گنجور

۷- آیات ۶۵ تا ۷۰

قٰالُوا یٰا مُوسیٰ إِمّٰا أَنْ تُلْقِیَ وَ إِمّٰا أَنْ نَکُونَ أَوَّلَ مَنْ أَلْقیٰ (۶۵) قٰالَ بَلْ أَلْقُوا فَإِذٰا حِبٰالُهُمْ وَ عِصِیُّهُمْ یُخَیَّلُ إِلَیْهِ مِنْ سِحْرِهِمْ أَنَّهٰا تَسْعیٰ (۶۶) فَأَوْجَسَ فِی نَفْسِهِ خِیفَةً مُوسیٰ (۶۷) قُلْنٰا لاٰ تَخَفْ إِنَّکَ أَنْتَ اَلْأَعْلیٰ (۶۸) وَ أَلْقِ مٰا فِی یَمِینِکَ تَلْقَفْ مٰا صَنَعُوا إِنَّمٰا صَنَعُوا کَیْدُ سٰاحِرٍ وَ لاٰ یُفْلِحُ اَلسّٰاحِرُ حَیْثُ أَتیٰ (۶۹) فَأُلْقِیَ اَلسَّحَرَةُ سُجَّداً قٰالُوا آمَنّٰا بِرَبِّ هٰارُونَ وَ مُوسیٰ (۷۰)

گفتند ای موسی یا اینست که می‌اندازی و یا آنکه باشیم اول کسی که انداخت (۶۵) گفت بلکه بیندازید پس آن‌گاه رسنهاشان و عصاهاشان و نموده می‌شد بموسی از سحر ایشان که آنها می‌شتابند (۶۶) پس یافت در خودش بیمی موسی (۶۷) گفتیم مترس بدرستی که تو تویی برتر (۶۸) و بینداز آنچه در دست راست تو است تا فرو برد آنچه را ساخته‌اند بدرستی که آنچه را ساخته‌اند حیله ساحر است و کامیاب نمی‌شود ساحر هر جا آید (۶۹) پس در افکنده شدند ساحران سجده‌کنان گفتند گرویدیم بپروردگار هارون و موسی (۷۰)

ساحران گفتند ای موسی به صف
افکنی آیا عصا را تو ز کف
یا که ما خود افکنیم اول رسن
که به هم آورده ایم از سحر و فن
گفت بلکه بفکنید اول شما
پس بیفکندند ایشان حبل ها
پس به موسی شد نموده کآن جبال
می شتابند از هر آن سو در خیال
گشت در اعراف شرحش کز چه رو
آمد آن چوب و رسن در جستجو
یافت موسی پس به دل ترسی از آن
تا مباد اُفتند خلق اندر گمان
فرق یا ندهند اندر نیکویی
در میان معجزه با جادویی
یا که پیش از آنکه اندازد عصا
کس نمانده باشد از مردم به جا
یا بُد از ضعف بشر خوف و اَسف
پس به او گفتیم مانا لَاتَخَف
مر تو باشی برتر از روی یقین
پس بینداز آنچه داری در یمین
تا عصای تو بَرَد در دم فرو
کرده های ساحران را رو به رو
فعل ایشان نیست جز مکر و فریب
کی توان آرند با معجز شکیب
کی شود مر ساحری فیروزمند
هر کجا آید بود خوار و نژند
پس بیفکند آن زمان موسی عصا
اژدها گشت و بخورد آن سحرها
جادوان در سجده افتادند زود
قَالُوآ آمَنَّا به حین السجود
رَبِّ هارون، رَبِّ موسی کز یقین
بندة خود را کند غالب چنین
۶- آیات ۵۷ تا ۶۴: قٰالَ أَ جِئْتَنٰا لِتُخْرِجَنٰا مِنْ أَرْضِنٰا بِسِحْرِکَ یٰا مُوسیٰ (۵۷) فَلَنَأْتِیَنَّکَ بِسِحْرٍ مِثْلِهِ فَاجْعَلْ بَیْنَنٰا وَ بَیْنَکَ مَوْعِداً لاٰ نُخْلِفُهُ نَحْنُ وَ لاٰ أَنْتَ مَکٰاناً سُویً (۵۸) قٰالَ مَوْعِدُکُمْ یَوْمُ اَلزِّینَةِ وَ أَنْ یُحْشَرَ اَلنّٰاسُ ضُحًی (۵۹) فَتَوَلّٰی فِرْعَوْنُ فَجَمَعَ کَیْدَهُ ثُمَّ أَتیٰ (۶۰) قٰالَ لَهُمْ مُوسیٰ وَیْلَکُمْ لاٰ تَفْتَرُوا عَلَی اَللّٰهِ کَذِباً فَیُسْحِتَکُمْ بِعَذٰابٍ وَ قَدْ خٰابَ مَنِ اِفْتَریٰ (۶۱) فَتَنٰازَعُوا أَمْرَهُمْ بَیْنَهُمْ وَ أَسَرُّوا اَلنَّجْویٰ (۶۲) قٰالُوا إِنْ هٰذٰانِ لَسٰاحِرٰانِ یُرِیدٰانِ أَنْ یُخْرِجٰاکُمْ مِنْ أَرْضِکُمْ بِسِحْرِهِمٰا وَ یَذْهَبٰا بِطَرِیقَتِکُمُ اَلْمُثْلیٰ (۶۳) فَأَجْمِعُوا کَیْدَکُمْ ثُمَّ اِئْتُوا صَفًّا وَ قَدْ أَفْلَحَ اَلْیَوْمَ مَنِ اِسْتَعْلیٰ (۶۴)۸- آیات ۷۱ تا ۷۶: قٰالَ آمَنْتُمْ لَهُ قَبْلَ أَنْ آذَنَ لَکُمْ إِنَّهُ لَکَبِیرُکُمُ اَلَّذِی عَلَّمَکُمُ اَلسِّحْرَ فَلَأُقَطِّعَنَّ أَیْدِیَکُمْ وَ أَرْجُلَکُمْ مِنْ خِلاٰفٍ وَ لَأُصَلِّبَنَّکُمْ فِی جُذُوعِ اَلنَّخْلِ وَ لَتَعْلَمُنَّ أَیُّنٰا أَشَدُّ عَذٰاباً وَ أَبْقیٰ (۷۱) قٰالُوا لَنْ نُؤْثِرَکَ عَلیٰ مٰا جٰاءَنٰا مِنَ اَلْبَیِّنٰاتِ وَ اَلَّذِی فَطَرَنٰا فَاقْضِ مٰا أَنْتَ قٰاضٍ إِنَّمٰا تَقْضِی هٰذِهِ اَلْحَیٰاةَ اَلدُّنْیٰا (۷۲) إِنّٰا آمَنّٰا بِرَبِّنٰا لِیَغْفِرَ لَنٰا خَطٰایٰانٰا وَ مٰا أَکْرَهْتَنٰا عَلَیْهِ مِنَ اَلسِّحْرِ وَ اَللّٰهُ خَیْرٌ وَ أَبْقیٰ (۷۳) إِنَّهُ مَنْ یَأْتِ رَبَّهُ مُجْرِماً فَإِنَّ لَهُ جَهَنَّمَ لاٰ یَمُوتُ فِیهٰا وَ لاٰ یَحْییٰ (۷۴) وَ مَنْ یَأْتِهِ مُؤْمِناً قَدْ عَمِلَ اَلصّٰالِحٰاتِ فَأُولٰئِکَ لَهُمُ اَلدَّرَجٰاتُ اَلْعُلیٰ (۷۵) جَنّٰاتُ عَدْنٍ تَجْرِی مِنْ تَحْتِهَا اَلْأَنْهٰارُ خٰالِدِینَ فِیهٰا وَ ذٰلِکَ جَزٰاءُ مَنْ تَزَکّٰی (۷۶)

اطلاعات

وزن: فاعلاتن فاعلاتن فاعلن (رمل مسدس محذوف یا وزن مثنوی)
قالب شعری: مثنوی

* با انتخاب متن و لمس متن انتخابی می‌توانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.

برگردان به زبان ساده

قٰالُوا یٰا مُوسیٰ إِمّٰا أَنْ تُلْقِیَ وَ إِمّٰا أَنْ نَکُونَ أَوَّلَ مَنْ أَلْقیٰ (۶۵) قٰالَ بَلْ أَلْقُوا فَإِذٰا حِبٰالُهُمْ وَ عِصِیُّهُمْ یُخَیَّلُ إِلَیْهِ مِنْ سِحْرِهِمْ أَنَّهٰا تَسْعیٰ (۶۶) فَأَوْجَسَ فِی نَفْسِهِ خِیفَةً مُوسیٰ (۶۷) قُلْنٰا لاٰ تَخَفْ إِنَّکَ أَنْتَ اَلْأَعْلیٰ (۶۸) وَ أَلْقِ مٰا فِی یَمِینِکَ تَلْقَفْ مٰا صَنَعُوا إِنَّمٰا صَنَعُوا کَیْدُ سٰاحِرٍ وَ لاٰ یُفْلِحُ اَلسّٰاحِرُ حَیْثُ أَتیٰ (۶۹) فَأُلْقِیَ اَلسَّحَرَةُ سُجَّداً قٰالُوا آمَنّٰا بِرَبِّ هٰارُونَ وَ مُوسیٰ (۷۰)
هوش مصنوعی: آنها به موسی گفتند: ای موسی، یا باید تو اولین کسی باشی که می‌اندازی یا ما اولین کسی خواهیم بود که پرتاب می‌کنیم. موسی گفت: نه، شما پرتاب کنید. پس وقتی طناب‌ها و عصاهایشان را انداختند، به نظر می‌رسید که از سحرشان در حال حرکت هستند. موسی در دلش ترسی احساس کرد. ما گفتیم: نترس، تو برتری. آنچه در دست راست خود داری را بینداز تا آنچه را که آنها انجام داده‌اند بلعیده شود، زیرا آنها فقط نیرنگ یک ساحرند و ساحری هرگز موفق نخواهد بود. سپس ساحران بر زمین سجده کردند و گفتند: ما به خدای هارون و موسی ایمان آوردیم.
گفتند ای موسی یا اینست که می‌اندازی و یا آنکه باشیم اول کسی که انداخت (۶۵) گفت بلکه بیندازید پس آن‌گاه رسنهاشان و عصاهاشان و نموده می‌شد بموسی از سحر ایشان که آنها می‌شتابند (۶۶) پس یافت در خودش بیمی موسی (۶۷) گفتیم مترس بدرستی که تو تویی برتر (۶۸) و بینداز آنچه در دست راست تو است تا فرو برد آنچه را ساخته‌اند بدرستی که آنچه را ساخته‌اند حیله ساحر است و کامیاب نمی‌شود ساحر هر جا آید (۶۹) پس در افکنده شدند ساحران سجده‌کنان گفتند گرویدیم بپروردگار هارون و موسی (۷۰)
هوش مصنوعی: مردم به موسی گفتند: "ای موسی، آیا تو می‌خواهی این عصا را بیندازی یا اینکه ما اولین کسی باشیم که این کار را انجام دهیم؟" موسی پاسخ داد: "نه، شما بیندازید." سپس آنها نیز عصاها و طناب‌هایشان را انداختند و به نظر می‌رسید که سحر آنان بر موسی تأثیر می‌گذارد و او از این موضوع ترسید. به او گفتیم: "نگران نباش، تو برتری." سپس از موسی خواسته شد تا آنچه در دست راستش بود را بیندازد. وقتی او عصایش را انداخت، آنچه ساخته بودند را بلعید. ما به او گفتیم که آنچه ساحران ساخته‌اند فقط یک فریب است و ساحران هرگز موفق نخواهند شد. در پایان، ساحران با سجده به موسی گفتند که به پروردگار هارون و موسی ایمان آورده‌اند.
ساحران گفتند ای موسی به صف
افکنی آیا عصا را تو ز کف
هوش مصنوعی: ساحران به موسی گفتند که آیا می‌خواهی عصایت را به زمین بیندازی و آن را به صف دیگران بفرستی؟
یا که ما خود افکنیم اول رسن
که به هم آورده ایم از سحر و فن
هوش مصنوعی: ما خود باید تلاش کنیم و گامی برداریم تا ریشه مشکلاتی را که با زحمت و مهارت خود ایجاد کرده‌ایم، از بین ببریم.
گفت بلکه بفکنید اول شما
پس بیفکندند ایشان حبل ها
هوش مصنوعی: گفتند که شما اول حبل‌ها را بیندازید، سپس آن‌ها نیز حبل‌ها را افکندند.
پس به موسی شد نموده کآن جبال
می شتابند از هر آن سو در خیال
هوش مصنوعی: پس به موسی نشان داده شد که کوه‌ها از هر سو در خیال به سرعت در حال حرکت هستند.
گشت در اعراف شرحش کز چه رو
آمد آن چوب و رسن در جستجو
هوش مصنوعی: سالیان درازی به جستجوی علت و دلیل آن چوب و رسن پرداخته شده و در این راه، موضوعات مختلف مورد بررسی قرار گرفته است.
یافت موسی پس به دل ترسی از آن
تا مباد اُفتند خلق اندر گمان
هوش مصنوعی: موسی در دل خود ترسی از این موضوع داشت که مبادا مردم در این باره گمان و شایعه‌ای ایجاد کنند.
فرق یا ندهند اندر نیکویی
در میان معجزه با جادویی
هوش مصنوعی: تفاوتی میان خوبی‌ها قائل نشوند؛ چه اینکه آثار معجزه باشد و چه جادو.
یا که پیش از آنکه اندازد عصا
کس نمانده باشد از مردم به جا
هوش مصنوعی: قبل از اینکه کسی عصایش را زمین بگذارد، نباید کسی از انسان‌ها باقی مانده باشد.
یا بُد از ضعف بشر خوف و اَسف
پس به او گفتیم مانا لَاتَخَف
هوش مصنوعی: از ترس و ناراحتی انسان به او گفتیم که نترسد.
مر تو باشی برتر از روی یقین
پس بینداز آنچه داری در یمین
هوش مصنوعی: اگر تو برتر از یقین باشی و بالاتر از آن، پس هر چیزی که داری را به دست راست بینداز.
تا عصای تو بَرَد در دم فرو
کرده های ساحران را رو به رو
هوش مصنوعی: عصای تو می‌تواند در یک لحظه، جادوگران را که به طور پنهانی در کمین هستند، به چالش بکشد و از آن‌ها غلبه کند.
فعل ایشان نیست جز مکر و فریب
کی توان آرند با معجز شکیب
هوش مصنوعی: عمل آن‌ها تنها فریب و حقه‌بازی است، چه کسی می‌تواند با معجزه حاضر به تحمل باشد؟
کی شود مر ساحری فیروزمند
هر کجا آید بود خوار و نژند
هوش مصنوعی: هر وقت ساحری با قدرت و موفقیت ظاهر شود، در هر جایی که برود، مورد تحقیر و نادیده‌انگاری قرار می‌گیرد.
پس بیفکند آن زمان موسی عصا
اژدها گشت و بخورد آن سحرها
هوش مصنوعی: پس در آن زمان، موسی عصایش را به زمین انداخت و آن عصا تبدیل به اژدهایی شد که سحر و جادوها را بلعید.
جادوان در سجده افتادند زود
قَالُوآ آمَنَّا به حین السجود
هوش مصنوعی: جادوگران به سرعت در سجده افتادند و در حین سجود گفتند: ما ایمان آوردیم.
رَبِّ هارون، رَبِّ موسی کز یقین
بندة خود را کند غالب چنین
هوش مصنوعی: خدای هارون و موسی، که با یقین بنده‌اش را برتری می‌دهد.