گنجور

۴- آیات ۴۷ تا ۵۶

وَ نَزَعْنٰا مٰا فِی صُدُورِهِمْ مِنْ غِلٍّ إِخْوٰاناً عَلیٰ سُرُرٍ مُتَقٰابِلِینَ (۴۷) لاٰ یَمَسُّهُمْ فِیهٰا نَصَبٌ وَ مٰا هُمْ مِنْهٰا بِمُخْرَجِینَ (۴۸) نَبِّئْ عِبٰادِی أَنِّی أَنَا اَلْغَفُورُ اَلرَّحِیمُ (۴۹) وَ أَنَّ عَذٰابِی هُوَ اَلْعَذٰابُ اَلْأَلِیمُ (۵۰) وَ نَبِّئْهُمْ عَنْ‌ ضَیْفِ إِبْرٰاهِیمَ (۵۱) إِذْ دَخَلُوا عَلَیْهِ فَقٰالُوا سَلاٰماً قٰالَ إِنّٰا مِنْکُمْ وَجِلُونَ (۵۲) قٰالُوا لاٰ تَوْجَلْ إِنّٰا نُبَشِّرُکَ بِغُلاٰمٍ عَلِیمٍ (۵۳) قٰالَ أَ بَشَّرْتُمُونِی عَلیٰ أَنْ مَسَّنِیَ اَلْکِبَرُ فَبِمَ تُبَشِّرُونَ (۵۴) قٰالُوا بَشَّرْنٰاکَ بِالْحَقِّ فَلاٰ تَکُنْ مِنَ اَلْقٰانِطِینَ (۵۵) قٰالَ وَ مَنْ یَقْنَطُ مِنْ رَحْمَةِ رَبِّهِ إِلاَّ اَلضّٰالُّونَ (۵۶)

و بیرون کشیدیم آنچه بود در سینه‌های ایشان از کینۀ برادران بر سریرهای رویهم دارندگان (۴۷) نمی‌رسد ایشان را در آنها رنجی و نباشند ایشان را از آنها بیرون‌شدگان (۴۸) خبر ده بندگان مرا که بدرستی که منم آمرزنده مهربان (۴۹) و بدرستی که عذاب من آنست عذاب دردناک (۵۰) و خبر ده ایشان را از مهمانان ابراهیم (۵۱) هنگامی که داخل شدند بر او پس گفتند سلام گفت بدرستی که ما از شما ترسندگانیم (۵۲) گفتند مترس بدرستی که ما مژده می‌دهیم به پسری دانا (۵۳) گفت آیا بشارت دادید مرا بر آنکه مس کرد مرا پیری پسر بچه چیز بشارت می‌دهید مرا (۵۴) گفتند بشارت می‌دهیم تو را براستی پس مباش از نومیدان (۵۵) گفت و کیست که نومید شود از رحمت پروردگارش مگر گمراهان (۵۶)

گفت ما بیرون کنیم از سینه ها
اهل جنّت را حسد یا کینه ها
همچو اخوانند در صدق ضمیر
رو به رو بنشسته با هم بر سریر
نی رسد رنجی بر ایشان در بهشت
نی روند از آن برون از خلق زشت
خلقشان یعنی نگردد بر بدی
تا شود باعث به نزع و مرتدی
ای پیمبر ده خبر بر بندگان
من غفورم بر شما بس مهربان
مر عذابم کآن الیم است و شدید
می نخواهد جز که بر عاصی رسید
ده خبر از ضَیف ابراهیمشان
کآمدندش سه فرشته میهمان
چون بر او گشتند داخل در مقام
پس به او گفتند با بهجت سلام
گفت ابراهیم ترسانیم ما
از شما وین بود علت ترس را
که بدون اذن او داخل شدند
هم نخوردندش ز خوان چون آمدند
گفت از ما می مکن بیم ای همام
که بشارت می دهیمت بر غلام
مژده بدهیمت به فرزندی ادیب
نامش اسحاق از نبوّت با نصیب
گفت آیا مژده بدهید این نفس
که مرا پیری چنین کرده است مَس
مژده بدهید آنچه دور از عادت است
این شگفت از ما نه دور از قدرت است
مژده گفتندش که دادیمت به راست
پس مباش از ناامیدان حق چو خواست
۳- آیات ۲۶ تا ۴۶: وَ لَقَدْ خَلَقْنَا اَلْإِنْسٰانَ مِنْ صَلْصٰالٍ مِنْ حَمَإٍ مَسْنُونٍ (۲۶) وَ اَلْجَانَّ خَلَقْنٰاهُ مِنْ قَبْلُ مِنْ نٰارِ اَلسَّمُومِ (۲۷) وَ إِذْ قٰالَ رَبُّکَ لِلْمَلاٰئِکَةِ إِنِّی خٰالِقٌ بَشَراً مِنْ صَلْصٰالٍ مِنْ حَمَإٍ مَسْنُونٍ (۲۸) فَإِذٰا سَوَّیْتُهُ وَ نَفَخْتُ فِیهِ مِنْ رُوحِی فَقَعُوا لَهُ سٰاجِدِینَ (۲۹) فَسَجَدَ اَلْمَلاٰئِکَةُ کُلُّهُمْ أَجْمَعُونَ (۳۰) إِلاّٰ إِبْلِیسَ أَبیٰ أَنْ یَکُونَ مَعَ اَلسّٰاجِدِینَ (۳۱) قٰالَ یٰا إِبْلِیسُ مٰا لَکَ أَلاّٰ تَکُونَ مَعَ اَلسّٰاجِدِینَ (۳۲) قٰالَ لَمْ أَکُنْ لِأَسْجُدَ لِبَشَرٍ خَلَقْتَهُ مِنْ صَلْصٰالٍ مِنْ حَمَإٍ مَسْنُونٍ (۳۳) قٰالَ فَاخْرُجْ مِنْهٰا فَإِنَّکَ رَجِیمٌ (۳۴) وَ إِنَّ عَلَیْکَ اَللَّعْنَةَ إِلیٰ یَوْمِ اَلدِّینِ (۳۵) قٰالَ رَبِّ فَأَنْظِرْنِی إِلیٰ یَوْمِ یُبْعَثُونَ (۳۶) قٰالَ فَإِنَّکَ مِنَ اَلْمُنْظَرِینَ (۳۷) إِلیٰ یَوْمِ اَلْوَقْتِ اَلْمَعْلُومِ (۳۸) قٰالَ رَبِّ بِمٰا أَغْوَیْتَنِی لَأُزَیِّنَنَّ لَهُمْ فِی اَلْأَرْضِ وَ لَأُغْوِیَنَّهُمْ أَجْمَعِینَ (۳۹) إِلاّٰ عِبٰادَکَ مِنْهُمُ اَلْمُخْلَصِینَ (۴۰) قٰالَ هٰذٰا صِرٰاطٌ عَلَیَّ مُسْتَقِیمٌ (۴۱) إِنَّ عِبٰادِی لَیْسَ لَکَ عَلَیْهِمْ سُلْطٰانٌ إِلاّٰ مَنِ اِتَّبَعَکَ مِنَ اَلْغٰاوِینَ (۴۲) وَ إِنَّ جَهَنَّمَ لَمَوْعِدُهُمْ أَجْمَعِینَ (۴۳) لَهٰا سَبْعَةُ أَبْوٰابٍ لِکُلِّ بٰابٍ مِنْهُمْ جُزْءٌ مَقْسُومٌ (۴۴) إِنَّ اَلْمُتَّقِینَ فِی جَنّٰاتٍ وَ عُیُونٍ (۴۵) اُدْخُلُوهٰا بِسَلاٰمٍ آمِنِینَ (۴۶)۵- آیات ۵۷ تا ۷۹: قٰالَ فَمٰا خَطْبُکُمْ أَیُّهَا اَلْمُرْسَلُونَ (۵۷) قٰالُوا إِنّٰا أُرْسِلْنٰا إِلیٰ قَوْمٍ مُجْرِمِینَ (۵۸) إِلاّٰ آلَ لُوطٍ إِنّٰا لَمُنَجُّوهُمْ أَجْمَعِینَ (۵۹) إِلاَّ اِمْرَأَتَهُ قَدَّرْنٰا إِنَّهٰا لَمِنَ اَلْغٰابِرِینَ (۶۰) فَلَمّٰا جٰاءَ آلَ لُوطٍ اَلْمُرْسَلُونَ (۶۱) قٰالَ إِنَّکُمْ قَوْمٌ مُنْکَرُونَ (۶۲) قٰالُوا بَلْ جِئْنٰاکَ بِمٰا کٰانُوا فِیهِ یَمْتَرُونَ (۶۳) وَ أَتَیْنٰاکَ بِالْحَقِّ وَ إِنّٰا لَصٰادِقُونَ (۶۴) فَأَسْرِ بِأَهْلِکَ بِقِطْعٍ مِنَ اَللَّیْلِ وَ اِتَّبِعْ أَدْبٰارَهُمْ وَ لاٰ یَلْتَفِتْ مِنْکُمْ أَحَدٌ وَ اُمْضُوا حَیْثُ تُؤْمَرُونَ (۶۵) وَ قَضَیْنٰا إِلَیْهِ ذٰلِکَ اَلْأَمْرَ أَنَّ دٰابِرَ هٰؤُلاٰءِ مَقْطُوعٌ مُصْبِحِینَ (۶۶) وَ جٰاءَ أَهْلُ اَلْمَدِینَةِ یَسْتَبْشِرُونَ (۶۷) قٰالَ إِنَّ هٰؤُلاٰءِ ضَیْفِی فَلاٰ تَفْضَحُونِ (۶۸) وَ اِتَّقُوا اَللّٰهَ وَ لاٰ تُخْزُونِ (۶۹) قٰالُوا أَ وَ لَمْ نَنْهَکَ عَنِ اَلْعٰالَمِینَ (۷۰) قٰالَ هٰؤُلاٰءِ بَنٰاتِی إِنْ کُنْتُمْ فٰاعِلِینَ (۷۱) لَعَمْرُکَ إِنَّهُمْ لَفِی سَکْرَتِهِمْ یَعْمَهُونَ (۷۲) فَأَخَذَتْهُمُ اَلصَّیْحَةُ مُشْرِقِینَ (۷۳) فَجَعَلْنٰا عٰالِیَهٰا سٰافِلَهٰا وَ أَمْطَرْنٰا عَلَیْهِمْ حِجٰارَةً مِنْ سِجِّیلٍ (۷۴) إِنَّ فِی ذٰلِکَ لَآیٰاتٍ‌ لِلْمُتَوَسِّمِینَ (۷۵) وَ إِنَّهٰا لَبِسَبِیلٍ مُقِیمٍ (۷۶) إِنَّ فِی ذٰلِکَ لَآیَةً لِلْمُؤْمِنِینَ (۷۷) وَ إِنْ کٰانَ أَصْحٰابُ اَلْأَیْکَةِ لَظٰالِمِینَ (۷۸) فَانْتَقَمْنٰا مِنْهُمْ وَ إِنَّهُمٰا لَبِإِمٰامٍ مُبِینٍ (۷۹)

اطلاعات

وزن: فاعلاتن فاعلاتن فاعلن (رمل مسدس محذوف یا وزن مثنوی)
قالب شعری: مثنوی

* با انتخاب متن و لمس متن انتخابی می‌توانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.

برگردان به زبان ساده

وَ نَزَعْنٰا مٰا فِی صُدُورِهِمْ مِنْ غِلٍّ إِخْوٰاناً عَلیٰ سُرُرٍ مُتَقٰابِلِینَ (۴۷) لاٰ یَمَسُّهُمْ فِیهٰا نَصَبٌ وَ مٰا هُمْ مِنْهٰا بِمُخْرَجِینَ (۴۸) نَبِّئْ عِبٰادِی أَنِّی أَنَا اَلْغَفُورُ اَلرَّحِیمُ (۴۹) وَ أَنَّ عَذٰابِی هُوَ اَلْعَذٰابُ اَلْأَلِیمُ (۵۰) وَ نَبِّئْهُمْ عَنْ‌ ضَیْفِ إِبْرٰاهِیمَ (۵۱) إِذْ دَخَلُوا عَلَیْهِ فَقٰالُوا سَلاٰماً قٰالَ إِنّٰا مِنْکُمْ وَجِلُونَ (۵۲) قٰالُوا لاٰ تَوْجَلْ إِنّٰا نُبَشِّرُکَ بِغُلاٰمٍ عَلِیمٍ (۵۳) قٰالَ أَ بَشَّرْتُمُونِی عَلیٰ أَنْ مَسَّنِیَ اَلْکِبَرُ فَبِمَ تُبَشِّرُونَ (۵۴) قٰالُوا بَشَّرْنٰاکَ بِالْحَقِّ فَلاٰ تَکُنْ مِنَ اَلْقٰانِطِینَ (۵۵) قٰالَ وَ مَنْ یَقْنَطُ مِنْ رَحْمَةِ رَبِّهِ إِلاَّ اَلضّٰالُّونَ (۵۶)
هوش مصنوعی: در آنجا، برای آنان که در دل‌هایشان کینه‌ای بود، روابطی دوستانه ایجاد می‌شود و بر تخت‌های روبرو در کنار یکدیگر خواهند نشسته. در آنجا هیچ زحمتی به آنان نخواهد رسید و از آنجا خارج نخواهند شد. به بندگانم خبر بده که من بخشنده و مهربانم و عذاب من عذابی دردناک است. همچنین از مهمانان حضرت ابراهیم بگو، وقتی که به او وارد شدند و گفتند: سلام. او گفت: ما از شما می‌ترسیم. گفتند: نترس، ما تو را به پسری دانا بشارت می‌دهیم. ابراهیم گفت: آیا به من که سنم بالا رفته بشارت می‌دهید؟ به چه چیزی بشارت می‌دهید؟ گفتند: ما تو را به حق بشارت می‌دهیم، بنابراین از ناامیدان نباش. ابراهیم گفت: چه کسی جز گمراهان از رحمت پروردگارش ناامید می‌شود؟
و بیرون کشیدیم آنچه بود در سینه‌های ایشان از کینۀ برادران بر سریرهای رویهم دارندگان (۴۷) نمی‌رسد ایشان را در آنها رنجی و نباشند ایشان را از آنها بیرون‌شدگان (۴۸) خبر ده بندگان مرا که بدرستی که منم آمرزنده مهربان (۴۹) و بدرستی که عذاب من آنست عذاب دردناک (۵۰) و خبر ده ایشان را از مهمانان ابراهیم (۵۱) هنگامی که داخل شدند بر او پس گفتند سلام گفت بدرستی که ما از شما ترسندگانیم (۵۲) گفتند مترس بدرستی که ما مژده می‌دهیم به پسری دانا (۵۳) گفت آیا بشارت دادید مرا بر آنکه مس کرد مرا پیری پسر بچه چیز بشارت می‌دهید مرا (۵۴) گفتند بشارت می‌دهیم تو را براستی پس مباش از نومیدان (۵۵) گفت و کیست که نومید شود از رحمت پروردگارش مگر گمراهان (۵۶)
هوش مصنوعی: ما آنچه را که در دل‌های آنان از کینه نسبت به برادرانشان وجود داشت، خارج کردیم و در آنجا بر تخت‌های بازیافتی نشسته‌اند. آنها در آنجا درد و رنجی احساس نمی‌کنند و از آنجا بیرون نمی‌روند. به بندگانم بگو که من، آمرزنده و مهربان هستم و عذاب من عذابی دردآور است. همچنین به آنان از مهمانان ابراهیم خبر بده، زمانی که بر او وارد شدند و گفتند سلام. او گفت: «ما از شما می‌ترسیم.» آنان گفتند: «نترس، ما تو را به پسری آگاه مژده می‌دهیم.» ابراهیم گفت: «آیا به من مژده می‌دهید در حالی که من پیر و فرزند ندارم؟» آنان گفتند: «به تو مژده می‌دهیم، پس از ناامیدان مباش.» ابراهیم گفت: «کس که از رحمت پروردگارش ناامید شود، مگر گمراهان است؟»
گفت ما بیرون کنیم از سینه ها
اهل جنّت را حسد یا کینه ها
هوش مصنوعی: ما به این فکر هستیم که حسد و کینه را از دل‌های اهل بهشت خارج کنیم و آن‌ها را از این احساسات پاک کنیم.
همچو اخوانند در صدق ضمیر
رو به رو بنشسته با هم بر سریر
هوش مصنوعی: دو دوست مانند برادران در صداقت و درستکاری، در کنار یکدیگر با انگیزه‌ای همسو و نمایان بر تخت نشسته‌اند.
نی رسد رنجی بر ایشان در بهشت
نی روند از آن برون از خلق زشت
هوش مصنوعی: در بهشت هیچ رنجی به آن‌ها نمی‌رسد و از مرکز زشتی‌ها نیز خارج نمی‌شوند.
خلقشان یعنی نگردد بر بدی
تا شود باعث به نزع و مرتدی
هوش مصنوعی: اگر انسان‌ها به بدی‌ها توجه نکنند، این باعث می‌شود که به اختلاف و دشمنی کشیده نشوند.
ای پیمبر ده خبر بر بندگان
من غفورم بر شما بس مهربان
هوش مصنوعی: ای پیامبر، به بندگان من خبر بده که من بخشنده هستم و نسبت به شما بسیار مهربانم.
مر عذابم کآن الیم است و شدید
می نخواهد جز که بر عاصی رسید
هوش مصنوعی: عذاب من بسیار شدید و دردناک است و تنها بر کسانی که گناه کرده‌اند می‌رسد.
ده خبر از ضَیف ابراهیمشان
کآمدندش سه فرشته میهمان
هوش مصنوعی: خبرهای زیادی درباره مهمانان ابراهیم به او رسید، زیرا سه فرشته به دیدارش آمده بودند.
چون بر او گشتند داخل در مقام
پس به او گفتند با بهجت سلام
هوش مصنوعی: وقتی که به مقام او رسیدند، با شادی و خوشحالی به او سلام کردند.
گفت ابراهیم ترسانیم ما
از شما وین بود علت ترس را
هوش مصنوعی: ابراهیم گفت که ما از شما می‌ترسیم و این ترس دلیل خاصی دارد.
که بدون اذن او داخل شدند
هم نخوردندش ز خوان چون آمدند
هوش مصنوعی: آنها بدون اجازه وارد شدند و وقتی رسیده بودند، از سفره هیچ چیزی نخورده بودند.
گفت از ما می مکن بیم ای همام
که بشارت می دهیمت بر غلام
هوش مصنوعی: از ما نگرانی نداشته باش، ای همام، زیرا به تو خبر خوشی می‌دهم که به خدمتگزار تو اعطا خواهد شد.
مژده بدهیمت به فرزندی ادیب
نامش اسحاق از نبوّت با نصیب
هوش مصنوعی: خبر خوشی برایت دارم، فرزندی باهوش و فرهیخته به نام اسحاق به دنیا آمده که از مقام نبوت بهره‌مند است.
گفت آیا مژده بدهید این نفس
که مرا پیری چنین کرده است مَس
هوش مصنوعی: آیا خبر خوبی به من بدهید که این نفس مرا به پیری دچار کرده است؟
مژده بدهید آنچه دور از عادت است
این شگفت از ما نه دور از قدرت است
هوش مصنوعی: خبر خوش دهید که کارهایی انجام می‌دهیم که خارج از روال معمول است. این شگفتی از ما نیست و نمی‌توان آن را غیرممکن دانست.
مژده گفتندش که دادیمت به راست
پس مباش از ناامیدان حق چو خواست
هوش مصنوعی: به او خبر خوش دادند که خواسته‌اش را به‌درستی به او داده‌اند، پس از ناامیدان بحق نباش.