گنجور

۵- آیات ۳۴ تا ۴۰

ذٰلِکَ عِیسَی اِبْنُ مَرْیَمَ قَوْلَ اَلْحَقِّ اَلَّذِی فِیهِ یَمْتَرُونَ (۳۴) مٰا کٰانَ لِلّٰهِ أَنْ یَتَّخِذَ مِنْ وَلَدٍ سُبْحٰانَهُ إِذٰا قَضیٰ أَمْراً فَإِنَّمٰا یَقُولُ لَهُ کُنْ فَیَکُونُ (۳۵) وَ إِنَّ اَللّٰهَ رَبِّی وَ رَبُّکُمْ فَاعْبُدُوهُ هٰذٰا صِرٰاطٌ مُسْتَقِیمٌ (۳۶) فَاخْتَلَفَ اَلْأَحْزٰابُ مِنْ بَیْنِهِمْ فَوَیْلٌ لِلَّذِینَ کَفَرُوا مِنْ مَشْهَدِ یَوْمٍ عَظِیمٍ (۳۷) أَسْمِعْ بِهِمْ وَ أَبْصِرْ یَوْمَ یَأْتُونَنٰا لٰکِنِ اَلظّٰالِمُونَ اَلْیَوْمَ فِی ضَلاٰلٍ مُبِینٍ (۳۸) وَ أَنْذِرْهُمْ یَوْمَ اَلْحَسْرَةِ إِذْ قُضِیَ اَلْأَمْرُ وَ هُمْ فِی غَفْلَةٍ وَ هُمْ لاٰ یُؤْمِنُونَ (۳۹) إِنّٰا نَحْنُ نَرِثُ اَلْأَرْضَ وَ مَنْ عَلَیْهٰا وَ إِلَیْنٰا یُرْجَعُونَ (۴۰)

آنست عیسی پسر مریم گفتن درست که در آن شک می‌کنند (۳۴) نباشد خدا که فرا گیرد هیچ فرزندی منزه است او چون قرار آفریدن می‌دهد امری را پس جز این نیست که می‌گوید مر او را بشو پس می‌شود (۳۵) و بدرستی که خدا پروردگار من و پروردگار شماست پس بپرستید او را اینست راه راست (۳۶) پس اختلاف کردند طایفها از میانشان پس وای مر آنان را که کافر شدند از حضور روزی بزرگ (۳۷) چه شنوانید به ایشان و چه بینا روزی که آیند ما را لکن ستمکاران باشند آن روز در گمراهی آشکار (۳۸) و بیم داده ایشان را از روز حسرت چون گذارش داده شود کار و ایشانند در غفلتی و ایشان نمی‌گروند (۳۹) بدرستی که ما میراث می‌بریم زمین را و کسی که بر آنست و بسوی ما باز می‌گردند (۴۰)

ذَلِکَ عِیَسی ابن مَرْیَم قَولَ الْحَق
که به شک باشند اندر وی فرق
مر سزا نبود که تا گیرد ولد
حق تعالی یا که جفتی بهر خود
او منزه باشد از فرزند و زن
یا که از هر نسبتی ز اوصاف تن
چون کند حکمی نباشد پس جز این
گوید او را باش، پس باشد یقین
آن خدا رب من و رب شماست
پس بترسیدش که این شد راه راست
هر گروهی پس نمودند اختلاف
بین خود از ناصواب و از گزاف
وای آن کو گشت کافر بی ز بیم
وقت حاضر گشتن روزی عظیم
ناروایی گفت یا حرفی قبیح
در حق عیسی و مریم از صریح
کافران چه بنگرند و بشنوند
در قیامت چون به ما حاضر شوند
سود نکند بهرشان سمع و بصر
چونکه بینند آن وعید جان شکر
ظالمان امروز لیک ار بی غمند
در ضلالی روشنند و محکمند
یا که باشد امر، یعنی بازشان
ای نبی شنوا و بینا سازشان
کن ز یوم حسرتی انذارشان
ساخته چو از امر حق شد کارشان
وین گُره در غفلتند و نگروند
نصح و پند ناصحان را نشنوند
ما زمین و اهل آن را وارثیم
خود چو میراننده هر حادثیم
سوی ما این حادثان راجع شوند
چون تهی دست از جهان بیرون روند
۴- آیات ۲۲ تا ۳۳: فَحَمَلَتْهُ فَانْتَبَذَتْ بِهِ مَکٰاناً قَصِیًّا (۲۲) فَأَجٰاءَهَا اَلْمَخٰاضُ إِلیٰ جِذْعِ اَلنَّخْلَةِ قٰالَتْ یٰا لَیْتَنِی مِتُّ قَبْلَ هٰذٰا وَ کُنْتُ نَسْیاً مَنْسِیًّا (۲۳) فَنٰادٰاهٰا مِنْ تَحْتِهٰا أَلاّٰ تَحْزَنِی قَدْ جَعَلَ رَبُّکِ تَحْتَکِ سَرِیًّا (۲۴) وَ هُزِّی إِلَیْکِ بِجِذْعِ اَلنَّخْلَةِ تُسٰاقِطْ عَلَیْکِ رُطَباً جَنِیًّا (۲۵) فَکُلِی وَ اِشْرَبِی وَ قَرِّی عَیْناً فَإِمّٰا تَرَیِنَّ مِنَ اَلْبَشَرِ أَحَداً فَقُولِی إِنِّی نَذَرْتُ لِلرَّحْمٰنِ صَوْماً فَلَنْ أُکَلِّمَ اَلْیَوْمَ إِنْسِیًّا (۲۶) فَأَتَتْ بِهِ قَوْمَهٰا تَحْمِلُهُ قٰالُوا یٰا مَرْیَمُ لَقَدْ جِئْتِ شَیْئاً فَرِیًّا (۲۷) یٰا أُخْتَ هٰارُونَ مٰا کٰانَ أَبُوکِ اِمْرَأَ سَوْءٍ وَ مٰا کٰانَتْ أُمُّکِ بَغِیًّا (۲۸) فَأَشٰارَتْ إِلَیْهِ قٰالُوا کَیْفَ نُکَلِّمُ مَنْ کٰانَ فِی اَلْمَهْدِ صَبِیًّا (۲۹) قٰالَ إِنِّی عَبْدُ اَللّٰهِ آتٰانِیَ اَلْکِتٰابَ وَ جَعَلَنِی نَبِیًّا (۳۰) وَ جَعَلَنِی مُبٰارَکاً أَیْنَ مٰا کُنْتُ وَ أَوْصٰانِی بِالصَّلاٰةِ وَ اَلزَّکٰاةِ مٰا دُمْتُ حَیًّا (۳۱) وَ بَرًّا بِوٰالِدَتِی وَ لَمْ یَجْعَلْنِی جَبّٰاراً شَقِیًّا (۳۲) وَ اَلسَّلاٰمُ عَلَیَّ یَوْمَ وُلِدْتُ وَ یَوْمَ أَمُوتُ وَ یَوْمَ أُبْعَثُ حَیًّا (۳۳)۶- آیات ۴۱ تا ۵۰: وَ اُذْکُرْ فِی اَلْکِتٰابِ إِبْرٰاهِیمَ إِنَّهُ کٰانَ صِدِّیقاً نَبِیًّا (۴۱) إِذْ قٰالَ لِأَبِیهِ یٰا أَبَتِ لِمَ تَعْبُدُ مٰا لاٰ یَسْمَعُ وَ لاٰ یُبْصِرُ وَ لاٰ یُغْنِی عَنْکَ شَیْئاً (۴۲) یٰا أَبَتِ إِنِّی قَدْ جٰاءَنِی مِنَ اَلْعِلْمِ مٰا لَمْ یَأْتِکَ فَاتَّبِعْنِی أَهْدِکَ‌ صِرٰاطاً سَوِیًّا (۴۳) یٰا أَبَتِ لاٰ تَعْبُدِ اَلشَّیْطٰانَ إِنَّ اَلشَّیْطٰانَ کٰانَ لِلرَّحْمٰنِ عَصِیًّا (۴۴) یٰا أَبَتِ إِنِّی أَخٰافُ أَنْ یَمَسَّکَ عَذٰابٌ مِنَ اَلرَّحْمٰنِ فَتَکُونَ لِلشَّیْطٰانِ وَلِیًّا (۴۵) قٰالَ أَ رٰاغِبٌ أَنْتَ عَنْ آلِهَتِی یٰا إِبْرٰاهِیمُ لَئِنْ لَمْ تَنْتَهِ لَأَرْجُمَنَّکَ وَ اُهْجُرْنِی مَلِیًّا (۴۶) قٰالَ سَلاٰمٌ عَلَیْکَ سَأَسْتَغْفِرُ لَکَ رَبِّی إِنَّهُ کٰانَ بِی حَفِیًّا (۴۷) وَ أَعْتَزِلُکُمْ وَ مٰا تَدْعُونَ مِنْ دُونِ اَللّٰهِ وَ أَدْعُوا رَبِّی عَسیٰ أَلاّٰ أَکُونَ بِدُعٰاءِ رَبِّی شَقِیًّا (۴۸) فَلَمَّا اِعْتَزَلَهُمْ وَ مٰا یَعْبُدُونَ مِنْ دُونِ اَللّٰهِ وَهَبْنٰا لَهُ إِسْحٰاقَ وَ یَعْقُوبَ وَ کُلاًّ جَعَلْنٰا نَبِیًّا (۴۹) وَ وَهَبْنٰا لَهُمْ مِنْ رَحْمَتِنٰا وَ جَعَلْنٰا لَهُمْ لِسٰانَ صِدْقٍ عَلِیًّا (۵۰)

اطلاعات

وزن: فاعلاتن فاعلاتن فاعلن (رمل مسدس محذوف یا وزن مثنوی)
قالب شعری: مثنوی

* با انتخاب متن و لمس متن انتخابی می‌توانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.

برگردان به زبان ساده

ذٰلِکَ عِیسَی اِبْنُ مَرْیَمَ قَوْلَ اَلْحَقِّ اَلَّذِی فِیهِ یَمْتَرُونَ (۳۴) مٰا کٰانَ لِلّٰهِ أَنْ یَتَّخِذَ مِنْ وَلَدٍ سُبْحٰانَهُ إِذٰا قَضیٰ أَمْراً فَإِنَّمٰا یَقُولُ لَهُ کُنْ فَیَکُونُ (۳۵) وَ إِنَّ اَللّٰهَ رَبِّی وَ رَبُّکُمْ فَاعْبُدُوهُ هٰذٰا صِرٰاطٌ مُسْتَقِیمٌ (۳۶) فَاخْتَلَفَ اَلْأَحْزٰابُ مِنْ بَیْنِهِمْ فَوَیْلٌ لِلَّذِینَ کَفَرُوا مِنْ مَشْهَدِ یَوْمٍ عَظِیمٍ (۳۷) أَسْمِعْ بِهِمْ وَ أَبْصِرْ یَوْمَ یَأْتُونَنٰا لٰکِنِ اَلظّٰالِمُونَ اَلْیَوْمَ فِی ضَلاٰلٍ مُبِینٍ (۳۸) وَ أَنْذِرْهُمْ یَوْمَ اَلْحَسْرَةِ إِذْ قُضِیَ اَلْأَمْرُ وَ هُمْ فِی غَفْلَةٍ وَ هُمْ لاٰ یُؤْمِنُونَ (۳۹) إِنّٰا نَحْنُ نَرِثُ اَلْأَرْضَ وَ مَنْ عَلَیْهٰا وَ إِلَیْنٰا یُرْجَعُونَ (۴۰)
هوش مصنوعی: این عیسی، پسر مریم، بیان حقیقتی است که در آن تردید دارند. خداوند هرگز نمی‌تواند فرزندی داشته باشد. او پاک است؛ زمانی که اراده‌ای را رقم می‌زند، فقط به او می‌گوید "باش" و موجود می‌شود. و خداوند، پروردگار من و پروردگار شماست، او را عبادت کنید؛ این راهی است مستقیم. گروه‌ها از یکدیگر در مورد او اختلاف کردند. وای بر کافران از روزی بزرگ. بنگر و بشنو که در آن روز چگونه به سوی ما می‌آیند؛ اما در حال حاضر، ظالمان در گمراهی آشکاری هستند. آنها را از روز حسرت آگاه کن، روزی که حکم قطعی صادر می‌شود و آنها در غفلتند و ایمان نمی‌آورند. ما وارث زمین و آنچه در آن است خواهیم بود و به سوی ما بازگشت خواهند کرد.
آنست عیسی پسر مریم گفتن درست که در آن شک می‌کنند (۳۴) نباشد خدا که فرا گیرد هیچ فرزندی منزه است او چون قرار آفریدن می‌دهد امری را پس جز این نیست که می‌گوید مر او را بشو پس می‌شود (۳۵) و بدرستی که خدا پروردگار من و پروردگار شماست پس بپرستید او را اینست راه راست (۳۶) پس اختلاف کردند طایفها از میانشان پس وای مر آنان را که کافر شدند از حضور روزی بزرگ (۳۷) چه شنوانید به ایشان و چه بینا روزی که آیند ما را لکن ستمکاران باشند آن روز در گمراهی آشکار (۳۸) و بیم داده ایشان را از روز حسرت چون گذارش داده شود کار و ایشانند در غفلتی و ایشان نمی‌گروند (۳۹) بدرستی که ما میراث می‌بریم زمین را و کسی که بر آنست و بسوی ما باز می‌گردند (۴۰)
هوش مصنوعی: عیسی، پسر مریم، به درستی می‌گوید که خداوند هیچ فرزندی ندارد و وقتی بخواهد چیزی را خلق کند، تنها می‌گوید «باش» و آن چیز به وجود می‌آید. خداوند پروردگار من و پروردگار شماست، پس او را پرستش کنید که این راه راست است. گروه‌هایی از میان مردم درباره او اختلاف نظر دارند و وای بر کسانی که کافر شدند، چون روز بزرگی در پیش دارند. آن روز، در حالی که آنان نمی‌توانند چیزهایی را که می‌شنوند و می‌بینند درک کنند، کافران در گمراهی واضحی قرار خواهند گرفت. آنان را از روز حسرت هشدار داده‌اند؛ زمانی که کارهایشان به آنها نشان داده می‌شود، در حالی که در غفلت به سر می‌برند و متوجه نیستند. به راستی که ما وارث زمین و کسانی خواهیم بود که بر آن هستند و به سوی ما بازمی‌گردند.
ذَلِکَ عِیَسی ابن مَرْیَم قَولَ الْحَق
که به شک باشند اندر وی فرق
هوش مصنوعی: این آیه به عیسی، پسر مریم، اشاره دارد و او را حقیقت می‌داند. در ادامه، به تردیدهایی اشاره می‌شود که برخی افراد درباره او دارند.
مر سزا نبود که تا گیرد ولد
حق تعالی یا که جفتی بهر خود
هوش مصنوعی: این بیت به این معناست که سزاوار نیست که فرزندی که به حق تعالی تعلق دارد، به عنوان جفتی برای خود انتخاب کند یا به دنیا بیاید. به عبارتی دیگر، این بیان کننده این است که موجودات عالم و زندگی بشر به خاطر وجود خداوند و برکت او معنا پیدا می‌کنند و نباید فراموش کرد که هر چه داریم از اوست.
او منزه باشد از فرزند و زن
یا که از هر نسبتی ز اوصاف تن
هوش مصنوعی: او از داشتن فرزند و همسر پاک و دور است، یا به طور کلی از هر نسبتی که به صفات جسمانی مربوط باشد.
چون کند حکمی نباشد پس جز این
گوید او را باش، پس باشد یقین
هوش مصنوعی: زمانی که دستوری صادر نشود، پس او نمی‌تواند چیزی غیر از این بگوید و در نتیجه، این موضوع یقیناً ثابت است.
آن خدا رب من و رب شماست
پس بترسیدش که این شد راه راست
هوش مصنوعی: خداوند پروردگار من و شماست، پس از او بترسید و او را رعایت کنید، زیرا این تنها راه راست و درست است.
هر گروهی پس نمودند اختلاف
بین خود از ناصواب و از گزاف
هوش مصنوعی: هر گروهی میان خود اختلافات بی‌معنی و نادرست ایجاد کردند.
وای آن کو گشت کافر بی ز بیم
وقت حاضر گشتن روزی عظیم
هوش مصنوعی: وای بر کسی که بدون ترس از عذاب خداوند، در روز بزرگ محاسبه بایستد و کافر شود.
ناروایی گفت یا حرفی قبیح
در حق عیسی و مریم از صریح
هوش مصنوعی: ناروایی درباره عیسی و مریم حرف زشت و ناپسندی زد.
کافران چه بنگرند و بشنوند
در قیامت چون به ما حاضر شوند
هوش مصنوعی: کافران چه حسی خواهند داشت و چه چیزی خواهند دید و شنید در روز قیامت، وقتی که در برابر ما قرار بگیرند.
سود نکند بهرشان سمع و بصر
چونکه بینند آن وعید جان شکر
هوش مصنوعی: شنوا و بینا بودن برای آنها سودی ندارد، چرا که وقتی آن عذاب و وعده جانکاه را ببینند، دیگر هیچ فایده‌ای نخواهد داشت.
ظالمان امروز لیک ار بی غمند
در ضلالی روشنند و محکمند
هوش مصنوعی: امروز ظالمان اگرچه به نظر بی‌خبر می‌آیند، اما در واقع در گمراهی و نادانی قوی و استوار هستند.
یا که باشد امر، یعنی بازشان
ای نبی شنوا و بینا سازشان
هوش مصنوعی: از تو خواهش می‌کنم، ای پیامبر، که به مردم کمک کنی تا بشنوند و ببینند و از خواب غفلت بیدار شوند.
کن ز یوم حسرتی انذارشان
ساخته چو از امر حق شد کارشان
هوش مصنوعی: از روزی که حسرت و افسوس بر آنها وارد می‌شود، آنها را آگاه کن، زمانی که به خواسته‌های حقیقی خود نرسیده‌اند و کارشان به سرانجام مطلوب نمی‌رسد.
وین گُره در غفلتند و نگروند
نصح و پند ناصحان را نشنوند
هوش مصنوعی: این افراد در غفلت و بی‌خبری به سر می‌برند و نصیحت‌ها و راهنمایی‌های دیگران را نمی‌شنوند.
ما زمین و اهل آن را وارثیم
خود چو میراننده هر حادثیم
هوش مصنوعی: ما وارث زمین و مردم آن هستیم، زیرا خودمان مانند کسی هستیم که هر واقعه‌ای را در دست دارد و آن را می‌سازد.
سوی ما این حادثان راجع شوند
چون تهی دست از جهان بیرون روند
هوش مصنوعی: وقتی این رویدادها به سمت ما می‌آیند، چون از دنیا دست خالی خارج می‌شوند.