۵۸

وَ مٰا أَرْسَلْنٰا مِنْ قَبْلِکَ مِنْ رَسُولٍ وَ لاٰ نَبِیٍّ إِلاّٰ إِذٰا تَمَنّٰی أَلْقَی اَلشَّیْطٰانُ فِی أُمْنِیَّتِهِ فَیَنْسَخُ اَللّٰهُ مٰا یُلْقِی اَلشَّیْطٰانُ ثُمَّ یُحْکِمُ اَللّٰهُ آیٰاتِهِ وَ اَللّٰهُ عَلِیمٌ حَکِیمٌ (۵۲) لِیَجْعَلَ مٰا یُلْقِی اَلشَّیْطٰانُ فِتْنَةً لِلَّذِینَ فِی قُلُوبِهِمْ‌ مَرَضٌ وَ اَلْقٰاسِیَةِ قُلُوبُهُمْ وَ إِنَّ اَلظّٰالِمِینَ لَفِی شِقٰاقٍ بَعِیدٍ (۵۳) وَ لِیَعْلَمَ اَلَّذِینَ أُوتُوا اَلْعِلْمَ أَنَّهُ اَلْحَقُّ مِنْ رَبِّکَ فَیُؤْمِنُوا بِهِ فَتُخْبِتَ لَهُ قُلُوبُهُمْ وَ إِنَّ اَللّٰهَ لَهٰادِ اَلَّذِینَ آمَنُوا إِلیٰ صِرٰاطٍ مُسْتَقِیمٍ (۵۴) وَ لاٰ یَزٰالُ اَلَّذِینَ کَفَرُوا فِی مِرْیَةٍ مِنْهُ حَتّٰی تَأْتِیَهُمُ اَلسّٰاعَةُ بَغْتَةً أَوْ یَأْتِیَهُمْ عَذٰابُ یَوْمٍ عَقِیمٍ (۵۵) اَلْمُلْکُ یَوْمَئِذٍ لِلّٰهِ یَحْکُمُ بَیْنَهُمْ فَالَّذِینَ آمَنُوا وَ عَمِلُوا اَلصّٰالِحٰاتِ فِی جَنّٰاتِ اَلنَّعِیمِ (۵۶) وَ اَلَّذِینَ کَفَرُوا وَ کَذَّبُوا بِآیٰاتِنٰا فَأُولٰئِکَ لَهُمْ عَذٰابٌ مُهِینٌ (۵۷) وَ اَلَّذِینَ هٰاجَرُوا فِی سَبِیلِ اَللّٰهِ ثُمَّ قُتِلُوا أَوْ مٰاتُوا لَیَرْزُقَنَّهُمُ اَللّٰهُ رِزْقاً حَسَناً وَ إِنَّ اَللّٰهَ لَهُوَ خَیْرُ اَلرّٰازِقِینَ (۵۸)

و نفرستادیم پیش از تو هیچ رسولی و نه پیغمبری مگر آنکه چون تلاوت کرد یا آرزو نمود انداخت شیطان در تلاوتش یا آرزویش پس زایل می‌کند خدا آنچه را می‌اندازد شیطان پس محکم می‌سازد خدا آیتهایش را و خداست دانای درستکار (۵۲) تا بگرداند آنچه را می‌اندازد شیطان بلا از برای آنان که در دلهاشان مرض است و سخت است دلهاشان و بدرستی که ستمکاران هر آینه باشند در خلافی دور (۵۳) و تا بدانند آنان که داده شدند علم را که آن حق است از پروردگار تو پس ایمان آورند بآن پس نرم شود برای آن دلهاشان و بدرستی که خدا هر آینه راه نماینده است آنان را که ایمان آوردند بسوی راه راست (۵۴) و همیشه باشند آنان که کافر شدند در شکی از آن تا بباید ایشان را قیامت ناگاه یا بباید ایشان را عذاب روزی نازاینده (۵۵) پادشاهی در چنین روز مر خدا راست حکم می‌کند میانشان پس آنان که گرویدند و کردند کارهای شایسته باشند در بهشتها با ناز و نعمت (۵۶) و آنان که کافر شدند و تکذیب کردند آیتهای ما را مر ایشان‌راست عذابی خوارکننده (۵۷) و آنان که هجرت گزیدند در راه خدا پس کشته شدند یا مردند هر آینه روزی دهد البته ایشان را خدا روزی نیکو و بدرستی که خدا هر آینه اوست بهترین روزی‌دهندگان (۵۸)

نی فرستادیم ما پیش از تو هیچ
خود رسولی یا نبی ای در بسیج
جز که چون کرد او تلاوت درفکند
دیو خود را در کلامش ناپسند
حق تعالی پس نماید باطل آن
کافکند دیو از وساوس در میان
پس کند محکم خدا آیات خود
کو علیم است و حکیم از ذات خود
تا بگرداند مر آن را آزمون
که کند القاء ز کید ابلیس دون
آن کسانی را که در دلشان مرض
باشد از تردید و انکار و غرض
وآن کسان که قلب ایشان است سخت
سخت دل شد هر شقیِ تیره بخت
دستشان زآن بر ستم باشد دراز
هست ظالم بر شقاقی دور باز
دیگر آنکه می بدانند آن کسان
که بر ایشان داده شد علم و عیان
اینکه قرآن باشد از پروردگار
زآن بود القای شیطان بر کنار
قول دیو آمد چو کرمک در حساب
تا چه ماند پیش نور آفتاب
پس به قرآن بگروند از عقل و دید
نرم گردد قلبهاشان از امید
حق تعالی آن کسان را رهنماست
بگرویدند آنکه سوی راه راست
آن کسان که نگرویدستند باز
دائماً باشند در شک ، و احتراز
تا که آیدشان قیامت ناگهان
یا عذاب روز نازاینده زآن
روز بدر اعنی کز ایشان نسلها
منقطع گردد نماند کس به جا
یا مراد از عَقم آن باشد که وی
روز دیگر نیست هیچ او را ز پی
شاهی آن روز است محض حق و بس
می کند مابینشان حکم او نه کس
پس هر آن کآورده اند ایمان ز دل
کرده اند اعمال نیکو متصل
جایشان باشد به جنّات نعیم
نیستشان در دل ز وجهی حزن و بیم
وآن کسان که نگرویدند از عمی
کرده هم تکذیب آیت های ما
آن گُره باشد پس ایشان را یقین
روز وانفسا عذابی بس مِهین
وآن کسان که هجرت اندر راه دین
کرده اند از مکه از روی یقین
کُشته پس گشتند آنها در قتال
یا بمردند اندر آن هنگام و حال
رزق ایشان را دهد نیکو خدا
کوست خیر الرازقین اندر جزا
نیست در مهمانسرای عاشقان
روزیی بِه از لقای میزبان

اطلاعات

وزن: فاعلاتن فاعلاتن فاعلن (رمل مسدس محذوف یا وزن مثنوی)
قالب شعری: مثنوی
منبع اولیه: خانم مقصودی

* با انتخاب متن و لمس متن انتخابی می‌توانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.

برگردان به زبان ساده

وَ مٰا أَرْسَلْنٰا مِنْ قَبْلِکَ مِنْ رَسُولٍ وَ لاٰ نَبِیٍّ إِلاّٰ إِذٰا تَمَنّٰی أَلْقَی اَلشَّیْطٰانُ فِی أُمْنِیَّتِهِ فَیَنْسَخُ اَللّٰهُ مٰا یُلْقِی اَلشَّیْطٰانُ ثُمَّ یُحْکِمُ اَللّٰهُ آیٰاتِهِ وَ اَللّٰهُ عَلِیمٌ حَکِیمٌ (۵۲) لِیَجْعَلَ مٰا یُلْقِی اَلشَّیْطٰانُ فِتْنَةً لِلَّذِینَ فِی قُلُوبِهِمْ‌ مَرَضٌ وَ اَلْقٰاسِیَةِ قُلُوبُهُمْ وَ إِنَّ اَلظّٰالِمِینَ لَفِی شِقٰاقٍ بَعِیدٍ (۵۳) وَ لِیَعْلَمَ اَلَّذِینَ أُوتُوا اَلْعِلْمَ أَنَّهُ اَلْحَقُّ مِنْ رَبِّکَ فَیُؤْمِنُوا بِهِ فَتُخْبِتَ لَهُ قُلُوبُهُمْ وَ إِنَّ اَللّٰهَ لَهٰادِ اَلَّذِینَ آمَنُوا إِلیٰ صِرٰاطٍ مُسْتَقِیمٍ (۵۴) وَ لاٰ یَزٰالُ اَلَّذِینَ کَفَرُوا فِی مِرْیَةٍ مِنْهُ حَتّٰی تَأْتِیَهُمُ اَلسّٰاعَةُ بَغْتَةً أَوْ یَأْتِیَهُمْ عَذٰابُ یَوْمٍ عَقِیمٍ (۵۵) اَلْمُلْکُ یَوْمَئِذٍ لِلّٰهِ یَحْکُمُ بَیْنَهُمْ فَالَّذِینَ آمَنُوا وَ عَمِلُوا اَلصّٰالِحٰاتِ فِی جَنّٰاتِ اَلنَّعِیمِ (۵۶) وَ اَلَّذِینَ کَفَرُوا وَ کَذَّبُوا بِآیٰاتِنٰا فَأُولٰئِکَ لَهُمْ عَذٰابٌ مُهِینٌ (۵۷) وَ اَلَّذِینَ هٰاجَرُوا فِی سَبِیلِ اَللّٰهِ ثُمَّ قُتِلُوا أَوْ مٰاتُوا لَیَرْزُقَنَّهُمُ اَللّٰهُ رِزْقاً حَسَناً وَ إِنَّ اَللّٰهَ لَهُوَ خَیْرُ اَلرّٰازِقِینَ (۵۸)
هوش مصنوعی: قبل از تو، هر پیامبری که فرستاده‌ایم، زمانی که آرزویی را در دل می‌پروراند، شیطان در آرزوی او تأثیر می‌گذارد. سپس خدا آنچه را که شیطان القا کرده، محو می‌کند و آیاتش را محکم می‌سازد. خداوند دانا و حکیم است. این کار برای آن است که آنچه را که شیطان القا کرده، برای کسانی که در دلشان بیماری دارند و دل‌هایشان سخت شده، فتنه‌ای قرار دهد. به‌راستی که ظلم‌کنندگان در جدالی بزرگ و بعید هستند. همچنین این امر برای آن است که کسانی که دانش دریافت کرده‌اند، بدانند که این حقیقت از سوی پروردگارت است و به‌ این سبب به آن ایمان آورند و دل‌هایشان خاشع گردد. خداوند قطعاً هدایت‌کننده کسانی است که ایمان آورده‌اند به راهی مستقیم. اما کسانی که کافرند، همیشه در تردید خواهند بود تا اینکه ساعت قیامت ناگهانی به سراغشان بیاید یا عذابی در روزی خالی از خیر به آن‌ها برسد. در آن روز، حکومت همگی از آن خداست و او میان آن‌ها حکم خواهد کرد. کسانی که ایمان آوردند و اعمال صالح انجام دادند، در بهشت‌های نعمت خواهند بود. اما کسانی که کافر شده و آیات ما را تکذیب کردند، برای آن‌ها عذابی خفت‌بار در نظر گرفته شده است. همچنین کسانی که در راه خدا مهاجرت کردند و سپس کشته یا مردند، خداوند حتماً به آن‌ها روزی نیکو می‌دهد و او بهترین روزی‌دهندگان است.
و نفرستادیم پیش از تو هیچ رسولی و نه پیغمبری مگر آنکه چون تلاوت کرد یا آرزو نمود انداخت شیطان در تلاوتش یا آرزویش پس زایل می‌کند خدا آنچه را می‌اندازد شیطان پس محکم می‌سازد خدا آیتهایش را و خداست دانای درستکار (۵۲) تا بگرداند آنچه را می‌اندازد شیطان بلا از برای آنان که در دلهاشان مرض است و سخت است دلهاشان و بدرستی که ستمکاران هر آینه باشند در خلافی دور (۵۳) و تا بدانند آنان که داده شدند علم را که آن حق است از پروردگار تو پس ایمان آورند بآن پس نرم شود برای آن دلهاشان و بدرستی که خدا هر آینه راه نماینده است آنان را که ایمان آوردند بسوی راه راست (۵۴) و همیشه باشند آنان که کافر شدند در شکی از آن تا بباید ایشان را قیامت ناگاه یا بباید ایشان را عذاب روزی نازاینده (۵۵) پادشاهی در چنین روز مر خدا راست حکم می‌کند میانشان پس آنان که گرویدند و کردند کارهای شایسته باشند در بهشتها با ناز و نعمت (۵۶) و آنان که کافر شدند و تکذیب کردند آیتهای ما را مر ایشان‌راست عذابی خوارکننده (۵۷) و آنان که هجرت گزیدند در راه خدا پس کشته شدند یا مردند هر آینه روزی دهد البته ایشان را خدا روزی نیکو و بدرستی که خدا هر آینه اوست بهترین روزی‌دهندگان (۵۸)
هوش مصنوعی: هیچ پیامبری پیش از تو فرستاده نشده است، مگر اینکه وقتی آیات را خوانده یا به چیزهایی فکر کرده، شیطان در آن تأثیر گذاشته است. اما خداوند آنچه را که شیطان وارد کرده، باطل می‌کند و آیاتش را محکم می‌سازد. خداوند آگاه و راستگو است. این کار برای این است که شیطان را از کسانی که در دل‌هایشان بیماری دارند دور کند و حقیقت برای آن‌ها روشن شود. ستمکاران خود را در گمراهی عمیق خواهند یافت و کسانی که علم به حقایق دارند، خواهند فهمید که این پیام از سوی پروردگار توست و به آن ایمان خواهند آورد و دل‌هایشان آرام می‌شود. خداوند راهنمایی کننده‌ای برای مؤمنان به سوی راه راست است. اما کافران در شک خواهند بود تا اینکه ناگهان روز قیامت فرا رسد یا عذاب سختی بر آن‌ها آید. در آن روز، خداوند با عدالت میان آن‌ها قضاوت خواهد کرد. مؤمنان و نیکوکاران در بهشت‌های پر نعمت جای خواهند گرفت و کافران که نشانه‌های خدا را انکار کرده‌اند، عذاب خوارکننده‌ای خواهند داشت. همچنین، کسانی که در راه خدا هجرت کرده و در این راه جان باخته‌اند، به یقین از سوی خدا روزی نیکو خواهند یافت و خداوند بهترین روزی‌دهنده است.
نی فرستادیم ما پیش از تو هیچ
خود رسولی یا نبی ای در بسیج
هوش مصنوعی: ما پیش از تو هیچ پیامبری یا نماینده‌ای را نفرستاده بودیم.
جز که چون کرد او تلاوت درفکند
دیو خود را در کلامش ناپسند
هوش مصنوعی: تنها زمانی که او آغاز به خواندن کرد، دیو درونش را از کلامش دور و بی‌ارزش دید.
حق تعالی پس نماید باطل آن
کافکند دیو از وساوس در میان
هوش مصنوعی: خداوند حق را نشان می‌دهد و باطل را از میان می‌برد و در این راه، وسوسه‌های شیطان را دور می‌کند.
پس کند محکم خدا آیات خود
کو علیم است و حکیم از ذات خود
هوش مصنوعی: خداوند آیات خود را به طور محکم و استوار قرار می‌دهد، چرا که او عالم و حکیم است و از ذات خودش این کار را می‌کند.
تا بگرداند مر آن را آزمون
که کند القاء ز کید ابلیس دون
هوش مصنوعی: کسانی که در زندگی امتحان می‌شوند، باید در برابر فریب‌ها و مکرهای شیطان پایین‌مرتبه آماده باشند تا بتوانند از این آزمون‌ها عبور کنند.
آن کسانی را که در دلشان مرض
باشد از تردید و انکار و غرض
هوش مصنوعی: افرادی که در دل خود بیماری دارند، به معنای تردید، انکار و نیت‌های ناپاک، نمی‌توانند حقیقت را به درستی درک کنند.
وآن کسان که قلب ایشان است سخت
سخت دل شد هر شقیِ تیره بخت
هوش مصنوعی: آن افرادی که دل‌هایشان سخت و بی‌احساس شده، به خاطر بدبختی‌هایشان به شدت به رنج و عذاب دچارند.
دستشان زآن بر ستم باشد دراز
هست ظالم بر شقاقی دور باز
هوش مصنوعی: دست کسانی که به ظلم می‌پردازند همیشه دراز و بی‌رحم است و ظلم آن‌ها در دست خودشان باقی نمی‌ماند و به زودی به خیال باطلشان پایان خواهد رسید.
دیگر آنکه می بدانند آن کسان
که بر ایشان داده شد علم و عیان
هوش مصنوعی: افراد آگاه و دانا کسانی هستند که علم و حقیقت را درک کرده و به درستی می‌دانند.
اینکه قرآن باشد از پروردگار
زآن بود القای شیطان بر کنار
هوش مصنوعی: قرآن از طرف خداوند نازل شده است و این به این معنی است که وسوسه‌های شیطانی در آن وجود ندارد.
قول دیو آمد چو کرمک در حساب
تا چه ماند پیش نور آفتاب
هوش مصنوعی: نطق و گفتار شیطان مانند یک حشره کوچک است که در برابر روشنایی و نور خورشید کم‌قدرت و ناچیز می‌باشد.
پس به قرآن بگروند از عقل و دید
نرم گردد قلبهاشان از امید
هوش مصنوعی: بنابراین، به قرآن توجه کنند و از عقل استفاده کنند، و دل‌هایشان از امید نرم و لطیف خواهد شد.
حق تعالی آن کسان را رهنماست
بگرویدند آنکه سوی راه راست
هوش مصنوعی: خداوند کسانی را که به او روی می‌آورند و به راه راست هدایت می‌کند.
آن کسان که نگرویدستند باز
دائماً باشند در شک ، و احتراز
هوش مصنوعی: افرادی که به مسائل گوناگون توجه نمی‌کنند، همیشه در تردید و دودلی به سر می‌برند و از قطعیت دور هستند.
تا که آیدشان قیامت ناگهان
یا عذاب روز نازاینده زآن
هوش مصنوعی: زمانی که قیامت ناگهان به سراغ آنان بیاید یا عذاب روز آینده فرارسد.
روز بدر اعنی کز ایشان نسلها
منقطع گردد نماند کس به جا
هوش مصنوعی: روز روزی است که نسل‌ها از ایشان قطع می‌شود و کسی از آن‌ها باقی نمی‌ماند.
یا مراد از عَقم آن باشد که وی
روز دیگر نیست هیچ او را ز پی
هوش مصنوعی: شاید منظور از این گفته این باشد که فردا او دیگر وجود نخواهد داشت و هیچ چیز او را دنبال نخواهد کرد.
شاهی آن روز است محض حق و بس
می کند مابینشان حکم او نه کس
هوش مصنوعی: آن روزی که فقط حق و حقیقت حاکم باشد، تنها حکم خداوند در میان مردم اجرا می‌شود و هیچ کس دیگری نمی‌تواند در آن میان قضاوت کند.
پس هر آن کآورده اند ایمان ز دل
کرده اند اعمال نیکو متصل
هوش مصنوعی: هر کسی که از دل ایمان واقعی آورده باشد، کارهای نیکو را به طور مداوم انجام می‌دهد.
جایشان باشد به جنّات نعیم
نیستشان در دل ز وجهی حزن و بیم
هوش مصنوعی: سرزمین‌های بهشت مانند جایی برایشان نیست، زیرا در دلشان از نگرانی و غم خالی نیست.
وآن کسان که نگرویدند از عمی
کرده هم تکذیب آیت های ما
هوش مصنوعی: و آن‌هایی که به آیات ما ایمان نیاوردند، فرمان‌های ما را هم رد کردند.
آن گُره باشد پس ایشان را یقین
روز وانفسا عذابی بس مِهین
هوش مصنوعی: آن گره ناپسند، برای آنها واضح است که در روز قیامت عذاب سخت و رسوایی خواهند داشت.
وآن کسان که هجرت اندر راه دین
کرده اند از مکه از روی یقین
هوش مصنوعی: کسانی که به خاطر دین خود از مکه هجرت کرده‌اند، این کار را با اطمینان و یقین انجام داده‌اند.
کُشته پس گشتند آنها در قتال
یا بمردند اندر آن هنگام و حال
هوش مصنوعی: آنها در جنگ یا در آن لحظه و زمان جان خود را از دست دادند.
رزق ایشان را دهد نیکو خدا
کوست خیر الرازقین اندر جزا
هوش مصنوعی: خداوند به خوبی روزی بندگانش را می‌دهد، همان‌طور که او بهترین روزی‌دهندگان است و در پاداش دادن به نوع رفتار هر فرد کمکتان خواهد کرد.
نیست در مهمانسرای عاشقان
روزیی بِه از لقای میزبان
هوش مصنوعی: در مهمان‌سرای عاشقان، هیچ روزی بهتر از دیدار با میزبان نیست.