گنجور

۱۲- آیات ۹۵ تا ۱۰۲

وَ لاٰ تَشْتَرُوا بِعَهْدِ اَللّٰهِ ثَمَناً قَلِیلاً إِنَّمٰا عِنْدَ اَللّٰهِ هُوَ خَیْرٌ لَکُمْ إِنْ کُنْتُمْ تَعْلَمُونَ (۹۵) مٰا عِنْدَکُمْ یَنْفَدُ وَ مٰا عِنْدَ اَللّٰهِ بٰاقٍ وَ لَنَجْزِیَنَّ اَلَّذِینَ صَبَرُوا أَجْرَهُمْ بِأَحْسَنِ مٰا کٰانُوا یَعْمَلُونَ (۹۶) مَنْ عَمِلَ صٰالِحاً مِنْ ذَکَرٍ أَوْ أُنْثیٰ وَ هُوَ مُؤْمِنٌ فَلَنُحْیِیَنَّهُ حَیٰاةً طَیِّبَةً وَ لَنَجْزِیَنَّهُمْ أَجْرَهُمْ بِأَحْسَنِ مٰا کٰانُوا یَعْمَلُونَ (۹۷) فَإِذٰا قَرَأْتَ اَلْقُرْآنَ فَاسْتَعِذْ بِاللّٰهِ مِنَ اَلشَّیْطٰانِ اَلرَّجِیمِ (۹۸) إِنَّهُ لَیْسَ لَهُ سُلْطٰانٌ عَلَی اَلَّذِینَ آمَنُوا وَ عَلیٰ رَبِّهِمْ یَتَوَکَّلُونَ (۹۹) إِنَّمٰا سُلْطٰانُهُ عَلَی اَلَّذِینَ یَتَوَلَّوْنَهُ وَ اَلَّذِینَ هُمْ بِهِ مُشْرِکُونَ (۱۰۰) وَ إِذٰا بَدَّلْنٰا آیَةً مَکٰانَ آیَةٍ وَ اَللّٰهُ أَعْلَمُ بِمٰا یُنَزِّلُ قٰالُوا إِنَّمٰا أَنْتَ مُفْتَرٍ بَلْ أَکْثَرُهُمْ لاٰ یَعْلَمُونَ (۱۰۱) قُلْ نَزَّلَهُ رُوحُ اَلْقُدُسِ مِنْ رَبِّکَ بِالْحَقِّ لِیُثَبِّتَ اَلَّذِینَ آمَنُوا وَ هُدیً وَ بُشْریٰ لِلْمُسْلِمِینَ (۱۰۲)

و عوض مگیرید به پیمان خدا بهای اندک را جز این نیست آنچه نزد خداست آن بهتر است مر شما را اگر باشید که بدانید (۹۵) آنچه نزد شماست سپری می‌شود و آنچه نزد خداست پاینده است و هر آینه جزا می‌دهیم آنان را که صبر کردند مزدشان را به بهتر از آنچه بودند که می‌کردند (۹۶) هر که کند کردار شایسته از مرد یا زن و او مؤمن باشد پس زندگانی دهیم او را زندگانی پاکیزه و جزا دهیم ایشان را مزد ایشان را بهتر از آنچه بودند که می‌کردند (۹۷) پس چون بخوانی قرآن را پس پناه جوی بخدا از شیطان رانده شده (۹۸) بدرستی که نیست مر او را تسلطی بر آنان که گرویدند و بر پروردگارشان توکل می‌کنند (۹۹) نیست تسلطش مگر بر آنان که دوست می‌دارندش و آنان که ایشان باو شرک‌آورندگانند (۱۰۰) و چون تبدیل کنیم آیتی را بجای آیتی و خدا داناتر است بآنچه فرو فرستد گویند جز این نیست که تو افتراکنندۀ بلکه بیشترشان نمی‌دانند (۱۰۱) بگو فرو آوردش روح پاکی از پروردگارت بحق تا ثابت گرداند آنان را که گرویدند و از برای هدایت و بشارت از برای مسلمانان (۱۰۲)

نی به عهد االله خرید از بی تمیز
مر بهای اندکی کو نیست چیز
آنچه در نزد خدای اکبر است
گر که دانید آن شما را بهتر است
فانی آن گردد که در نزد شماست
هست باقی آنچه در نزد خداست
صابران را ما جزاء بدهیم بل
مزد ایشان است بهتر در عمل
هر که کرد او کار نیک از مرد و زن
هم بود مؤمن دهیمش بی سخن
زندگیِ پاک نیکو در محل
هم جزای نیک در اجر عمل
زآنچه کردند از عملها برملا
بهترین مزدی است ایشان را ز ما
پس چو قرآن را بخوانی ، بر پناه
تو ز دیو رانده گشته بر اِله
نیست او را سلطنت بر مؤمنان
که به حقشان اتّکال است آن چنان
غیر از این نبود که سلطانیِ اوست
بر کسی که گیرد او را یار و دوست
یا بر آنها که هم او گردد سبب
سرکشان را بر خدا در روز و شب
آیتی را چون بَدل سازیم ما
آوریمش آیت دیگر به جا
هر چه حق وقتی فرستد درخور است
آیتی نسخ ار شد او داناتر است
حُکم ها باشد به حکمت مستند
نیست حُکمی در زمانی بی سند
آیتی وقتی کند نازل خدا
که در آن وقت است آن را اقتضا
وقتها را داند او در مصلحت
حکمها را هم به جا داند جهت
غیر از این گویند نبود کافتراست
آنچه گویی یعنی آن نی از خداست
بل نمیدانند ز ایشان بیشتر
علت اثبات و نسخ اندر ثمر
کز چه رفت آن حکم سابق از میان
حکم دیگر آمد اندر جای آن
گو فرود آورد با این اسطقس
این کتاب از ربّت آن روح القدس
مؤمنان را تا بدان بخشد ثبات
هم دهدشان مژده در راه نجات
مسلمین را رهنمایی بر خداست
هم بشارت بر علّو و اعتلاست
۱۱- آیات ۸۹ تا ۹۴: وَ یَوْمَ نَبْعَثُ فِی کُلِّ أُمَّةٍ شَهِیداً عَلَیْهِمْ مِنْ أَنْفُسِهِمْ وَ جِئْنٰا بِکَ شَهِیداً عَلیٰ هٰؤُلاٰءِ وَ نَزَّلْنٰا عَلَیْکَ اَلْکِتٰابَ تِبْیٰاناً لِکُلِّ شَیْ‌ءٍ وَ هُدیً وَ رَحْمَةً وَ بُشْریٰ لِلْمُسْلِمِینَ (۸۹) إِنَّ اَللّٰهَ یَأْمُرُ بِالْعَدْلِ وَ اَلْإِحْسٰانِ وَ إِیتٰاءِ ذِی اَلْقُرْبیٰ وَ یَنْهیٰ عَنِ اَلْفَحْشٰاءِ وَ اَلْمُنْکَرِ وَ اَلْبَغْیِ یَعِظُکُمْ لَعَلَّکُمْ تَذَکَّرُونَ (۹۰) وَ أَوْفُوا بِعَهْدِ اَللّٰهِ إِذٰا عٰاهَدْتُمْ وَ لاٰ تَنْقُضُوا اَلْأَیْمٰانَ بَعْدَ تَوْکِیدِهٰا وَ قَدْ جَعَلْتُمُ اَللّٰهَ عَلَیْکُمْ کَفِیلاً إِنَّ اَللّٰهَ یَعْلَمُ مٰا تَفْعَلُونَ (۹۱) وَ لاٰ تَکُونُوا کَالَّتِی نَقَضَتْ غَزْلَهٰا مِنْ بَعْدِ قُوَّةٍ أَنْکٰاثاً تَتَّخِذُونَ‌ أَیْمٰانَکُمْ دَخَلاً بَیْنَکُمْ أَنْ تَکُونَ أُمَّةٌ هِیَ أَرْبیٰ مِنْ أُمَّةٍ إِنَّمٰا یَبْلُوکُمُ اَللّٰهُ بِهِ وَ لَیُبَیِّنَنَّ لَکُمْ یَوْمَ اَلْقِیٰامَةِ مٰا کُنْتُمْ فِیهِ تَخْتَلِفُونَ (۹۲) وَ لَوْ شٰاءَ اَللّٰهُ لَجَعَلَکُمْ أُمَّةً وٰاحِدَةً وَ لٰکِنْ یُضِلُّ مَنْ یَشٰاءُ وَ یَهْدِی مَنْ یَشٰاءُ وَ لَتُسْئَلُنَّ عَمّٰا کُنْتُمْ تَعْمَلُونَ (۹۳) وَ لاٰ تَتَّخِذُوا أَیْمٰانَکُمْ دَخَلاً بَیْنَکُمْ فَتَزِلَّ قَدَمٌ بَعْدَ ثُبُوتِهٰا وَ تَذُوقُوا اَلسُّوءَ بِمٰا صَدَدْتُمْ عَنْ سَبِیلِ اَللّٰهِ وَ لَکُمْ عَذٰابٌ عَظِیمٌ (۹۴)۱۳- آیات ۱۰۳ تا ۱۱۱: وَ لَقَدْ نَعْلَمُ أَنَّهُمْ یَقُولُونَ إِنَّمٰا یُعَلِّمُهُ بَشَرٌ لِسٰانُ اَلَّذِی یُلْحِدُونَ إِلَیْهِ أَعْجَمِیٌّ وَ هٰذٰا لِسٰانٌ عَرَبِیٌّ مُبِینٌ (۱۰۳) إِنَّ اَلَّذِینَ لاٰ یُؤْمِنُونَ بِآیٰاتِ اَللّٰهِ لاٰ یَهْدِیهِمُ اَللّٰهُ وَ لَهُمْ عَذٰابٌ أَلِیمٌ (۱۰۴) إِنَّمٰا یَفْتَرِی اَلْکَذِبَ اَلَّذِینَ لاٰ یُؤْمِنُونَ بِآیٰاتِ اَللّٰهِ وَ أُولٰئِکَ هُمُ اَلْکٰاذِبُونَ (۱۰۵) مَنْ کَفَرَ بِاللّٰهِ مِنْ بَعْدِ إِیمٰانِهِ إِلاّٰ مَنْ أُکْرِهَ وَ قَلْبُهُ مُطْمَئِنٌّ بِالْإِیمٰانِ وَ لٰکِنْ مَنْ شَرَحَ بِالْکُفْرِ صَدْراً فَعَلَیْهِمْ غَضَبٌ مِنَ اَللّٰهِ وَ لَهُمْ عَذٰابٌ عَظِیمٌ (۱۰۶) ذٰلِکَ بِأَنَّهُمُ اِسْتَحَبُّوا اَلْحَیٰاةَ اَلدُّنْیٰا عَلَی اَلْآخِرَةِ وَ أَنَّ اَللّٰهَ لاٰ یَهْدِی اَلْقَوْمَ اَلْکٰافِرِینَ (۱۰۷) أُولٰئِکَ اَلَّذِینَ طَبَعَ اَللّٰهُ عَلیٰ قُلُوبِهِمْ وَ سَمْعِهِمْ وَ أَبْصٰارِهِمْ وَ أُولٰئِکَ هُمُ اَلْغٰافِلُونَ (۱۰۸) لاٰ جَرَمَ أَنَّهُمْ فِی اَلْآخِرَةِ هُمُ اَلْخٰاسِرُونَ (۱۰۹) ثُمَّ إِنَّ رَبَّکَ لِلَّذِینَ هٰاجَرُوا مِنْ بَعْدِ مٰا فُتِنُوا ثُمَّ جٰاهَدُوا وَ صَبَرُوا إِنَّ رَبَّکَ مِنْ بَعْدِهٰا لَغَفُورٌ رَحِیمٌ (۱۱۰) یَوْمَ تَأْتِی کُلُّ نَفْسٍ‌ تُجٰادِلُ عَنْ نَفْسِهٰا وَ تُوَفّٰی کُلُّ نَفْسٍ مٰا عَمِلَتْ وَ هُمْ لاٰ یُظْلَمُونَ (۱۱۱)

اطلاعات

وزن: فاعلاتن فاعلاتن فاعلن (رمل مسدس محذوف یا وزن مثنوی)
قالب شعری: مثنوی

* با انتخاب متن و لمس متن انتخابی می‌توانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.

برگردان به زبان ساده

وَ لاٰ تَشْتَرُوا بِعَهْدِ اَللّٰهِ ثَمَناً قَلِیلاً إِنَّمٰا عِنْدَ اَللّٰهِ هُوَ خَیْرٌ لَکُمْ إِنْ کُنْتُمْ تَعْلَمُونَ (۹۵) مٰا عِنْدَکُمْ یَنْفَدُ وَ مٰا عِنْدَ اَللّٰهِ بٰاقٍ وَ لَنَجْزِیَنَّ اَلَّذِینَ صَبَرُوا أَجْرَهُمْ بِأَحْسَنِ مٰا کٰانُوا یَعْمَلُونَ (۹۶) مَنْ عَمِلَ صٰالِحاً مِنْ ذَکَرٍ أَوْ أُنْثیٰ وَ هُوَ مُؤْمِنٌ فَلَنُحْیِیَنَّهُ حَیٰاةً طَیِّبَةً وَ لَنَجْزِیَنَّهُمْ أَجْرَهُمْ بِأَحْسَنِ مٰا کٰانُوا یَعْمَلُونَ (۹۷) فَإِذٰا قَرَأْتَ اَلْقُرْآنَ فَاسْتَعِذْ بِاللّٰهِ مِنَ اَلشَّیْطٰانِ اَلرَّجِیمِ (۹۸) إِنَّهُ لَیْسَ لَهُ سُلْطٰانٌ عَلَی اَلَّذِینَ آمَنُوا وَ عَلیٰ رَبِّهِمْ یَتَوَکَّلُونَ (۹۹) إِنَّمٰا سُلْطٰانُهُ عَلَی اَلَّذِینَ یَتَوَلَّوْنَهُ وَ اَلَّذِینَ هُمْ بِهِ مُشْرِکُونَ (۱۰۰) وَ إِذٰا بَدَّلْنٰا آیَةً مَکٰانَ آیَةٍ وَ اَللّٰهُ أَعْلَمُ بِمٰا یُنَزِّلُ قٰالُوا إِنَّمٰا أَنْتَ مُفْتَرٍ بَلْ أَکْثَرُهُمْ لاٰ یَعْلَمُونَ (۱۰۱) قُلْ نَزَّلَهُ رُوحُ اَلْقُدُسِ مِنْ رَبِّکَ بِالْحَقِّ لِیُثَبِّتَ اَلَّذِینَ آمَنُوا وَ هُدیً وَ بُشْریٰ لِلْمُسْلِمِینَ (۱۰۲)
هوش مصنوعی: خرید محصولات دنیا به قیمت‌های ناچیز و ناچیز از وعده‌های الهی نکنید؛ زیرا تنها خداوند است که آنچه در نزد اوست برای شما بهتر است اگر بدانید. آنچه در دست شماست زودگذر است و آنچه نزد خداوند است همیشه باقی می‌ماند. به کسانی که صبر می‌کنند پاداشی خواهیم داد که بهترین پاداش به اعمالشان است. هرکس که کار نیکو انجام دهد، چه مرد باشد چه زن و به ایمان خود باقی بماند، ما او را با زندگی خوشی زنده خواهیم کرد و پاداش او را به بهترین نحو اعمالش خواهیم داد. هنگامی که قرآن را می‌خواندی، از خداوند به خاطر شیطان رحمت بخواه. او بر کسانی که ایمان دارند و بر پروردگارشان توکل می‌کنند، تسلطی ندارد. تسلط او تنها بر کسانی است که او را به دوستی می‌گیرند و کسانی که با او شرک می‌ورزند. وقتی آیه‌ای را به جای آیه‌ای دیگر تغییر دهیم، خداوند بهتر می‌داند که چه چیزی نازل می‌کند؛ می‌گویند تو تنها دروغ می‌گویی، در حالی که بیشتر آنها نمی‌دانند. بگو: این قرآن را روح القدس از جانب پروردگارت به حق نازل کرده است تا ایمان‌آورندگان را تثبیت کند و راهنمایی و بشارتی برای مسلمانان باشد.
و عوض مگیرید به پیمان خدا بهای اندک را جز این نیست آنچه نزد خداست آن بهتر است مر شما را اگر باشید که بدانید (۹۵) آنچه نزد شماست سپری می‌شود و آنچه نزد خداست پاینده است و هر آینه جزا می‌دهیم آنان را که صبر کردند مزدشان را به بهتر از آنچه بودند که می‌کردند (۹۶) هر که کند کردار شایسته از مرد یا زن و او مؤمن باشد پس زندگانی دهیم او را زندگانی پاکیزه و جزا دهیم ایشان را مزد ایشان را بهتر از آنچه بودند که می‌کردند (۹۷) پس چون بخوانی قرآن را پس پناه جوی بخدا از شیطان رانده شده (۹۸) بدرستی که نیست مر او را تسلطی بر آنان که گرویدند و بر پروردگارشان توکل می‌کنند (۹۹) نیست تسلطش مگر بر آنان که دوست می‌دارندش و آنان که ایشان باو شرک‌آورندگانند (۱۰۰) و چون تبدیل کنیم آیتی را بجای آیتی و خدا داناتر است بآنچه فرو فرستد گویند جز این نیست که تو افتراکنندۀ بلکه بیشترشان نمی‌دانند (۱۰۱) بگو فرو آوردش روح پاکی از پروردگارت بحق تا ثابت گرداند آنان را که گرویدند و از برای هدایت و بشارت از برای مسلمانان (۱۰۲)
هوش مصنوعی: از پیمان خدا نمی‌توان با بهای ناچیز دست کشید، زیرا آنچه که نزد خداست بهتر است برای کسانی که درک کنند. آنچه شما دارید، زودگذر است و آنچه نزد خداست، جاودانه است. خداوند به کسانی که صبر کرده‌اند، پاداشی بهتر از اعمالشان می‌دهد. هر کس که عمل شایسته‌ای انجام دهد، چه مرد باشد چه زن و مؤمن باشد، زندگی پاک و نیکویی به او عطا می‌شود و پاداشش نیز بهتر از کارهایی است که انجام داده. زمانی که قرآن را می‌خوانی، از خداوند به عنوان پناهگاهی از شیطان درخواست کمک کن. شیطان هیچ تسلطی بر مؤمنانی که به پروردگارشان توکل می‌کنند، ندارد. او تنها بر کسانی تسلط دارد که او را دوست دارند و شرک می‌ورزند. اگر آیه‌ای را به جای آیۀ دیگری تغییر دهیم، خداوند به آنچه نازل می‌کند، داناتر است. برخی می‌گویند که این فقط یک افتراء است، اما بیشتر آن‌ها نمی‌دانند. بگو که این کتاب را روح پاکی از سوی پروردگارت به حق نازل کرده است تا ایمان آورندگان را ثابت قدم کند و برای هدایت و بشارت به مسلمانان باشد.
نی به عهد االله خرید از بی تمیز
مر بهای اندکی کو نیست چیز
هوش مصنوعی: به گواهی عهد و پیمان الهی، کسی که از نادانی و بی‌توجهی خرید کند، بهای کمی می‌پردازد، که آن بها چیزی نیست و ارزش ندارد.
آنچه در نزد خدای اکبر است
گر که دانید آن شما را بهتر است
هوش مصنوعی: هر چیزی که در نزد خداوند بزرگ وجود دارد، اگر به آن آگاه باشید، برای شما بهتر است.
فانی آن گردد که در نزد شماست
هست باقی آنچه در نزد خداست
هوش مصنوعی: آنچه که در کنار شماست، از بین می‌رود و نمی‌ماند، اما آنچه که نزد خداوند است، پایدار و باقی خواهد ماند.
صابران را ما جزاء بدهیم بل
مزد ایشان است بهتر در عمل
هوش مصنوعی: ما به صابران پاداش می‌دهیم، ولی پاداش واقعی آن‌ها در عملشان بیشتر است.
هر که کرد او کار نیک از مرد و زن
هم بود مؤمن دهیمش بی سخن
هوش مصنوعی: هر کسی که کار نیکو انجام دهد، چه مرد باشد چه زن، ما او را به عنوان مؤمن قبول می‌کنیم و نیازی به گفت‌وگو در این باره نیست.
زندگیِ پاک نیکو در محل
هم جزای نیک در اجر عمل
هوش مصنوعی: زندگی پاک و نیک در هر مکان، پاداش خوبی‌ها و نتیجه اعمال شایسته است.
زآنچه کردند از عملها برملا
بهترین مزدی است ایشان را ز ما
هوش مصنوعی: بر اساس آنچه که از کارها و اعمالشان فاش شده، بهترین پاداشی که می‌توان به آنها داد، همین است که از ما دریافت می‌کنند.
پس چو قرآن را بخوانی ، بر پناه
تو ز دیو رانده گشته بر اِله
هوش مصنوعی: زمانی که قرآن را بخوانی، در پناه تو دیو به دور رانده شده و به خدا نزدیک می‌شوی.
نیست او را سلطنت بر مؤمنان
که به حقشان اتّکال است آن چنان
هوش مصنوعی: او بر مؤمنان سلطنتی ندارد، زیرا آنها بر حق خود تکیه کرده‌اند.
غیر از این نبود که سلطانیِ اوست
بر کسی که گیرد او را یار و دوست
هوش مصنوعی: هیچ چیز جز این نیست که سلطنت و قدرت او بر کسانی است که او را به عنوان یار و دوست بپذیرند.
یا بر آنها که هم او گردد سبب
سرکشان را بر خدا در روز و شب
هوش مصنوعی: ای کاش بر افرادی که به ظلم و سرکشی می‌پردازند، در برابر خداوند در روز و شب توفیق و بندگی بیافتد.
آیتی را چون بَدل سازیم ما
آوریمش آیت دیگر به جا
هوش مصنوعی: اگر یک نشانه یا علامت را تغییر دهیم، باید نشانه دیگری را به جای آن قرار دهیم.
هر چه حق وقتی فرستد درخور است
آیتی نسخ ار شد او داناتر است
هوش مصنوعی: هرچه که حق (خدا) در زمان خودش بفرستد، مناسب و شایسته است. اگر آیتی (نشانه‌ای) نسخ شود، او (حق) داناتر است و بهتر می‌داند.
حُکم ها باشد به حکمت مستند
نیست حُکمی در زمانی بی سند
هوش مصنوعی: حکم‌ها باید بر پایه‌ی حکمت و دلیل استوار باشند و هیچ حکمی در زمانی که دلیل محکمی وجود ندارد، قابل قبول نیست.
آیتی وقتی کند نازل خدا
که در آن وقت است آن را اقتضا
هوش مصنوعی: وقتی خداوند نشانه‌ای را نازل می‌کند، آن نشانه در زمان خاصی که نیاز به آن وجود دارد، به وقوع می‌پیوندد.
وقتها را داند او در مصلحت
حکمها را هم به جا داند جهت
هوش مصنوعی: او به زمان‌ها و مصلحت‌ها آگاه است و می‌داند که هر حکمی باید در جای خود اجرا شود.
غیر از این گویند نبود کافتراست
آنچه گویی یعنی آن نی از خداست
هوش مصنوعی: غیر از این نمی‌گویند که آنچه می‌گویی از نیکویی و حقیقت خالی است، زیرا آنچه بیان می‌کنی در واقع از خداوند سرچشمه نمی‌گیرد.
بل نمیدانند ز ایشان بیشتر
علت اثبات و نسخ اندر ثمر
هوش مصنوعی: آن‌ها نمی‌دانند که دلیل اصلی اثبات و لغو احکام در اخبار و ثمرات چیست.
کز چه رفت آن حکم سابق از میان
حکم دیگر آمد اندر جای آن
هوش مصنوعی: چرا آن فرمان قبلی از میان رفت و فرمان دیگری جای آن را گرفت؟
گو فرود آورد با این اسطقس
این کتاب از ربّت آن روح القدس
هوش مصنوعی: گو که با این روش و شیوه، این کتاب را از سوی روح‌القدس فرود آورده است.
مؤمنان را تا بدان بخشد ثبات
هم دهدشان مژده در راه نجات
هوش مصنوعی: مؤمنان را تا وقتی که به ثبات و استقامت برسند، مژده‌ای در مسیر نجاتشان داده خواهد شد.
مسلمین را رهنمایی بر خداست
هم بشارت بر علّو و اعتلاست
هوش مصنوعی: مسلمانان راهنمایی از سوی خدا دارند و همچنین نوید بالا رفتن و عزت را دریافت می‌کنند.