گنجور

۱۳- آیات ۸۹ تا ۹۵

وَ لَقَدْ صَرَّفْنٰا لِلنّٰاسِ فِی هٰذَا اَلْقُرْآنِ مِنْ کُلِّ مَثَلٍ فَأَبیٰ أَکْثَرُ اَلنّٰاسِ إِلاّٰ کُفُوراً (۸۹) وَ قٰالُوا لَنْ نُؤْمِنَ لَکَ حَتّٰی تَفْجُرَ لَنٰا مِنَ اَلْأَرْضِ یَنْبُوعاً (۹۰) أَوْ تَکُونَ لَکَ جَنَّةٌ مِنْ نَخِیلٍ وَ عِنَبٍ فَتُفَجِّرَ اَلْأَنْهٰارَ خِلاٰلَهٰا تَفْجِیراً (۹۱) أَوْ تُسْقِطَ اَلسَّمٰاءَ کَمٰا زَعَمْتَ عَلَیْنٰا کِسَفاً أَوْ تَأْتِیَ بِاللّٰهِ وَ اَلْمَلاٰئِکَةِ قَبِیلاً (۹۲) أَوْ یَکُونَ لَکَ بَیْتٌ مِنْ زُخْرُفٍ أَوْ تَرْقیٰ فِی اَلسَّمٰاءِ وَ لَنْ نُؤْمِنَ لِرُقِیِّکَ حَتّٰی تُنَزِّلَ عَلَیْنٰا کِتٰاباً نَقْرَؤُهُ قُلْ سُبْحٰانَ رَبِّی هَلْ کُنْتُ إِلاّٰ بَشَراً رَسُولاً (۹۳) وَ مٰا مَنَعَ اَلنّٰاسَ أَنْ یُؤْمِنُوا إِذْ جٰاءَهُمُ اَلْهُدیٰ إِلاّٰ أَنْ قٰالُوا أَ بَعَثَ اَللّٰهُ بَشَراً رَسُولاً (۹۴) قُلْ لَوْ کٰانَ فِی اَلْأَرْضِ مَلاٰئِکَةٌ‌ یَمْشُونَ مُطْمَئِنِّینَ لَنَزَّلْنٰا عَلَیْهِمْ مِنَ اَلسَّمٰاءِ مَلَکاً رَسُولاً (۹۵)

و بتحقیق مکرر گردانیدیم برای مردمان در این قرآن از هر داستانی پس سرباز زدند اکثر مردمان مگر ناسپاسی را (۸۹) و گفتند ایمان نمیاریم مر ترا تا آنکه روان کنی برای ما از زمین چشمه (۹۰) یا باشد مر تو را بوستانی از خرما بنان و انگور پس روان سازی نهرها را در میانش روان ساختی (۹۱) یا بیفکنی آسمان را هم چنان که دعوی کردی بر ما پاره پاره یا بیاوری خدا و فرشتگان را کفیل یا شاهد (۹۲) یا باشد مر تو را خانه از طلا یا بالا روی در آسمان و باور نداریم هرگز مر بالا رفتن تو را تا آنان که فرود آوری بر ما کتابی که بخوانیم آن را بگو منزه است پروردگارم آیا هستم مگر انسانی رسول (۹۳) و منع نکرد مردمان را که ایمان آرند چون آمد ایشان را هدایت مگر آنکه گفتند آیا برانگیخت خدا انسانی را رسول (۹۴) بگو اگر بودی در زمین ملائکه که راه می‌رفتند آرمیدگان هر آینه فرو فرستاده بودیم بر ایشان از آسمان ملکی را رسول (۹۵)

هر کجا گردانده ایم از بهر ناس
ما در این قرآن ز هر نوعی اساس
پس نمودند اکثری از آن اِبا
خواستند الاّ که کفران و دغا
بر تو گفتند آنکه ایمان نا وریم
جز که از تو خارقی را بنگریم
چشمۀ آب از زمین سازی روان
یا نمایی بوستانی در عیان
او تکون جنة لک من نخیل
تفجر الانهار فیها کالسبیل
آسمان را یا که بر ما بفکنی
پاره پاره گر به زعمت موقنی
یا ملایک را بیاری با خدا
بر گواهیِ نبوّت نزد ما
خانهای از زر بود یا مر تو را
یا بود بر آسمانت ارتقا
هرگز ایمان بر تو ناریم از عیان
تا به ما ناری کتابی ز آسمان
تا بخوانیم اندر آن تصدیق تو
که نوشته حق پی توفیق تو
گو بود پروردگارم پاک از آن
که بر آن حکمی توان کرد از گمان
هستم آیا من همانا جز بشر
که فرستاده به خلقم دادگر
منع مردم را خود از ایمان نکرد
چون هدایت آمد از خلاّق فرد
جز که گفتند آدمی آیا خدا
بر رسالت می برانگیزد به ما
گو اگر بودی ملایک در زمین
جای این مردم که هستند اینچنین
مشی می کردند بی اندوه و بیم
اندر آن حالی که بودندی مقیم
می فرستادیم بر ایشان ملک
بر رسالت ز آسمان و از فلک
۱۲- آیات ۸۰ تا ۸۸: وَ قُلْ رَبِّ أَدْخِلْنِی مُدْخَلَ صِدْقٍ وَ أَخْرِجْنِی مُخْرَجَ صِدْقٍ وَ اِجْعَلْ لِی مِنْ لَدُنْکَ سُلْطٰاناً نَصِیراً (۸۰) وَ قُلْ جٰاءَ اَلْحَقُّ وَ زَهَقَ اَلْبٰاطِلُ إِنَّ اَلْبٰاطِلَ کٰانَ زَهُوقاً (۸۱) وَ نُنَزِّلُ مِنَ اَلْقُرْآنِ مٰا هُوَ شِفٰاءٌ وَ رَحْمَةٌ لِلْمُؤْمِنِینَ وَ لاٰ یَزِیدُ اَلظّٰالِمِینَ إِلاّٰ خَسٰاراً (۸۲) وَ إِذٰا أَنْعَمْنٰا عَلَی اَلْإِنْسٰانِ أَعْرَضَ وَ نَأیٰ بِجٰانِبِهِ وَ إِذٰا مَسَّهُ اَلشَّرُّ کٰانَ یَؤُساً (۸۳) قُلْ کُلٌّ یَعْمَلُ عَلیٰ شٰاکِلَتِهِ فَرَبُّکُمْ أَعْلَمُ بِمَنْ هُوَ أَهْدیٰ سَبِیلاً (۸۴) وَ یَسْئَلُونَکَ عَنِ اَلرُّوحِ قُلِ اَلرُّوحُ مِنْ أَمْرِ رَبِّی وَ مٰا أُوتِیتُمْ مِنَ اَلْعِلْمِ إِلاّٰ قَلِیلاً (۸۵) وَ لَئِنْ شِئْنٰا لَنَذْهَبَنَّ بِالَّذِی أَوْحَیْنٰا إِلَیْکَ ثُمَّ لاٰ تَجِدُ لَکَ بِهِ عَلَیْنٰا وَکِیلاً (۸۶) إِلاّٰ رَحْمَةً مِنْ رَبِّکَ إِنَّ فَضْلَهُ کٰانَ عَلَیْکَ کَبِیراً (۸۷) قُلْ لَئِنِ اِجْتَمَعَتِ اَلْإِنْسُ وَ اَلْجِنُّ عَلیٰ أَنْ یَأْتُوا بِمِثْلِ هٰذَا اَلْقُرْآنِ لاٰ یَأْتُونَ بِمِثْلِهِ وَ لَوْ کٰانَ بَعْضُهُمْ لِبَعْضٍ ظَهِیراً (۸۸)۱۴- آیات ۹۶ تا ۱۰۳: قُلْ کَفیٰ بِاللّٰهِ شَهِیداً بَیْنِی وَ بَیْنَکُمْ إِنَّهُ کٰانَ بِعِبٰادِهِ خَبِیراً بَصِیراً (۹۶) وَ مَنْ یَهْدِ اَللّٰهُ فَهُوَ اَلْمُهْتَدِ وَ مَنْ یُضْلِلْ فَلَنْ تَجِدَ لَهُمْ أَوْلِیٰاءَ مِنْ دُونِهِ وَ نَحْشُرُهُمْ یَوْمَ اَلْقِیٰامَةِ عَلیٰ وُجُوهِهِمْ عُمْیاً وَ بُکْماً وَ صُمًّا مَأْوٰاهُمْ جَهَنَّمُ کُلَّمٰا خَبَتْ زِدْنٰاهُمْ سَعِیراً (۹۷) ذٰلِکَ جَزٰاؤُهُمْ بِأَنَّهُمْ کَفَرُوا بِآیٰاتِنٰا وَ قٰالُوا أَ إِذٰا کُنّٰا عِظٰاماً وَ رُفٰاتاً أَ إِنّٰا لَمَبْعُوثُونَ خَلْقاً جَدِیداً (۹۸) أَ وَ لَمْ یَرَوْا أَنَّ اَللّٰهَ اَلَّذِی خَلَقَ اَلسَّمٰاوٰاتِ وَ اَلْأَرْضَ قٰادِرٌ عَلیٰ أَنْ یَخْلُقَ مِثْلَهُمْ وَ جَعَلَ لَهُمْ أَجَلاً لاٰ رَیْبَ فِیهِ فَأَبَی اَلظّٰالِمُونَ إِلاّٰ کُفُوراً (۹۹) قُلْ لَوْ أَنْتُمْ تَمْلِکُونَ خَزٰائِنَ رَحْمَةِ رَبِّی إِذاً لَأَمْسَکْتُمْ خَشْیَةَ اَلْإِنْفٰاقِ وَ کٰانَ اَلْإِنْسٰانُ قَتُوراً (۱۰۰) وَ لَقَدْ آتَیْنٰا مُوسیٰ تِسْعَ آیٰاتٍ بَیِّنٰاتٍ فَسْئَلْ بَنِی إِسْرٰائِیلَ إِذْ جٰاءَهُمْ فَقٰالَ لَهُ فِرْعَوْنُ إِنِّی لَأَظُنُّکَ یٰا مُوسیٰ مَسْحُوراً (۱۰۱) قٰالَ لَقَدْ عَلِمْتَ مٰا أَنْزَلَ هٰؤُلاٰءِ إِلاّٰ رَبُّ اَلسَّمٰاوٰاتِ وَ اَلْأَرْضِ بَصٰائِرَ وَ إِنِّی لَأَظُنُّکَ یٰا فِرْعَوْنُ مَثْبُوراً (۱۰۲) فَأَرٰادَ أَنْ یَسْتَفِزَّهُمْ مِنَ اَلْأَرْضِ فَأَغْرَقْنٰاهُ وَ مَنْ مَعَهُ جَمِیعاً (۱۰۳)

اطلاعات

وزن: فاعلاتن فاعلاتن فاعلن (رمل مسدس محذوف یا وزن مثنوی)
قالب شعری: مثنوی

* با انتخاب متن و لمس متن انتخابی می‌توانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.

برگردان به زبان ساده

وَ لَقَدْ صَرَّفْنٰا لِلنّٰاسِ فِی هٰذَا اَلْقُرْآنِ مِنْ کُلِّ مَثَلٍ فَأَبیٰ أَکْثَرُ اَلنّٰاسِ إِلاّٰ کُفُوراً (۸۹) وَ قٰالُوا لَنْ نُؤْمِنَ لَکَ حَتّٰی تَفْجُرَ لَنٰا مِنَ اَلْأَرْضِ یَنْبُوعاً (۹۰) أَوْ تَکُونَ لَکَ جَنَّةٌ مِنْ نَخِیلٍ وَ عِنَبٍ فَتُفَجِّرَ اَلْأَنْهٰارَ خِلاٰلَهٰا تَفْجِیراً (۹۱) أَوْ تُسْقِطَ اَلسَّمٰاءَ کَمٰا زَعَمْتَ عَلَیْنٰا کِسَفاً أَوْ تَأْتِیَ بِاللّٰهِ وَ اَلْمَلاٰئِکَةِ قَبِیلاً (۹۲) أَوْ یَکُونَ لَکَ بَیْتٌ مِنْ زُخْرُفٍ أَوْ تَرْقیٰ فِی اَلسَّمٰاءِ وَ لَنْ نُؤْمِنَ لِرُقِیِّکَ حَتّٰی تُنَزِّلَ عَلَیْنٰا کِتٰاباً نَقْرَؤُهُ قُلْ سُبْحٰانَ رَبِّی هَلْ کُنْتُ إِلاّٰ بَشَراً رَسُولاً (۹۳) وَ مٰا مَنَعَ اَلنّٰاسَ أَنْ یُؤْمِنُوا إِذْ جٰاءَهُمُ اَلْهُدیٰ إِلاّٰ أَنْ قٰالُوا أَ بَعَثَ اَللّٰهُ بَشَراً رَسُولاً (۹۴) قُلْ لَوْ کٰانَ فِی اَلْأَرْضِ مَلاٰئِکَةٌ‌ یَمْشُونَ مُطْمَئِنِّینَ لَنَزَّلْنٰا عَلَیْهِمْ مِنَ اَلسَّمٰاءِ مَلَکاً رَسُولاً (۹۵)
هوش مصنوعی: ما در این قرآن برای مردم از هر مثالی سخن گفته‌ایم، اما اکثر آن‌ها تنها به کفر روی آورده‌اند. آن‌ها گفتند که ما هرگز به تو ایمان نخواهیم آورد مگر اینکه برای ما چشمه‌ای از زمین جاری کنی، یا اینکه باغی از نخل‌ها و انگور داشته باشی و نهرهایی در میان آن بگشایی، یا اینکه آسمان را از آنچه ادعا کرده‌ای بر ما بریزی، یا اینکه خدا و فرشتگان را به صورت آشکار برای ما بیاوری، و یا اینکه خانه‌ای از زینت‌ها برای تو باشد، یا به آسمان بالا بروی و هرگز به صعود تو ایمان نخواهیم آورد تا بر ما کتابی نازل کنی که بخوانیم. بگو: پاک است پروردگار من، آیا من جز بشری فرستاده شده هستم؟ و هیچ چیزی مانع مردم نشد که به زمانی که هدایت به سوی آنان آمد ایمان بیاورند جز این که گفتند: آیا خدا بشری را فرستاده است؟ بگو: اگر در زمین فرشتگانی بودند که آرام و مطمئن راه می‌رفتند، حتماً از آسمان فرشته‌ای برای آنان را می‌فرستادیم.
و بتحقیق مکرر گردانیدیم برای مردمان در این قرآن از هر داستانی پس سرباز زدند اکثر مردمان مگر ناسپاسی را (۸۹) و گفتند ایمان نمیاریم مر ترا تا آنکه روان کنی برای ما از زمین چشمه (۹۰) یا باشد مر تو را بوستانی از خرما بنان و انگور پس روان سازی نهرها را در میانش روان ساختی (۹۱) یا بیفکنی آسمان را هم چنان که دعوی کردی بر ما پاره پاره یا بیاوری خدا و فرشتگان را کفیل یا شاهد (۹۲) یا باشد مر تو را خانه از طلا یا بالا روی در آسمان و باور نداریم هرگز مر بالا رفتن تو را تا آنان که فرود آوری بر ما کتابی که بخوانیم آن را بگو منزه است پروردگارم آیا هستم مگر انسانی رسول (۹۳) و منع نکرد مردمان را که ایمان آرند چون آمد ایشان را هدایت مگر آنکه گفتند آیا برانگیخت خدا انسانی را رسول (۹۴) بگو اگر بودی در زمین ملائکه که راه می‌رفتند آرمیدگان هر آینه فرو فرستاده بودیم بر ایشان از آسمان ملکی را رسول (۹۵)
هوش مصنوعی: در واقع، ما در این قرآن برای مردم از هر داستانی بارها سخن گفته‌ایم، اما اکثر مردم از آن روی برگردانده و به‌خصوص ناسپاسان، گفتند: "ما هرگز به تو ایمان نمی‌آوریم تا زمانی که از زمین برای ما چشمه‌ای جاری کنی، یا باغی پر از خرما و انگور برای ما بسازی و در میان آن نهرها به راه بیندازی، یا آسمان را به‌صورت تکه‌تکه بر ما فرود آوری، یا خدا و فرشتگان را به عنوان شاهد بیاوری، یا برای تو خانه‌ای از طلا بسازند، یا به آسمان بروی و ما هرگز به صعود تو ایمان نخواهیم آورد تا زمانی که کتابی از سوی تو بر ما نازل کنی که آن را بخوانیم." سپس پیامبر گفت: "منزه است پروردگارم، آیا من جز یک پیامبر انسانی هستم؟" و مردم را از ایمان آوردن باز نداشتند تا زمانی که هدایت برای آنان آمد و فقط گفتند: "آیا خدا انسانی را به عنوان پیامبر برانگیخته است؟" و پیامبر پاسخ داد: "اگر در زمین ملائکه‌ای بودند که راه می‌رفتند، حتماً از آسمان فرشته‌ای را به عنوان پیامبر می‌فرستادیم."
هر کجا گردانده ایم از بهر ناس
ما در این قرآن ز هر نوعی اساس
هوش مصنوعی: هر جا که درباره جامعه‌مان تأمل کرده‌ایم، در این قرآن اصول مختلفی را یافته‌ایم.
پس نمودند اکثری از آن اِبا
خواستند الاّ که کفران و دغا
هوش مصنوعی: بیشتر مردم به این نتیجه رسیدند که از خواسته‌های خود دست بکشند، به جز در مواردی که به کفر و نیرنگ منجر شود.
بر تو گفتند آنکه ایمان نا وریم
جز که از تو خارقی را بنگریم
هوش مصنوعی: به تو گفتند که کسی که به ایمان واقعی دست نیافته، نمی‌تواند جز تو چیز دیگری را ببیند.
چشمۀ آب از زمین سازی روان
یا نمایی بوستانی در عیان
هوش مصنوعی: چشمه‌ای از دل زمین جاری است و یا منظره‌ای از باغی زیبا در جلو دیده می‌شود.
او تکون جنة لک من نخیل
تفجر الانهار فیها کالسبیل
هوش مصنوعی: تو بهشتی برای من هستی که درختان نخل در آن جوانه زده و رودها همچون جوی‌ها در آن جاری‌اند.
آسمان را یا که بر ما بفکنی
پاره پاره گر به زعمت موقنی
هوش مصنوعی: اگر آسمان را به روی ما بشکافی و تکه‌تکه‌اش کنی، این کار می‌تواند نشانه‌ای از قدرت تو باشد، اگر به راستی به توانایی خود مطمئن هستی.
یا ملایک را بیاری با خدا
بر گواهیِ نبوّت نزد ما
هوش مصنوعی: ای فرشتگان، شما را می‌طلبم تا در پیشگاه خداوند به عنوان شاهد بر نبوّت به ما بیایید.
خانهای از زر بود یا مر تو را
یا بود بر آسمانت ارتقا
هوش مصنوعی: شاید خانه‌ای از طلا داشته باشی یا اینکه در آسمان بالاتر از این زندگی قرار داشته باشی.
هرگز ایمان بر تو ناریم از عیان
تا به ما ناری کتابی ز آسمان
هوش مصنوعی: هرگز عقیده‌ام نسبت به تو از چیزهایی که می‌بینم و می‌دانم کاهش پیدا نمی‌کند، تا زمانی که چیزی از آسمان به ما نرسد که به آن ایمان بیاورم.
تا بخوانیم اندر آن تصدیق تو
که نوشته حق پی توفیق تو
هوش مصنوعی: ما باید آنچه را که نوشته شده است، بخوانیم و تصدیق کنیم که این نوشته همواره به موفقیت تو اشاره دارد.
گو بود پروردگارم پاک از آن
که بر آن حکمی توان کرد از گمان
هوش مصنوعی: پروردگار من از هر گونه قضاوت و گمانی پاک است و هیچ حکم و قضاوتی نمی‌توان درباره‌اش کرد.
هستم آیا من همانا جز بشر
که فرستاده به خلقم دادگر
هوش مصنوعی: آیا من هم انسان هستم که برای مردم فرستاده شده‌ام و با انصاف عمل می‌کنم؟
منع مردم را خود از ایمان نکرد
چون هدایت آمد از خلاّق فرد
هوش مصنوعی: بعضی از مردم از ایمان و راه درست باز ماندند، چون که هدایت و راهنمایی از جانب خالق یگانه به آنها نرسید.
جز که گفتند آدمی آیا خدا
بر رسالت می برانگیزد به ما
هوش مصنوعی: به جز این که پرسیدند آیا خداوند انسانی را برای پیامبری برمی‌گزیند؟
گو اگر بودی ملایک در زمین
جای این مردم که هستند اینچنین
هوش مصنوعی: اگر ملائکه نیز در زمین بودند، باز هم جایگاه مردم این چنین بود و به همین صورت رفتار می‌کردند.
مشی می کردند بی اندوه و بیم
اندر آن حالی که بودندی مقیم
هوش مصنوعی: آنها در حالتی که آرام و بی‌نگرانی بودند، به یکدیگر احترام می‌گذاشتند و در کنار هم زندگی می‌کردند.
می فرستادیم بر ایشان ملک
بر رسالت ز آسمان و از فلک
هوش مصنوعی: ما فرشتگان را از آسمان به سوی آن‌ها می‌فرستادیم تا پیام‌رسانی کنند.