۲۶- آیات ۵۱ تا ۵۲
وَ إِذْ وٰاعَدْنٰا مُوسیٰ أَرْبَعِینَ لَیْلَةً ثُمَّ اِتَّخَذْتُمُ اَلْعِجْلَ مِنْ بَعْدِهِ وَ أَنْتُمْ ظٰالِمُونَ (۵۱) ثُمَّ عَفَوْنٰا عَنْکُمْ مِنْ بَعْدِ ذٰلِکَ لَعَلَّکُمْ تَشْکُرُونَ (۵۲) و چون وعده دادیم موسی را چهل شب، پس گرفتید شما گوساله را از بعدش و شما ستمکارانید (۵۱)، پس عفو کردیم از شما از بعد آن، تا شاید شما شکر کنید (۵۲)
و چون وعده دادیم موسی را چهل شب، پس گرفتید شما گوساله را از بعدش و شما ستمکارانید (۵۱)، پس عفو کردیم از شما از بعد آن، تا شاید شما شکر کنید (۵۲)
« در بیان اربعین موسی(ع) »
وآنکه موسی را چهل شب از صلاح
وعده فرمودیم بهر افتتاح
بعد از آن کز آل فرعون عنود
گشت فارغ وز هلاک آن جحود
پس گرفتید از غلط گوساله را
خار آوردید جای لاله را
از شما هم عفو کردیم این غلط
تا مگر شاکر شوید از هر نمط
اربعین بهر صفای قلب بود
زنگ از آیینه زآن شاید زدود
بی ریاضت قلب کی یابد مقام ؟
وآن چهل روز است گر دانی تمام
زآنکه شد خلق بدن در اربعین
در رحم گردید تکوین جنین
شد مخمر طینت آدم یقین
در کف قدرت هم اندر اربعین
بهر حق شو خالص اندر چل صباح
تا که گردی مصدر فوز و فلاح
از پی گوساله رفتن راه نیست
در ره نفس بهیمیه مایست
موسی جان در تو است و غالب است
یار هارون باش تا او غایب است
کیست هارون اعتقاد و حزم تو
در صراط حق ثبات عزم تو
آب بردار ار که داری عزم راه
هر چه گویندت که در ره هست چاه
شاید آن چه خشک باشد یا خراب
مانی از بی آبی اندر التهاب
وآن ثباتت در ره از خود رستن است
گوش را از هر صدایی بستن است
تا نیابد سامری وهم دست
کُشت باید وهم و از گوساله رست
نفس حیوانیه را معبود خویش
گیرد از اندیشۀ مردود خویش
این بود ظلمی که بر ناموضع است
طاعت او برخلاف واقع است
وضع معبود از ره اوهام کرد
نز طریق موسی و الهام کرد
چونکه بود از وهم این نقص و قصور
عفو کرد از لطف یزدان غفور
تا شما از عفو او شاکر شوید
وز خطای خویش مستغفر شوید
۲۵- آیات ۴۹ تا ۵۰: وَ إِذْ نَجَّیْنٰاکُمْ مِنْ آلِ فِرْعَوْنَ یَسُومُونَکُمْ سُوءَ اَلْعَذٰابِ یُذَبِّحُونَ أَبْنٰاءَکُمْ وَ یَسْتَحْیُونَ نِسٰاءَکُمْ وَ فِی ذٰلِکُمْ بَلاٰءٌ مِنْ رَبِّکُمْ عَظِیمٌ (۴۹) وَ إِذْ فَرَقْنٰا بِکُمُ اَلْبَحْرَ فَأَنْجَیْنٰاکُمْ وَ أَغْرَقْنٰا آلَ فِرْعَوْنَ وَ أَنْتُمْ تَنْظُرُونَ (۵۰)
و چون نجات دادیم شما را از آل فرعون که عذاب میکردند شما را بدی عذاب میکشند پسران شما را و زنده میکنند زنان شما را و در این شما راست محنتی از پروردگار شما بزرگ (۴۹) و هنگامی که شکافتیم برای شما دریا را پس رهانیدیم شما را و غرق کردیم آل فرعون را و شما نگاه میکردید (۵۰)۲۷- آیات ۵۳ تا ۵۴: وَ إِذْ آتَیْنٰا مُوسَی اَلْکِتٰابَ وَ اَلْفُرْقٰانَ لَعَلَّکُمْ تَهْتَدُونَ (۵۳) وَ إِذْ قٰالَ مُوسیٰ لِقَوْمِهِ یٰا قَوْمِ إِنَّکُمْ ظَلَمْتُمْ أَنْفُسَکُمْ بِاتِّخٰاذِکُمُ اَلْعِجْلَ فَتُوبُوا إِلیٰ بٰارِئِکُمْ فَاقْتُلُوا أَنْفُسَکُمْ ذٰلِکُمْ خَیْرٌ لَکُمْ عِنْدَ بٰارِئِکُمْ فَتٰابَ عَلَیْکُمْ إِنَّهُ هُوَ اَلتَّوّٰابُ اَلرَّحِیمُ (۵۴)
اطلاعات
وزن: فاعلاتن فاعلاتن فاعلن (رمل مسدس محذوف یا وزن مثنوی)
قالب شعری: مثنوی
منبع اولیه: خانم مقصودی
* با انتخاب متن و لمس متن انتخابی میتوانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.
برگردان به زبان ساده
وَ إِذْ وٰاعَدْنٰا مُوسیٰ أَرْبَعِینَ لَیْلَةً ثُمَّ اِتَّخَذْتُمُ اَلْعِجْلَ مِنْ بَعْدِهِ وَ أَنْتُمْ ظٰالِمُونَ (۵۱) ثُمَّ عَفَوْنٰا عَنْکُمْ مِنْ بَعْدِ ذٰلِکَ لَعَلَّکُمْ تَشْکُرُونَ (۵۲)
و چون وعده دادیم موسی را چهل شب، پس گرفتید شما گوساله را از بعدش و شما ستمکارانید (۵۱)، پس عفو کردیم از شما از بعد آن، تا شاید شما شکر کنید (۵۲)
هوش مصنوعی: ما به موسی وعده دادیم که چهل شب در کوه بماند، اما پس از آن شما گوساله را پرستش کردید و به حقیقت ظلم کردهاید. سپس ما از شما گذشتیم تا شاید شکرگزار باشید.
و چون وعده دادیم موسی را چهل شب، پس گرفتید شما گوساله را از بعدش و شما ستمکارانید (۵۱)، پس عفو کردیم از شما از بعد آن، تا شاید شما شکر کنید (۵۲)
هوش مصنوعی: ما به موسی وعده دادیم که چهل شب در کوه بماند، اما بعد از آن، شما گوساله را پرستش کردید و این کار شما نشاندهنده ستمگریتان بود. بعد از آن، ما شما را بخشیدیم تا شاید قدردان باشید.
« در بیان اربعین موسی(ع) »
هوش مصنوعی: این پاراگراف به معرفی و تبیین واقعه اربعین امام حسین (ع) و ارتباط آن با شخصیت موسی (ع) میپردازد. در این متن به بررسی ابعاد مختلف این واقعه و تأثیرات آن بر فرهنگ و جامعه اسلامی اشاره میشود. همچنین، بر اهمیت این روز و مراسمهای مربوط به آن، به ویژه در میان پیروان اهل بیت تأکید میشود. از این رو، اربعین به عنوان یک نماد از وفاداری و ایستادگی در برابر ظلم و نابرابری معرفی میشود.
وآنکه موسی را چهل شب از صلاح
وعده فرمودیم بهر افتتاح
هوش مصنوعی: در اینجا اشاره شده است به موضوعی که موسی، پیامبر، چهل شب در کوه سینا در انتظار وحی و دستور از سوی خداوند بود تا به قومش راهنما و راهگشا باشد. این مدت نشاندهنده صبر و آمادگی برای دریافت تعلیمات الهی است.
بعد از آن کز آل فرعون عنود
گشت فارغ وز هلاک آن جحود
هوش مصنوعی: پس از این که آل فرعون سرسخت و سختدل شدند و از عذاب خود را رها ساختند.
پس گرفتید از غلط گوساله را
خار آوردید جای لاله را
هوش مصنوعی: شما به اشتباه از گوساله خواستهاید و به جای آنچه باید، خار را به شما دادند که جای گل لاله است.
از شما هم عفو کردیم این غلط
تا مگر شاکر شوید از هر نمط
هوش مصنوعی: ما هم از شما گذشتیم و این اشتباه را نادیده گرفتیم، تا شاید از هر نوعی که هستید، قدردانی کنید.
اربعین بهر صفای قلب بود
زنگ از آیینه زآن شاید زدود
هوش مصنوعی: چهارمین روز از ماه محرم برای پاکسازی و روشنی دل برگزار میشود، مانند این که زنگارها از آیینه پاک میشود.
بی ریاضت قلب کی یابد مقام ؟
وآن چهل روز است گر دانی تمام
هوش مصنوعی: بدون تمرین و زحمت، دل به مرتبه ای بالا نمیرسد و این مسیر نیاز به چهل روز تلاش دارد، اگر تمام مراحل آن را بشناسی.
زآنکه شد خلق بدن در اربعین
در رحم گردید تکوین جنین
هوش مصنوعی: از آنجا که انسان در چهلمین روز از آغاز شکلگیری خود به وجود میآید، در رحم مادر فرآیند ایجاد جنین به انجام میرسد.
شد مخمر طینت آدم یقین
در کف قدرت هم اندر اربعین
هوش مصنوعی: در روزگار خلقت انسان، وجود او به مانند خمیری بود که در دست قدرت خداوند شکل میگرفت. خداوند توانست به آسانی این خاک را جان ببخشد و به او زندگی عطا کند.
بهر حق شو خالص اندر چل صباح
تا که گردی مصدر فوز و فلاح
هوش مصنوعی: برای دستیابی به موفقیت و پیروزی، در هر روز صبح با نیتی خالص و درست عمل کن.
از پی گوساله رفتن راه نیست
در ره نفس بهیمیه مایست
هوش مصنوعی: دنبال گوساله رفتن در اینجا بیفایده است، زیرا در مسیر نفس حیوانی باید ایستاد و تفکر کرد.
موسی جان در تو است و غالب است
یار هارون باش تا او غایب است
هوش مصنوعی: موسی در وجود توست و قدرتش بر تو حاکم است. در غیاب او، یار هارون باش.
کیست هارون اعتقاد و حزم تو
در صراط حق ثبات عزم تو
هوش مصنوعی: چه کسی مانند هارون، به اعتقاد و تدبیر تو در مسیر حقیقت استوار است و عزم تو را در ادامه راه تحسین میکند؟
آب بردار ار که داری عزم راه
هر چه گویندت که در ره هست چاه
هوش مصنوعی: آب بردار، اگر تصمیم به سفر داری؛ هرچقدر هم که به تو بگویند در مسیر چاه وجود دارد، این نکته را فراموش نکن.
شاید آن چه خشک باشد یا خراب
مانی از بی آبی اندر التهاب
هوش مصنوعی: شاید چیزی که خشک یا خراب شده، به خاطر کمبود آب و تشنگی است.
وآن ثباتت در ره از خود رستن است
گوش را از هر صدایی بستن است
هوش مصنوعی: ثبات و استقامت تو در راه، به این معناست که خود را از وابستگیها و distractions رها کنی و گوش خود را از هر صدایی که حواسپرت کن است، ببندی.
تا نیابد سامری وهم دست
کُشت باید وهم و از گوساله رست
هوش مصنوعی: تا زمانی که سامری نتواند به خیال خود به کشتار برسد، باید از خیالات و تصورات فریبنده رها شود.
نفس حیوانیه را معبود خویش
گیرد از اندیشۀ مردود خویش
هوش مصنوعی: جان حیوانی انسان به چیزی وابسته میشود که از اندیشهاش راضی نیست.
این بود ظلمی که بر ناموضع است
طاعت او برخلاف واقع است
هوش مصنوعی: این ظلمی است که در مورد ناموس وجود دارد؛ فرمانبرداری از او مطابق با حقیقت نیست.
وضع معبود از ره اوهام کرد
نز طریق موسی و الهام کرد
هوش مصنوعی: وضع معبود از طریق تخیلات شکل گرفت و به واسطه موسی و الهام الهی به انسانها منتقل شد.
چونکه بود از وهم این نقص و قصور
عفو کرد از لطف یزدان غفور
هوش مصنوعی: هرگاه که نقص و خطا در درک و اندیشه باشد، خداوند بخشنده و مهربان به خاطر لطفش از این کاستیها چشمپوشی میکند.
تا شما از عفو او شاکر شوید
وز خطای خویش مستغفر شوید
هوش مصنوعی: شما باید قدردان رحمت و بخشش او باشید و از اشتباهات خود پشیمان و طلب بخشش کنید.