گنجور

۱۷- آیات ۹۹ تا ۱۰۴

وَ تَرَکْنٰا بَعْضَهُمْ یَوْمَئِذٍ یَمُوجُ فِی بَعْضٍ وَ نُفِخَ فِی اَلصُّورِ فَجَمَعْنٰاهُمْ جَمْعاً (۹۹) وَ عَرَضْنٰا جَهَنَّمَ یَوْمَئِذٍ لِلْکٰافِرِینَ عَرْضاً (۱۰۰) اَلَّذِینَ کٰانَتْ أَعْیُنُهُمْ فِی غِطٰاءٍ عَنْ ذِکْرِی وَ کٰانُوا لاٰ یَسْتَطِیعُونَ سَمْعاً (۱۰۱) أَ فَحَسِبَ اَلَّذِینَ کَفَرُوا أَنْ یَتَّخِذُوا عِبٰادِی مِنْ دُونِی أَوْلِیٰاءَ إِنّٰا أَعْتَدْنٰا جَهَنَّمَ لِلْکٰافِرِینَ نُزُلاً (۱۰۲) قُلْ هَلْ نُنَبِّئُکُمْ بِالْأَخْسَرِینَ أَعْمٰالاً (۱۰۳) اَلَّذِینَ ضَلَّ سَعْیُهُمْ فِی اَلْحَیٰاةِ اَلدُّنْیٰا وَ هُمْ یَحْسَبُونَ أَنَّهُمْ یُحْسِنُونَ صُنْعاً (۱۰۴)

و وا می‌گذاریم بعضی ایشان را آن روز که باضطراب داخل می‌شوند در بعضی و دمیده شد در صور جمع کردیم ایشان را جمع کردنی (۹۹) و نمودار کردیم دوزخ را آن روز برای کافران نمودار کردنی (۱۰۰) آنان که بود چشمهاشان در پرده از یاد من و بودند که نمی‌توانستند شنیدن (۱۰۱) آیا پس پنداشتند آنان که کافر شدند که بگیرند بندگان مرا از غیر من صاحبان بدرستی که ما آماده کردیم دوزخ را از برای کافران ما حضری (۱۰۲) بگو آیا خبر دهم شما را بزیان‌کارتر آن در کردارها (۱۰۳) آنان که ضایع شد سعیشان در زندگی دنیا و ایشان می‌پندارند که ایشان خوب می‌کنند کار را (۱۰۴)

واگذاریم اندر آن روز خروج
بعضشان را باز فِی بَعضٍ یَمُوج
جن و انس اعنی ز روی اضطراب
در هم آمیزند همچون موج آب
پس دمیده می شود در صور دم
جمع پس سازیم ایشان را به هم
عرض گردانیم دوزخ را عیان
اندر آن روز از برای کافران
آن کسان که چشمهاشان در غطا
باشد از ذکر اعنی از آیات ما
هم بنتوانند بشنیدن به گوش
قول حق و آیات را از فقد هوش
می کنند این کافران آیا گمان
آنکه گیرند از عبادم دوستان
غیر من گیرند یعنی اولیاء
از بتان یا از ملایک و انبیاء
یعنی آیا جز من ار گیرند دوست
هیچ نفعی بهرشان در جستجوست
ما کنیم آماده پس بی حایلی
مر جهنم کافران را منزلی
گو دهم آیا خبر من بالعیان
در عمل از بدترین خلقتان
آنکه ضایع گشت و گم از کج روی
سعی ایشان در حیات دنیوی
هستشان طاعات از روی ریاء
نی که از اخلاص و ایمان و ولاء
اصل طاعت زآنکه تصدیق دل است
طاعت ار ز ایمان نباشد باطل است
می کنند اینسان گمان در کارها
که نکو کارند از پندارها
۱۶- آیات ۸۹ تا ۹۸: ثُمَّ أَتْبَعَ سَبَباً (۸۹) حَتّٰی إِذٰا بَلَغَ مَطْلِعَ اَلشَّمْسِ وَجَدَهٰا تَطْلُعُ عَلیٰ قَوْمٍ لَمْ نَجْعَلْ لَهُمْ مِنْ دُونِهٰا سِتْراً (۹۰) کَذٰلِکَ وَ قَدْ أَحَطْنٰا بِمٰا لَدَیْهِ خُبْراً (۹۱) ثُمَّ أَتْبَعَ سَبَباً (۹۲) حَتّٰی إِذٰا بَلَغَ بَیْنَ اَلسَّدَّیْنِ وَجَدَ مِنْ دُونِهِمٰا قَوْماً لاٰ یَکٰادُونَ یَفْقَهُونَ قَوْلاً (۹۳) قٰالُوا یٰا ذَا اَلْقَرْنَیْنِ إِنَّ یَأْجُوجَ وَ مَأْجُوجَ‌ پس از پی رفت سببی را (۸۹) مُفْسِدُونَ فِی اَلْأَرْضِ فَهَلْ نَجْعَلُ لَکَ خَرْجاً عَلیٰ أَنْ تَجْعَلَ بَیْنَنٰا وَ بَیْنَهُمْ سَدًّا (۹۴) قٰالَ مٰا مَکَّنِّی فِیهِ رَبِّی خَیْرٌ فَأَعِینُونِی بِقُوَّةٍ أَجْعَلْ بَیْنَکُمْ وَ بَیْنَهُمْ رَدْماً (۹۵) آتُونِی زُبَرَ اَلْحَدِیدِ حَتّٰی إِذٰا سٰاویٰ بَیْنَ اَلصَّدَفَیْنِ قٰالَ اُنْفُخُوا حَتّٰی إِذٰا جَعَلَهُ نٰاراً قٰالَ آتُونِی أُفْرِغْ عَلَیْهِ قِطْراً (۹۶) فَمَا اِسْطٰاعُوا أَنْ یَظْهَرُوهُ وَ مَا اِسْتَطٰاعُوا لَهُ نَقْباً (۹۷) قٰالَ هٰذٰا رَحْمَةٌ مِنْ رَبِّی فَإِذٰا جٰاءَ وَعْدُ رَبِّی جَعَلَهُ دَکّٰاءَ وَ کٰانَ وَعْدُ رَبِّی حَقًّا (۹۸)۱۸- آیات ۱۰۵ تا ۱۱۰: أُولٰئِکَ اَلَّذِینَ کَفَرُوا بِآیٰاتِ رَبِّهِمْ وَ لِقٰائِهِ فَحَبِطَتْ أَعْمٰالُهُمْ فَلاٰ نُقِیمُ لَهُمْ یَوْمَ اَلْقِیٰامَةِ وَزْناً (۱۰۵) ذٰلِکَ جَزٰاؤُهُمْ جَهَنَّمُ بِمٰا کَفَرُوا وَ اِتَّخَذُوا آیٰاتِی وَ رُسُلِی هُزُواً (۱۰۶) إِنَّ اَلَّذِینَ آمَنُوا وَ عَمِلُوا اَلصّٰالِحٰاتِ کٰانَتْ لَهُمْ جَنّٰاتُ اَلْفِرْدَوْسِ نُزُلاً (۱۰۷) خٰالِدِینَ فِیهٰا لاٰ یَبْغُونَ عَنْهٰا حِوَلاً (۱۰۸) قُلْ لَوْ کٰانَ اَلْبَحْرُ مِدٰاداً لِکَلِمٰاتِ رَبِّی لَنَفِدَ اَلْبَحْرُ قَبْلَ أَنْ تَنْفَدَ کَلِمٰاتُ رَبِّی وَ لَوْ جِئْنٰا بِمِثْلِهِ مَدَداً (۱۰۹) قُلْ إِنَّمٰا أَنَا بَشَرٌ مِثْلُکُمْ یُوحیٰ إِلَیَّ أَنَّمٰا إِلٰهُکُمْ إِلٰهٌ وٰاحِدٌ فَمَنْ کٰانَ یَرْجُوا لِقٰاءَ رَبِّهِ فَلْیَعْمَلْ عَمَلاً صٰالِحاً وَ لاٰ یُشْرِکْ بِعِبٰادَةِ رَبِّهِ أَحَداً (۱۱۰)

اطلاعات

وزن: فاعلاتن فاعلاتن فاعلن (رمل مسدس محذوف یا وزن مثنوی)
قالب شعری: مثنوی
منبع اولیه: خانم مقصودی

* با انتخاب متن و لمس متن انتخابی می‌توانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.

برگردان به زبان ساده

وَ تَرَکْنٰا بَعْضَهُمْ یَوْمَئِذٍ یَمُوجُ فِی بَعْضٍ وَ نُفِخَ فِی اَلصُّورِ فَجَمَعْنٰاهُمْ جَمْعاً (۹۹) وَ عَرَضْنٰا جَهَنَّمَ یَوْمَئِذٍ لِلْکٰافِرِینَ عَرْضاً (۱۰۰) اَلَّذِینَ کٰانَتْ أَعْیُنُهُمْ فِی غِطٰاءٍ عَنْ ذِکْرِی وَ کٰانُوا لاٰ یَسْتَطِیعُونَ سَمْعاً (۱۰۱) أَ فَحَسِبَ اَلَّذِینَ کَفَرُوا أَنْ یَتَّخِذُوا عِبٰادِی مِنْ دُونِی أَوْلِیٰاءَ إِنّٰا أَعْتَدْنٰا جَهَنَّمَ لِلْکٰافِرِینَ نُزُلاً (۱۰۲) قُلْ هَلْ نُنَبِّئُکُمْ بِالْأَخْسَرِینَ أَعْمٰالاً (۱۰۳) اَلَّذِینَ ضَلَّ سَعْیُهُمْ فِی اَلْحَیٰاةِ اَلدُّنْیٰا وَ هُمْ یَحْسَبُونَ أَنَّهُمْ یُحْسِنُونَ صُنْعاً (۱۰۴)
هوش مصنوعی: در آن روز، برخی از مردم در یکدیگر غوطه‌ور خواهند شد و در صور دمیده خواهد شد، و همه جمع خواهند شد. جهنم در آن روز به کافران نشان داده خواهد شد؛ کافران کسانی هستند که چشمانشان از یاد من پوشیده بوده و نتوانسته‌اند بشنوند. آیا کافران فکر می‌کنند می‌توانند بندگان مرا به عنوان ولی‌هایی غیر از من انتخاب کنند؟ ما جهنم را برای کافران آماده کرده‌ایم. بگو آیا می‌خواهید به شما خبر دهیم که زیان‌کارترین افراد در کارها چه کسانی هستند؟ آنها کسانی هستند که در زندگی دنیا تلاششان به باطل رفته است، در حالی که گمان می‌کنند کار نیکو انجام می‌دهند.
و وا می‌گذاریم بعضی ایشان را آن روز که باضطراب داخل می‌شوند در بعضی و دمیده شد در صور جمع کردیم ایشان را جمع کردنی (۹۹) و نمودار کردیم دوزخ را آن روز برای کافران نمودار کردنی (۱۰۰) آنان که بود چشمهاشان در پرده از یاد من و بودند که نمی‌توانستند شنیدن (۱۰۱) آیا پس پنداشتند آنان که کافر شدند که بگیرند بندگان مرا از غیر من صاحبان بدرستی که ما آماده کردیم دوزخ را از برای کافران ما حضری (۱۰۲) بگو آیا خبر دهم شما را بزیان‌کارتر آن در کردارها (۱۰۳) آنان که ضایع شد سعیشان در زندگی دنیا و ایشان می‌پندارند که ایشان خوب می‌کنند کار را (۱۰۴)
هوش مصنوعی: در آن روز، برخی از آن‌ها را به حال خود رها می‌کنیم، در حالی که با اضطراب وارد می‌شوند و ما آن‌ها را به گونه‌ای جمع می‌کنیم. در آن روز جهنم را برای کافران به نمایش می‌گذاریم، کسانی که چشم‌هایشان از یاد من پوشیده است و نمی‌توانند بشنوند. آیا آن‌ها فکر کردند که می‌توانند بندگان مرا به غیر از خودم به عنوان سرپرست انتخاب کنند؟ ما جهنم را به عنوان مکانی آماده برای کافران مهیا کرده‌ایم. بگو آیا می‌خواهی به تو بگویم که زیان‌بارترین افراد در اعمالشان چه کسانی هستند؟ آنانی که تلاششان در زندگی دنیا تباه شده و در عین حال پنداشته‌اند که کار نیکو انجام می‌دهند.
واگذاریم اندر آن روز خروج
بعضشان را باز فِی بَعضٍ یَمُوج
هوش مصنوعی: در آن روز برخی از آنها را به حال خود رها می‌کنیم تا در میان یکدیگر به طرز بی‌نظمی و آشفتگی حرکت کنند.
جن و انس اعنی ز روی اضطراب
در هم آمیزند همچون موج آب
هوش مصنوعی: جن و انسان به خاطر اضطراب و نگرانی‌های خود، مانند امواج آب در هم می‌آمیزند.
پس دمیده می شود در صور دم
جمع پس سازیم ایشان را به هم
هوش مصنوعی: پس در پایان زمان دمیدنی در صور به صدا درمی‌آید و این باعث می‌شود که تمامی موجودات به هم جمع شوند.
عرض گردانیم دوزخ را عیان
اندر آن روز از برای کافران
هوش مصنوعی: در آن روز، جهنم را به عنوان یک حقیقت واضح برای کافران به نمایش می‌گذارند.
آن کسان که چشمهاشان در غطا
باشد از ذکر اعنی از آیات ما
هوش مصنوعی: کسانی که چشم‌هایشان در پرده‌ی غفلت است، از نشانه‌های ما غافل هستند.
هم بنتوانند بشنیدن به گوش
قول حق و آیات را از فقد هوش
هوش مصنوعی: آن‌ها نمی‌توانند با گوش‌هایشان به شنیدن کلام حق و آیات بپردازند؛ چرا که از هوش و درک کافی برخوردار نیستند.
می کنند این کافران آیا گمان
آنکه گیرند از عبادم دوستان
هوش مصنوعی: آیا این کافران فکر می‌کنند که می‌توانند از دوستان من که عبادت می‌کنند، چیزی بدست آورند؟
غیر من گیرند یعنی اولیاء
از بتان یا از ملایک و انبیاء
هوش مصنوعی: این بیت به این معناست که افراد دیگری به عنوان واسطه و یا الگو، به جای من، مورد توجه و عشق قرار می‌گیرند، مانند بت‌ها، فرشتگان، و پیامبران.
یعنی آیا جز من ار گیرند دوست
هیچ نفعی بهرشان در جستجوست
هوش مصنوعی: آیا به جز من، اگر دوستی برایشان پیدا کنند، هیچ فایده‌ای برایشان در این جستجو وجود دارد؟
ما کنیم آماده پس بی حایلی
مر جهنم کافران را منزلی
هوش مصنوعی: ما خود را آماده می‌کنیم تا از بی‌حجابی و کفر دوری کنیم، و جهنم را برای کافران به عنوان مکانی در نظر می‌گیریم.
گو دهم آیا خبر من بالعیان
در عمل از بدترین خلقتان
هوش مصنوعی: آیا خبر من را به وضوح در عمل از بدترین انسان‌ها دهم؟
آنکه ضایع گشت و گم از کج روی
سعی ایشان در حیات دنیوی
هوش مصنوعی: کسی که در زندگی دنیوی به خاطر تلاش‌های نادرست و کج‌روی‌اش، از دست رفته و گم شده است.
هستشان طاعات از روی ریاء
نی که از اخلاص و ایمان و ولاء
هوش مصنوعی: آنها عبادت‌هایشان را به خاطر ریا و نمایش انجام می‌دهند، نه به خاطر صداقت، ایمان و محبت واقعی.
اصل طاعت زآنکه تصدیق دل است
طاعت ار ز ایمان نباشد باطل است
هوش مصنوعی: پایه و اساس اطاعت، تصدیق و باور قلبی است؛ اگر اطاعت از ایمان و اعتقاد واقعی نباشد، بی‌ارزش و بی‌معنی خواهد بود.
می کنند اینسان گمان در کارها
که نکو کارند از پندارها
هوش مصنوعی: آدم‌ها در کارهای یکدیگر آن‌چنان قضاوت می‌کنند که گویی فقط بر اساس تصورهای خود درباره‌ی نیکو بودن یا بد بودن آنها نظر می‌دهند.