گنجور

۴- آیات ۱۱ تا ۱۶

وَ إِذٰا قِیلَ لَهُمْ لاٰ تُفْسِدُوا فِی اَلْأَرْضِ قٰالُوا إِنَّمٰا نَحْنُ مُصْلِحُونَ (۱۱) أَلاٰ إِنَّهُمْ هُمُ اَلْمُفْسِدُونَ وَ لٰکِنْ لاٰ یَشْعُرُونَ (۱۲) وَ إِذٰا قِیلَ لَهُمْ آمِنُوا کَمٰا آمَنَ اَلنّٰاسُ قٰالُوا أَ نُؤْمِنُ کَمٰا آمَنَ اَلسُّفَهٰاءُ أَلاٰ إِنَّهُمْ هُمُ اَلسُّفَهٰاءُ وَ لٰکِنْ لاٰ یَعْلَمُونَ (۱۳) وَ إِذٰا لَقُوا اَلَّذِینَ آمَنُوا قٰالُوا آمَنّٰا وَ إِذٰا خَلَوْا إِلیٰ شَیٰاطِینِهِمْ قٰالُوا إِنّٰا مَعَکُمْ إِنَّمٰا نَحْنُ مُسْتَهْزِؤُنَ (۱۴) اَللّٰهُ یَسْتَهْزِئُ بِهِمْ وَ یَمُدُّهُمْ فِی طُغْیٰانِهِمْ یَعْمَهُونَ (۱۵) أُولٰئِکَ اَلَّذِینَ اِشْتَرَوُا اَلضَّلاٰلَةَ بِالْهُدیٰ فَمٰا رَبِحَتْ تِجٰارَتُهُمْ وَ مٰا کٰانُوا مُهْتَدِینَ (۱۶)

و چون گفته شود مر ایشان را که تباهی نکنید در زمین گفتند جز این نیست که ما به اصلاح‌آورندگانیم (۱۱) آگاه باشید که ایشان فساد کننده‌اند و لیکن نمی‌دانند (۱۲) و چون گفته شود مر ایشان را که بگروید چنان که گرویدند مردمان، گفتند آیا بگرویم چنان که بگرویدند بیخردان‌؟ آگاه باش که ایشانند بیخردان و لیکن نمی‌دانند (۱۳) و چون ملاقات کنند آنان که ایمان آوردند، گفتند گرویدیم و چون داخل شوند بسوی شیطانهاشان گفتند بدرستی که ما با شماییم، جز این نیست که ما استهزا کنندگانیم (۱۴) خدا استهزا می‌کند بایشان و وا می‌گذارد ایشان را در زیاده‌رویشان کور و حیرانند (۱۵) آنها کسانی‌اند که خریدند گمراهی را به هدایت، پس سود نکرد تجارتشان و نبودند راه‌یافتگان(۱۶)

گفته شد بر آن گروه بی مراد
درگذارید این فضولی وین فساد
در جواب اهل حق گفتند زود
نیست ما را جز صلاح اندر وجود
مصلحیم و نیست حاجت وعظ و پند
خود نه مصلح ، کابلهند و مفسدند
چونکه ایمان خواستند از آن گروه
آمدند از عرض ایمان بر ستوه
جمله گفتند، از چه فعل دون کنیم ؟
خویش را جزء سفیهان چون کنیم ؟
چون کنیم انکار، کایشان کرده اند
از سفاهت میل ایمان کرده اند
می ندانند اینکه خود بی حاصلند
بس فزون از حد ، سفیه و جاهلند
ور که گویند از نفاق و اضطرار
مؤمنان را با شما هستیم یار
مؤمنیم و با شما هم پیشه ایم
در ره ایمان به یک اندیشه ایم
با شیاطین باز چون خلوت کنند
پیش شیطانهایشان خدمت کنند
که ز جان ما با شما یاریم و دوست
با محمد دشمن اندر مغز و پوست
همرهی با مؤمنان گر ما کنیم
نیست ایمان ، دَم به استهزاء زنیم
حق بر ایشان نیز استهزاء کند
تا که در طغیانشان رسوا کند
سرگران از نخوت نادانیند
غوطه ور در لجۀ حیرانیند
مر ضلالت را خریدند از غلو
زین تجارت نیست خیری یک تسو
۳- آیات ۸ تا ۱۰: وَ مِنَ اَلنّٰاسِ مَنْ یَقُولُ آمَنّٰا بِاللّٰهِ وَ بِالْیَوْمِ اَلْآخِرِ وَ مٰا هُمْ بِمُؤْمِنِینَ (۸) یُخٰادِعُونَ اَللّٰهَ وَ اَلَّذِینَ آمَنُوا وَ مٰا یَخْدَعُونَ إِلاّٰ أَنْفُسَهُمْ وَ مٰا یَشْعُرُونَ (۹) فِی قُلُوبِهِمْ مَرَضٌ فَزٰادَهُمُ اَللّٰهُ مَرَضاً وَ لَهُمْ عَذٰابٌ أَلِیمٌ بِمٰا کٰانُوا یَکْذِبُونَ (۱۰)۵- آیات ۱۷ تا ۲۲: مَثَلُهُمْ کَمَثَلِ اَلَّذِی اِسْتَوْقَدَ نٰاراً فَلَمّٰا أَضٰاءَتْ مٰا حَوْلَهُ ذَهَبَ اَللّٰهُ بِنُورِهِمْ وَ تَرَکَهُمْ فِی ظُلُمٰاتٍ لاٰ یُبْصِرُونَ (۱۷) صُمٌّ بُکْمٌ عُمْیٌ فَهُمْ لاٰ یَرْجِعُونَ (۱۸) أَوْ کَصَیِّبٍ مِنَ اَلسَّمٰاءِ فِیهِ ظُلُمٰاتٌ وَ رَعْدٌ وَ بَرْقٌ یَجْعَلُونَ أَصٰابِعَهُمْ فِی آذٰانِهِمْ مِنَ اَلصَّوٰاعِقِ حَذَرَ اَلْمَوْتِ وَ اَللّٰهُ مُحِیطٌ بِالْکٰافِرِینَ (۱۹) یَکٰادُ اَلْبَرْقُ یَخْطَفُ أَبْصٰارَهُمْ کُلَّمٰا أَضٰاءَ لَهُمْ مَشَوْا فِیهِ وَ إِذٰا أَظْلَمَ عَلَیْهِمْ قٰامُوا وَ لَوْ شٰاءَ اَللّٰهُ لَذَهَبَ بِسَمْعِهِمْ وَ أَبْصٰارِهِمْ إِنَّ اَللّٰهَ عَلیٰ کُلِّ شَیْ‌ءٍ قَدِیرٌ (۲۰) یٰا أَیُّهَا اَلنّٰاسُ اُعْبُدُوا رَبَّکُمُ اَلَّذِی خَلَقَکُمْ وَ اَلَّذِینَ مِنْ قَبْلِکُمْ لَعَلَّکُمْ تَتَّقُونَ (۲۱) اَلَّذِی جَعَلَ لَکُمُ اَلْأَرْضَ فِرٰاشاً وَ اَلسَّمٰاءَ بِنٰاءً وَ أَنْزَلَ مِنَ اَلسَّمٰاءِ مٰاءً فَأَخْرَجَ بِهِ مِنَ اَلثَّمَرٰاتِ رِزْقاً لَکُمْ فَلاٰ تَجْعَلُوا لِلّٰهِ أَنْدٰاداً وَ أَنْتُمْ تَعْلَمُونَ (۲۲)

اطلاعات

وزن: فاعلاتن فاعلاتن فاعلن (رمل مسدس محذوف یا وزن مثنوی)
قالب شعری: مثنوی

* با انتخاب متن و لمس متن انتخابی می‌توانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.

برگردان به زبان ساده

وَ إِذٰا قِیلَ لَهُمْ لاٰ تُفْسِدُوا فِی اَلْأَرْضِ قٰالُوا إِنَّمٰا نَحْنُ مُصْلِحُونَ (۱۱) أَلاٰ إِنَّهُمْ هُمُ اَلْمُفْسِدُونَ وَ لٰکِنْ لاٰ یَشْعُرُونَ (۱۲) وَ إِذٰا قِیلَ لَهُمْ آمِنُوا کَمٰا آمَنَ اَلنّٰاسُ قٰالُوا أَ نُؤْمِنُ کَمٰا آمَنَ اَلسُّفَهٰاءُ أَلاٰ إِنَّهُمْ هُمُ اَلسُّفَهٰاءُ وَ لٰکِنْ لاٰ یَعْلَمُونَ (۱۳) وَ إِذٰا لَقُوا اَلَّذِینَ آمَنُوا قٰالُوا آمَنّٰا وَ إِذٰا خَلَوْا إِلیٰ شَیٰاطِینِهِمْ قٰالُوا إِنّٰا مَعَکُمْ إِنَّمٰا نَحْنُ مُسْتَهْزِؤُنَ (۱۴) اَللّٰهُ یَسْتَهْزِئُ بِهِمْ وَ یَمُدُّهُمْ فِی طُغْیٰانِهِمْ یَعْمَهُونَ (۱۵) أُولٰئِکَ اَلَّذِینَ اِشْتَرَوُا اَلضَّلاٰلَةَ بِالْهُدیٰ فَمٰا رَبِحَتْ تِجٰارَتُهُمْ وَ مٰا کٰانُوا مُهْتَدِینَ (۱۶)
هوش مصنوعی: وقتی به آنها گفته می‌شود که در زمین فساد نکنید، پاسخ می‌دهند که ما فقط اصلاح‌کننده‌ایم. آگاه باشید که آنها همان فاسدین هستند، ولی خودشان متوجه نیستند. و وقتی به آنها گفته می‌شود ایمان بیاورید همانطور که دیگران ایمان آورده‌اند، می‌گویند آیا ما باید مانند سفیهان ایمان بیاوریم؟ آگاه باشید که آنها خودشان سفیهان هستند، اما نمی‌دانند. وقتی که با مؤمنان ملاقات می‌کنند، می‌گویند ایمان آورده‌ایم، اما وقتی به تنهایی با شیطان‌های خودشان می‌روند، می‌گویند ما با شما هستیم، ما فقط به شوخی می‌پردازیم. خدا به آنها می‌خندد و در طغیانشان آنها را سرگرم می‌کند. اینها کسانی هستند که هدایت را با گمراهی معامله کردند، پس تجارتشان سودی نداشت و هدایتی برایشان نیامد.
و چون گفته شود مر ایشان را که تباهی نکنید در زمین گفتند جز این نیست که ما به اصلاح‌آورندگانیم (۱۱) آگاه باشید که ایشان فساد کننده‌اند و لیکن نمی‌دانند (۱۲) و چون گفته شود مر ایشان را که بگروید چنان که گرویدند مردمان، گفتند آیا بگرویم چنان که بگرویدند بیخردان‌؟ آگاه باش که ایشانند بیخردان و لیکن نمی‌دانند (۱۳) و چون ملاقات کنند آنان که ایمان آوردند، گفتند گرویدیم و چون داخل شوند بسوی شیطانهاشان گفتند بدرستی که ما با شماییم، جز این نیست که ما استهزا کنندگانیم (۱۴) خدا استهزا می‌کند بایشان و وا می‌گذارد ایشان را در زیاده‌رویشان کور و حیرانند (۱۵) آنها کسانی‌اند که خریدند گمراهی را به هدایت، پس سود نکرد تجارتشان و نبودند راه‌یافتگان(۱۶)
هوش مصنوعی: زمانی که به آن‌ها گفته می‌شود که در زمین فساد نکنید، پاسخ می‌دهند که ما فقط اصلاح‌کننده‌ایم. آگاه باشید که در واقع آن‌ها مفسد هستند، اما خودشان نمی‌دانند. وقتی به آن‌ها گفته می‌شود که به ایمان بیاورید، همان‌گونه که دیگران ایمان آورده‌اند، می‌گویند آیا باید مانند بی‌خردان ایمان بیاوریم؟ باید بدانید که آن‌ها خود بی‌خردند و نمی‌دانند. وقتی با مؤمنان برخورد می‌کنند، می‌گویند که ما ایمان آورده‌ایم و وقتی به نزد شیطان‌هایشان برمی‌گردند، می‌گویند ما در واقع با شماییم و تنها مشغول تمسخر شما هستیم. خداوند نیز به تمسخر آن‌ها می‌پردازد و آنان را در طغیانی که دارند رها می‌کند و در حیرت و سرگردانی می‌گذارد. آن‌ها کسانی هستند که راه هدایت را با گمراهی عوض کرده‌اند و تجارتشان سودی در بر نداشته و از راه راست دور شده‌اند.
گفته شد بر آن گروه بی مراد
درگذارید این فضولی وین فساد
هوش مصنوعی: به آن گروه که به خواسته‌هایشان نرسیده‌اند، بگویید این مداخله و این مشکل را کنار بگذارند.
در جواب اهل حق گفتند زود
نیست ما را جز صلاح اندر وجود
هوش مصنوعی: آنها به اهل حقیقت پاسخ دادند که برای ما جز نیکی در وجود، چیز دیگری نیست و زمان مناسب هنوز فرا نرسیده است.
مصلحیم و نیست حاجت وعظ و پند
خود نه مصلح ، کابلهند و مفسدند
هوش مصنوعی: ما خود را اصلاح کرده‌ایم و نیازی به نصیحت و پند دیگران نداریم؛ چون خود ما اصلاح کننده‌ایم و آن‌ها فساد را در پی دارند.
چونکه ایمان خواستند از آن گروه
آمدند از عرض ایمان بر ستوه
هوش مصنوعی: زمانی که آن گروه خواستند ایمان بیاورند، از آنجا که ایمان را به سادگی به دست نمی‌آورند، دچار نگرانی و تنش شدند.
جمله گفتند، از چه فعل دون کنیم ؟
خویش را جزء سفیهان چون کنیم ؟
هوش مصنوعی: همه می‌پرسند که چرا باید از کار پست و بی‌ارزش خود منصرف شویم؟ چگونه می‌توانیم خود را در بین نادان‌ها قرار دهیم؟
چون کنیم انکار، کایشان کرده اند
از سفاهت میل ایمان کرده اند
هوش مصنوعی: وقتی ما انکار می‌کنیم، آنها از نادانی خودشان به سمت ایمان گرایش پیدا کرده‌اند.
می ندانند اینکه خود بی حاصلند
بس فزون از حد ، سفیه و جاهلند
هوش مصنوعی: آنها نمی‌دانند که در حقیقت بی‌فایده و بی‌هدف هستند و در این نادانی، بسیار بیشتر از حد تصور، احمق و نادان‌اند.
ور که گویند از نفاق و اضطرار
مؤمنان را با شما هستیم یار
هوش مصنوعی: اگر کسی بگوید که ما در شرایط دشوار و تردید، یاری‌کننده مؤمنان هستیم، در حقیقت نفاق را نشان می‌دهد.
مؤمنیم و با شما هم پیشه ایم
در ره ایمان به یک اندیشه ایم
هوش مصنوعی: ما افراد مؤمنی هستیم و در مسیر ایمان، باهم هم‌فکر و هم‌راستا هستیم.
با شیاطین باز چون خلوت کنند
پیش شیطانهایشان خدمت کنند
هوش مصنوعی: وقتی افرادی با شیاطین به تنهایی ملاقات می‌کنند، در واقع در حضور آن شیطان‌ها به فعالیت‌های نا مناسب می‌پردازند.
که ز جان ما با شما یاریم و دوست
با محمد دشمن اندر مغز و پوست
هوش مصنوعی: این بیت می‌گوید که محبت و دوستی ما با شما از عمق جان ما نشأت می‌گیرد، در حالی که دشمنی با محمد در دل و ظاهر برخی افراد وجود دارد.
همرهی با مؤمنان گر ما کنیم
نیست ایمان ، دَم به استهزاء زنیم
هوش مصنوعی: اگر ما با مؤمنان همراهی کنیم، اما ایمان واقعی نداشته باشیم، در واقع به آنان به تمسخر و استهزاء پرداخته‌ایم.
حق بر ایشان نیز استهزاء کند
تا که در طغیانشان رسوا کند
هوش مصنوعی: حق این است که به آن‌ها بخندد و تمسخرشان کند تا در نافرمانی‌هایشان رسوا شوند.
سرگران از نخوت نادانیند
غوطه ور در لجۀ حیرانیند
هوش مصنوعی: افراد مغرور به دلیل نادانی خود، در دریایی از سردرگمی و حیرت غوطه‌ور هستند.
مر ضلالت را خریدند از غلو
زین تجارت نیست خیری یک تسو
هوش مصنوعی: افرادی که در دام گمراهی افتاده‌اند، با افراط و زیاده‌روی به دنبال منافع هستند، ولی این‌گونه تجارت و کسب و کار هیچ خوبی برای آن‌ها نخواهد داشت.