گنجور

۹- آیات ۷۷ تا ۸۲

وَ لَقَدْ أَوْحَیْنٰا إِلیٰ مُوسیٰ أَنْ أَسْرِ بِعِبٰادِی فَاضْرِبْ لَهُمْ طَرِیقاً فِی اَلْبَحْرِ یَبَساً لاٰ تَخٰافُ دَرَکاً وَ لاٰ تَخْشیٰ (۷۷) فَأَتْبَعَهُمْ فِرْعَوْنُ بِجُنُودِهِ فَغَشِیَهُمْ مِنَ اَلْیَمِّ مٰا غَشِیَهُمْ (۷۸) وَ أَضَلَّ فِرْعَوْنُ قَوْمَهُ وَ مٰا هَدیٰ (۷۹) یٰا بَنِی إِسْرٰائِیلَ قَدْ أَنْجَیْنٰاکُمْ مِنْ عَدُوِّکُمْ وَ وٰاعَدْنٰاکُمْ جٰانِبَ اَلطُّورِ اَلْأَیْمَنَ وَ نَزَّلْنٰا عَلَیْکُمُ اَلْمَنَّ وَ اَلسَّلْویٰ (۸۰) کُلُوا مِنْ طَیِّبٰاتِ مٰا رَزَقْنٰاکُمْ وَ لاٰ تَطْغَوْا فِیهِ فَیَحِلَّ عَلَیْکُمْ غَضَبِی وَ مَنْ یَحْلِلْ عَلَیْهِ غَضَبِی فَقَدْ هَویٰ (۸۱) وَ إِنِّی لَغَفّٰارٌ لِمَنْ تٰابَ وَ آمَنَ وَ عَمِلَ صٰالِحاً ثُمَّ اِهْتَدیٰ (۸۲)

و هر آینه وحی کردیم بموسی که بشب بر بندگان مرا پس بزن برای ایشان راهی در دریا خشک بیم نخواهی داشت دریافتنی و نخواهی ترسید (۷۷) پس از پی رفتنشان فرعون با لشکرهایش پس دریافت ایشان را از دریا آنچه دریافت ایشان را (۷۸) و گمراه کرد فرعون قومش را و هدایت نکرد (۷۹) ای پسران یعقوب بدرستی که رهانیدیم شما را از دشمنانتان و وعده دادیم شما را جانب طور ایمن و فرو فرستادیم بر شما منّ و سلوی را (۸۰) بخورید از پاکیزه‌های آنچه روزی دادیم شما را و تعدی مکنید در آن پس فرود آید بر شما سخط من و هر که فرود آید بر او سخط من پس بدرستی که هلاک شد (۸۱) و بدرستی که من آمرزنده‌ام مر آن را که توبه کرد و گروید کرد کاری شایسته پس هدایت یافت (۸۲)

وحی بر موسی نمودیم از درون
که ببر شب بندگانم را برون
زن رهی در بحر خشک از بهرشان
آید از پی گرچه خصم از شهرشان
پس مکن اندیشه از فرعونیان
که شما را در نیابند ار مکان
هم مترس از آنکه تا گردی غریق
سالم از دریا درآیند آن فریق
پس درآمد از پی ایشان به زود
از پی تعظیم فرعون و جنود
پس فرو بگرفت دریاشان به خویش
آنچه بُد بگرفتنی از کم و بیش
قوم خود را کرد فرعون عنید
گمره و ننمودشان ره بر امید
ای بنی یعقوب از اعداءتان
ما نجات آن روز دادیم آن چنان
وعده پس دادیمتان بر کوه طور
از ره اَیمن که لامع گشت نور
از پی انزال تورات قویم
یا که از بهر مناجات کلیم
منّ و سلوی ما فرستادیم هم
بر شما بود ید چون در تیه غم
همچنین گفتیم بر وجه ثبات
مَا رَزَقنَاکُم کُلُواْ مِن طُیِّبَات
فِیهِ لَاتَطْغَواْ ز حد خویش هم
نگذرید از ناسپاسی در نعم
بر شما پس خشم من آید فرود
چونکه خشم آمد هلاکت رخ نمود
هستم آمرزنده، کرد ار توبه کس
گشت مؤمن، کارِ نیکو کرد پس
پس ز افعال نکو حق گر که خواست
یافت بی شک در سلوک او راه راست
۸- آیات ۷۱ تا ۷۶: قٰالَ آمَنْتُمْ لَهُ قَبْلَ أَنْ آذَنَ لَکُمْ إِنَّهُ لَکَبِیرُکُمُ اَلَّذِی عَلَّمَکُمُ اَلسِّحْرَ فَلَأُقَطِّعَنَّ أَیْدِیَکُمْ وَ أَرْجُلَکُمْ مِنْ خِلاٰفٍ وَ لَأُصَلِّبَنَّکُمْ فِی جُذُوعِ اَلنَّخْلِ وَ لَتَعْلَمُنَّ أَیُّنٰا أَشَدُّ عَذٰاباً وَ أَبْقیٰ (۷۱) قٰالُوا لَنْ نُؤْثِرَکَ عَلیٰ مٰا جٰاءَنٰا مِنَ اَلْبَیِّنٰاتِ وَ اَلَّذِی فَطَرَنٰا فَاقْضِ مٰا أَنْتَ قٰاضٍ إِنَّمٰا تَقْضِی هٰذِهِ اَلْحَیٰاةَ اَلدُّنْیٰا (۷۲) إِنّٰا آمَنّٰا بِرَبِّنٰا لِیَغْفِرَ لَنٰا خَطٰایٰانٰا وَ مٰا أَکْرَهْتَنٰا عَلَیْهِ مِنَ اَلسِّحْرِ وَ اَللّٰهُ خَیْرٌ وَ أَبْقیٰ (۷۳) إِنَّهُ مَنْ یَأْتِ رَبَّهُ مُجْرِماً فَإِنَّ لَهُ جَهَنَّمَ لاٰ یَمُوتُ فِیهٰا وَ لاٰ یَحْییٰ (۷۴) وَ مَنْ یَأْتِهِ مُؤْمِناً قَدْ عَمِلَ اَلصّٰالِحٰاتِ فَأُولٰئِکَ لَهُمُ اَلدَّرَجٰاتُ اَلْعُلیٰ (۷۵) جَنّٰاتُ عَدْنٍ تَجْرِی مِنْ تَحْتِهَا اَلْأَنْهٰارُ خٰالِدِینَ فِیهٰا وَ ذٰلِکَ جَزٰاءُ مَنْ تَزَکّٰی (۷۶)۱۰- آیات ۸۳ تا ۸۹: وَ مٰا أَعْجَلَکَ عَنْ قَوْمِکَ یٰا مُوسیٰ (۸۳) قٰالَ هُمْ أُولاٰءِ عَلیٰ أَثَرِی وَ عَجِلْتُ إِلَیْکَ رَبِّ لِتَرْضیٰ (۸۴) قٰالَ فَإِنّٰا قَدْ فَتَنّٰا قَوْمَکَ مِنْ بَعْدِکَ وَ أَضَلَّهُمُ اَلسّٰامِرِیُّ (۸۵) فَرَجَعَ مُوسیٰ إِلیٰ قَوْمِهِ غَضْبٰانَ أَسِفاً قٰالَ یٰا قَوْمِ أَ لَمْ یَعِدْکُمْ رَبُّکُمْ وَعْداً حَسَناً أَ فَطٰالَ عَلَیْکُمُ اَلْعَهْدُ أَمْ أَرَدْتُمْ أَنْ یَحِلَّ عَلَیْکُمْ‌ غَضَبٌ مِنْ رَبِّکُمْ فَأَخْلَفْتُمْ مَوْعِدِی (۸۶) قٰالُوا مٰا أَخْلَفْنٰا مَوْعِدَکَ بِمَلْکِنٰا وَ لٰکِنّٰا حُمِّلْنٰا أَوْزٰاراً مِنْ زِینَةِ اَلْقَوْمِ فَقَذَفْنٰاهٰا فَکَذٰلِکَ أَلْقَی اَلسّٰامِرِیُّ (۸۷) فَأَخْرَجَ لَهُمْ عِجْلاً جَسَداً لَهُ خُوٰارٌ فَقٰالُوا هٰذٰا إِلٰهُکُمْ وَ إِلٰهُ مُوسیٰ فَنَسِیَ (۸۸) أَ فَلاٰ یَرَوْنَ أَلاّٰ یَرْجِعُ إِلَیْهِمْ قَوْلاً وَ لاٰ یَمْلِکُ لَهُمْ ضَرًّا وَ لاٰ نَفْعاً (۸۹)

اطلاعات

وزن: فاعلاتن فاعلاتن فاعلن (رمل مسدس محذوف یا وزن مثنوی)
قالب شعری: مثنوی

* با انتخاب متن و لمس متن انتخابی می‌توانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.

برگردان به زبان ساده

وَ لَقَدْ أَوْحَیْنٰا إِلیٰ مُوسیٰ أَنْ أَسْرِ بِعِبٰادِی فَاضْرِبْ لَهُمْ طَرِیقاً فِی اَلْبَحْرِ یَبَساً لاٰ تَخٰافُ دَرَکاً وَ لاٰ تَخْشیٰ (۷۷) فَأَتْبَعَهُمْ فِرْعَوْنُ بِجُنُودِهِ فَغَشِیَهُمْ مِنَ اَلْیَمِّ مٰا غَشِیَهُمْ (۷۸) وَ أَضَلَّ فِرْعَوْنُ قَوْمَهُ وَ مٰا هَدیٰ (۷۹) یٰا بَنِی إِسْرٰائِیلَ قَدْ أَنْجَیْنٰاکُمْ مِنْ عَدُوِّکُمْ وَ وٰاعَدْنٰاکُمْ جٰانِبَ اَلطُّورِ اَلْأَیْمَنَ وَ نَزَّلْنٰا عَلَیْکُمُ اَلْمَنَّ وَ اَلسَّلْویٰ (۸۰) کُلُوا مِنْ طَیِّبٰاتِ مٰا رَزَقْنٰاکُمْ وَ لاٰ تَطْغَوْا فِیهِ فَیَحِلَّ عَلَیْکُمْ غَضَبِی وَ مَنْ یَحْلِلْ عَلَیْهِ غَضَبِی فَقَدْ هَویٰ (۸۱) وَ إِنِّی لَغَفّٰارٌ لِمَنْ تٰابَ وَ آمَنَ وَ عَمِلَ صٰالِحاً ثُمَّ اِهْتَدیٰ (۸۲)
هوش مصنوعی: خداوند به موسی وحی کرد که با مردمش در شبانه‌روز حرکت کند و برایشان راهی در دریا به صورت خشکی بزند و نترسد که بنی اسرائیل به او برسند یا آسیبی به او برسد. فرعون با لشکر خود به دنبال آن‌ها آمد و آب دریا آنان را فراگرفت. فرعون قوم خود را گمراه کرد و نتوانستشان هدایت کند. ای بنی‌اسرائیل، ما شما را از دشمنانتان نجات دادیم و در کنار کوه طور به شما وعده دادیم و مَنّ و سلوی برای شما نازل کردیم. از نعمت‌هایی که به شما داده‌ایم بخورید و در آن اسراف نکنید تا غضب من بر شما نازل نشود و کسی که غضب من بر او نازل شود، دچار هلاکت می‌شود. من بسیار آمرزنده‌ام برای کسی که توبه کند، ایمان بیاورد و عمل صالح انجام دهد و سپس هدایت یابد.
و هر آینه وحی کردیم بموسی که بشب بر بندگان مرا پس بزن برای ایشان راهی در دریا خشک بیم نخواهی داشت دریافتنی و نخواهی ترسید (۷۷) پس از پی رفتنشان فرعون با لشکرهایش پس دریافت ایشان را از دریا آنچه دریافت ایشان را (۷۸) و گمراه کرد فرعون قومش را و هدایت نکرد (۷۹) ای پسران یعقوب بدرستی که رهانیدیم شما را از دشمنانتان و وعده دادیم شما را جانب طور ایمن و فرو فرستادیم بر شما منّ و سلوی را (۸۰) بخورید از پاکیزه‌های آنچه روزی دادیم شما را و تعدی مکنید در آن پس فرود آید بر شما سخط من و هر که فرود آید بر او سخط من پس بدرستی که هلاک شد (۸۱) و بدرستی که من آمرزنده‌ام مر آن را که توبه کرد و گروید کرد کاری شایسته پس هدایت یافت (۸۲)
هوش مصنوعی: و ما به موسی وحی کردیم که در شب به سوی بندگان من برو و برایشان در دریا راهی خشک بساز. نترسید و ناامید نشوید. وقتی آنها حرکت کردند، فرعون و سپاهش به دنبالشان آمدند و آنها را در دریا دیدند. فرعون قومش را گمراه کرده و هدایت نکرد. ای فرزندان یعقوب، ما شما را از دشمنانتان نجات دادیم و به شما وعده دادیم که به کوه طور امنیت خواهید یافت و بر شما منّ و سلوی نازل کردیم. از چیزهای پاکیزه‌ای که به شما داده‌ایم استفاده کنید و در آن تعدی نکنید، زیرا اگر این کار را بکنید، غضب من بر شما نازل می‌شود و هرکس که مورد غضب من قرار گیرد، هلاک خواهد شد. همچنین من آمرزنده هستم به کسی که توبه کند و ایمان بیاورد و کار نیکو انجام دهد؛ او هدایت خواهد شد.
وحی بر موسی نمودیم از درون
که ببر شب بندگانم را برون
هوش مصنوعی: به موسی وحی کردیم که شبانه بندگانم را از آنجا بیرون بیاور.
زن رهی در بحر خشک از بهرشان
آید از پی گرچه خصم از شهرشان
هوش مصنوعی: زنی در دریا خشکی برای آن‌ها می‌آید، هرچند که دشمنان از شهرشان حضور دارند.
پس مکن اندیشه از فرعونیان
که شما را در نیابند ار مکان
هوش مصنوعی: پس به فکر فرعونیان نباش که آن‌ها هیچ‌گاه نمی‌توانند تو را پیدا کنند، هر چند در کجا باشی.
هم مترس از آنکه تا گردی غریق
سالم از دریا درآیند آن فریق
هوش مصنوعی: نگران نباش که حتی اگر غرق شوی، کسانی هستند که تو را به سلامت از دریا بیرون می‌آورند.
پس درآمد از پی ایشان به زود
از پی تعظیم فرعون و جنود
هوش مصنوعی: پس از آنکه آن‌ها به سوی فرعون و لشکریانش رفتند، به زودی به احترام و بزرگی او پیش رفتند.
پس فرو بگرفت دریاشان به خویش
آنچه بُد بگرفتنی از کم و بیش
هوش مصنوعی: سپس دریا همه چیزهایی را که نیاز داشتند، با خود برداشت و به خود吸 کرد.
قوم خود را کرد فرعون عنید
گمره و ننمودشان ره بر امید
هوش مصنوعی: فرعون قوم خود را گمراه کرد و آن‌ها را از مسیر امید دور ساخت.
ای بنی یعقوب از اعداءتان
ما نجات آن روز دادیم آن چنان
هوش مصنوعی: ای فرزندان یعقوب، ما شما را در آن روز از دشمنانتان نجات دادیم.
وعده پس دادیمتان بر کوه طور
از ره اَیمن که لامع گشت نور
هوش مصنوعی: به شما قول دادیم که در کوه طور از مسیر امن با نور درخشان، به ملاقاتتان بیایم.
از پی انزال تورات قویم
یا که از بهر مناجات کلیم
هوش مصنوعی: به دنبال دریافت نیروی الهی و الهام از کتاب مقدس تورات هستم، یا اینکه به خاطر گفت‌وگو و مناجات با پیامبری چون کلیم (موسی) می‌طلبم.
منّ و سلوی ما فرستادیم هم
بر شما بود ید چون در تیه غم
هوش مصنوعی: ما غذا و مایه حیات را برای شما فرستادیم، همان‌طور که در زمان‌های سخت و دشوار، همراهی و یاری‌تان کردیم.
همچنین گفتیم بر وجه ثبات
مَا رَزَقنَاکُم کُلُواْ مِن طُیِّبَات
هوش مصنوعی: ما بر این نکته تأکید کردیم که از نعمت‌هایی که به شما داده‌ایم، از چیزهای پاک و خوشمزه بخورید.
فِیهِ لَاتَطْغَواْ ز حد خویش هم
نگذرید از ناسپاسی در نعم
هوش مصنوعی: در اینجا گفته شده که از حد خود تجاوز نکنید و در برابر نعمت‌ها ناسپاس نباشید.
بر شما پس خشم من آید فرود
چونکه خشم آمد هلاکت رخ نمود
هوش مصنوعی: اگر خشم من بر شما فرود آید، باید بدانید که وقتی خشم ظاهر می‌شود، ویرانی و نابودی نیز به دنبال آن خواهد آمد.
هستم آمرزنده، کرد ار توبه کس
گشت مؤمن، کارِ نیکو کرد پس
هوش مصنوعی: من آمرزنده هستم؛ اگر کسی توبه کند و به ایمان آورد، و سپس کارهای نیک انجام دهد، او را مورد بخشش قرار می‌دهم.
پس ز افعال نکو حق گر که خواست
یافت بی شک در سلوک او راه راست
هوش مصنوعی: اگر خداوند بخواهد، رفتارهای نیک انسان در مسیر سیر و سلوک او به یقین او را به راهی درست هدایت می‌کند.