گنجور

۸- آیات ۶۱ تا ۶۸

وَ إِلیٰ ثَمُودَ أَخٰاهُمْ صٰالِحاً قٰالَ یٰا قَوْمِ اُعْبُدُوا اَللّٰهَ مٰا لَکُمْ مِنْ إِلٰهٍ غَیْرُهُ هُوَ أَنْشَأَکُمْ مِنَ‌ اَلْأَرْضِ وَ اِسْتَعْمَرَکُمْ فِیهٰا فَاسْتَغْفِرُوهُ ثُمَّ تُوبُوا إِلَیْهِ إِنَّ رَبِّی قَرِیبٌ مُجِیبٌ (۶۱) قٰالُوا یٰا صٰالِحُ قَدْ کُنْتَ فِینٰا مَرْجُوًّا قَبْلَ هٰذٰا أَ تَنْهٰانٰا أَنْ نَعْبُدَ مٰا یَعْبُدُ آبٰاؤُنٰا وَ إِنَّنٰا لَفِی شَکٍّ مِمّٰا تَدْعُونٰا إِلَیْهِ مُرِیبٍ (۶۲) قٰالَ یٰا قَوْمِ أَ رَأَیْتُمْ إِنْ کُنْتُ عَلیٰ بَیِّنَةٍ مِنْ رَبِّی وَ آتٰانِی مِنْهُ رَحْمَةً فَمَنْ یَنْصُرُنِی مِنَ اَللّٰهِ إِنْ عَصَیْتُهُ فَمٰا تَزِیدُونَنِی غَیْرَ تَخْسِیرٍ (۶۳) وَ یٰا قَوْمِ هٰذِهِ نٰاقَةُ اَللّٰهِ لَکُمْ آیَةً فَذَرُوهٰا تَأْکُلْ فِی أَرْضِ اَللّٰهِ وَ لاٰ تَمَسُّوهٰا بِسُوءٍ فَیَأْخُذَکُمْ عَذٰابٌ قَرِیبٌ (۶۴) فَعَقَرُوهٰا فَقٰالَ تَمَتَّعُوا فِی دٰارِکُمْ ثَلاٰثَةَ أَیّٰامٍ ذٰلِکَ وَعْدٌ غَیْرُ مَکْذُوبٍ (۶۵) فَلَمّٰا جٰاءَ أَمْرُنٰا نَجَّیْنٰا صٰالِحاً وَ اَلَّذِینَ آمَنُوا مَعَهُ بِرَحْمَةٍ مِنّٰا وَ مِنْ خِزْیِ یَوْمِئِذٍ إِنَّ رَبَّکَ هُوَ اَلْقَوِیُّ اَلْعَزِیزُ (۶۶) وَ أَخَذَ اَلَّذِینَ ظَلَمُوا اَلصَّیْحَةُ فَأَصْبَحُوا فِی دِیٰارِهِمْ جٰاثِمِینَ (۶۷) کَأَنْ لَمْ یَغْنَوْا فِیهٰا أَلاٰ إِنَّ ثَمُودَ کَفَرُوا رَبَّهُمْ أَلاٰ بُعْداً لِثَمُودَ (۶۸)

و بسوی ثمود برادرشان صالح را گفت ای قوم بپرستید خدا را نیست شما را هیچ خدایی جز او آفرید شما را از زمین و عمر داد شما را در آن پس آمرزش خواهید از او پس بازگشت کنید بسوی او بدرستی که پروردگار من نزدیکست و اجابت کننده است (۶۱) گفتندی ای صالح بدرستی که بودی در ما امید داشته شده پیش از این آیا نهی می‌کنی ما را از آنکه بپرستیم آنچه را می‌پرستیدند پدران ما و بدرستی که ما هر آینه در شکیم از آنچه می‌خوانی ما را بآن که آن شکی بگمان بد اندزنده است (۶۲) گفت ای قوم خبر دهید مرا اگر باشم بر حجتی از پروردگارم و داده باشد مرا از خودش رحمتی پس کیست که یاری کند مرا از خدا اگر نافرمانی کنم او را پس نخواهید افزود مرا جز نسبت زیانکاری (۶۳) و ای قوم این ناقه خدا مر شما را آیتی است پس بگذاریدش بخورد در زمین خدا و مس مکنیدش ببدی پس خواهد گرفت شما را عذابی نزدیک (۶۴) پس پی کردند او را پس گفت زیستن کنید در خانه‌هاتان سه روز این وعده‌ایست بغیر دروغ (۶۵) پس چون آمد فرمان ما نجات دادیم صالح را و آنان که گرویدند با او برحمتی از ما و از رسوایی آن روز بدرستی که پروردگار تو اوست نیرومند غالب (۶۶) و گرفت آنان را که ستم کردند فریاد مهلک پس گشتند در خانه‌هاشان بر جای‌ماندگان (۶۷) گویا اقامت نداشتند در آن آگاه باشید بدرستی که ثمود کافر شدند بپروردگار خود بدانید هلاک باد مر ثمود را (۶۸)

« در بیان ذکر قوم صالح(ع) »

عادیان بودند ایشان قوم هود
باز صالح بُرد دعوت بر ثمود
زآن أخَاهُم صالِحاً فرمود رب
کو برادر بود با قوم از نسب
گفت یا قَومِ اعبُدُواْ االلهَ مَالَکُم
مِّنْ إلَهٍ غَیرُهُ و اولی لَکُم
غیر از او نبود خدایی کآفرید
مر شما را از زمین اینسان پدید
عمر افزون دادتان با ملک و مال
در زمین هم قوّت و قدر و مجال
پس ز وی خواهید آمرزش شما
سوی او گردید باز از ماسوی
مر خدای من قریب است و مجیب
برده هر امیدواری ز او نصیب
قوم گفتندش که امید صلاح
بر تو ما را بود افزون هم فلاح
پیش از اینکه دعوی پیغمبری
در میان ما کنی یا برتری
بودمان قصد اینکه باشی مستشار
در میان ما به عزّ و اقتدار
ز امر و نهی ات رو نگردانیم باز
باشدت در قوم هر نوع امتیاز
از تو ما گشتیم اینک ناامید
زآنکه بینیمت برون از عقل و دید
نَهیمان آیا نمایی زآنچه بود
پیشۀ آباء ما اندر نمود
زآنچه یعنی می پرستیدند باز
گویی از آن ما نماییم احتراز
هم به تحقیق آنکه ما داریم شک
زآنکه خوانی سوی او ما را تو یک
ما به دین خود نداریم ایچ ریب
تا بر آن گیری تو از ما هیچ عیب
گفت گر باشم من از پروردگار
حجتی را در کمال اعتبار
داده باشد رحمتی از نزد خود
راه تا یابند قومی بی خرد
پس که باشد کو مرا یاری کند
از عذاب حق نگهداری کند
ترک امرش گر نمایم از وجوه
نزد تبلیغ رسالت بر گروه
پس نیفزایید جز تَخْسیر هیچ
بر من از اندیشه های پیچ پیچ
همچنین در باب ناقه گفت راست
قوم را در پند کاین ناقۀ خداست
کرده آن را بر شما حق آیتی
تا مگر گیرید از وی عبرتی
پس گذاریدش خورد تا از گیاه
نوشد آب از چشمه در ارض اِله
نه رسانید ایچ آزاری به وی
زآنکه این ناقۀ حق است و نیک پی
پس کنید ار قصد آزارش عذاب
بر شما آید به نزدیک از شتاب
ناقه را کردند پس پی از تبر
شرح آن گوییم در سورة قمر
بعد عقر ناقه بچۀ او به کوه
رفت و زد سه بانگ از روی ستوه
آن زمان صالح نبود اندر محل
چونکه آمد گشت آگه زآن عمل
گفت میباشید باقی در حیات
تا سه روز و بعد از آن نبود نجات
هیچ در این وعده نبود اختلاف
غیر مکذوب است یعنی بی خلاف
چارشنبه زرد شد رخها چو کاه
پنجشنبه سرخ و در جمعه سیاه
پس چو امر ما در آمد با شتاب
رست صالح با مطیعین از عذاب
رحمتی بود این ز ما که مهتدی
خود به ره گشتند و محفوظ از بدی
وز عذاب آن چنان روزی که بود
جمله رسوایی و خواری بر ثمود
بس توانا باشد آن پروردگار
بر نجات مؤمنان از هر قرار
باز غالب بر هلاک دشمنان
نزد حکمت چون رسد هنگام آن
صیحه ای اهل ستم را برگرفت
که نبود از وی فزونتر در شگفت
در سراها جمله مُردند آن چنان
که نبُد هرگز تو گویی کس در آن
می بدانید اینکه بودندی ثمود
بر خدای خویش کافر در عهود
هم بدانید اینکه از بهر ثمود
هست دوری یعنی از نور وجود
بعد ذکر قوم صالح وآن سقوط
می نماید حق بیان از قوم لوط
۷- آیات ۵۰ تا ۶۰: وَ إِلیٰ عٰادٍ أَخٰاهُمْ هُوداً قٰالَ یٰا قَوْمِ اُعْبُدُوا اَللّٰهَ مٰا لَکُمْ مِنْ إِلٰهٍ غَیْرُهُ إِنْ أَنْتُمْ إِلاّٰ مُفْتَرُونَ (۵۰) یٰا قَوْمِ لاٰ أَسْئَلُکُمْ عَلَیْهِ أَجْراً إِنْ أَجْرِیَ إِلاّٰ عَلَی اَلَّذِی فَطَرَنِی أَ فَلاٰ تَعْقِلُونَ (۵۱) وَ یٰا قَوْمِ اِسْتَغْفِرُوا رَبَّکُمْ ثُمَّ تُوبُوا إِلَیْهِ یُرْسِلِ اَلسَّمٰاءَ عَلَیْکُمْ مِدْرٰاراً وَ یَزِدْکُمْ قُوَّةً إِلیٰ قُوَّتِکُمْ وَ لاٰ تَتَوَلَّوْا مُجْرِمِینَ (۵۲) قٰالُوا یٰا هُودُ مٰا جِئْتَنٰا بِبَیِّنَةٍ وَ مٰا نَحْنُ بِتٰارِکِی آلِهَتِنٰا عَنْ قَوْلِکَ وَ مٰا نَحْنُ لَکَ بِمُؤْمِنِینَ (۵۳) إِنْ نَقُولُ إِلاَّ اِعْتَرٰاکَ بَعْضُ آلِهَتِنٰا بِسُوءٍ قٰالَ إِنِّی أُشْهِدُ اَللّٰهَ وَ اِشْهَدُوا أَنِّی بَرِیءٌ مِمّٰا تُشْرِکُونَ (۵۴) مِنْ دُونِهِ فَکِیدُونِی جَمِیعاً ثُمَّ لاٰ تُنْظِرُونِ (۵۵) إِنِّی تَوَکَّلْتُ عَلَی اَللّٰهِ رَبِّی وَ رَبِّکُمْ مٰا مِنْ دَابَّةٍ إِلاّٰ هُوَ آخِذٌ بِنٰاصِیَتِهٰا إِنَّ رَبِّی عَلیٰ صِرٰاطٍ مُسْتَقِیمٍ (۵۶) فَإِنْ تَوَلَّوْا فَقَدْ مٰا أُرْسِلْتُ بِهِ إِلَیْکُمْ وَ یَسْتَخْلِفُ رَبِّی قَوْماً غَیْرَکُمْ وَ لاٰ تَضُرُّونَهُ شَیْئاً إِنَّ رَبِّی عَلیٰ کُلِّ شَیْ‌ءٍ حَفِیظٌ (۵۷) وَ لَمّٰا جٰاءَ أَمْرُنٰا نَجَّیْنٰا هُوداً وَ اَلَّذِینَ آمَنُوا مَعَهُ بِرَحْمَةٍ مِنّٰا وَ نَجَّیْنٰاهُمْ مِنْ عَذٰابٍ غَلِیظٍ (۵۸) وَ تِلْکَ عٰادٌ جَحَدُوا بِآیٰاتِ رَبِّهِمْ وَ عَصَوْا رُسُلَهُ وَ اِتَّبَعُوا أَمْرَ کُلِّ جَبّٰارٍ عَنِیدٍ (۵۹) وَ أُتْبِعُوا فِی هٰذِهِ اَلدُّنْیٰا لَعْنَةً وَ یَوْمَ اَلْقِیٰامَةِ أَلاٰ إِنَّ عٰاداً کَفَرُوا رَبَّهُمْ أَلاٰ بُعْداً لِعٰادٍ قَوْمِ هُودٍ (۶۰)۹- آیات ۶۹ تا ۸۰: وَ لَقَدْ جٰاءَتْ رُسُلُنٰا إِبْرٰاهِیمَ بِالْبُشْریٰ قٰالُوا سَلاٰماً قٰالَ سَلاٰمٌ فَمٰا لَبِثَ أَنْ جٰاءَ بِعِجْلٍ حَنِیذٍ (۶۹) فَلَمّٰا رَأیٰ أَیْدِیَهُمْ لاٰ تَصِلُ إِلَیْهِ نَکِرَهُمْ وَ أَوْجَسَ مِنْهُمْ خِیفَةً قٰالُوا لاٰ تَخَفْ إِنّٰا أُرْسِلْنٰا إِلیٰ قَوْمِ لُوطٍ (۷۰) وَ اِمْرَأَتُهُ قٰائِمَةٌ فَضَحِکَتْ فَبَشَّرْنٰاهٰا بِإِسْحٰاقَ وَ مِنْ وَرٰاءِ إِسْحٰاقَ یَعْقُوبَ (۷۱) قٰالَتْ یٰا وَیْلَتیٰ أَ أَلِدُ وَ أَنَا عَجُوزٌ وَ هٰذٰا بَعْلِی شَیْخاً إِنَّ هٰذٰا لَشَیْ‌ءٌ عَجِیبٌ (۷۲) قٰالُوا أَ تَعْجَبِینَ مِنْ أَمْرِ اَللّٰهِ رَحْمَتُ اَللّٰهِ وَ بَرَکٰاتُهُ عَلَیْکُمْ أَهْلَ اَلْبَیْتِ إِنَّهُ حَمِیدٌ مَجِیدٌ (۷۳) فَلَمّٰا ذَهَبَ عَنْ إِبْرٰاهِیمَ اَلرَّوْعُ وَ جٰاءَتْهُ اَلْبُشْریٰ یُجٰادِلُنٰا فِی قَوْمِ لُوطٍ (۷۴) إِنَّ إِبْرٰاهِیمَ لَحَلِیمٌ أَوّٰاهٌ مُنِیبٌ (۷۵) یٰا إِبْرٰاهِیمُ أَعْرِضْ عَنْ هٰذٰا إِنَّهُ قَدْ جٰاءَ أَمْرُ رَبِّکَ وَ إِنَّهُمْ آتِیهِمْ عَذٰابٌ غَیْرُ مَرْدُودٍ (۷۶) وَ لَمّٰا جٰاءَتْ رُسُلُنٰا لُوطاً سِیءَ بِهِمْ وَ ضٰاقَ بِهِمْ ذَرْعاً وَ قٰالَ هٰذٰا یَوْمٌ عَصِیبٌ (۷۷) وَ جٰاءَهُ قَوْمُهُ یُهْرَعُونَ إِلَیْهِ وَ مِنْ قَبْلُ کٰانُوا یَعْمَلُونَ اَلسَّیِّئٰاتِ قٰالَ یٰا قَوْمِ هٰؤُلاٰءِ بَنٰاتِی هُنَّ أَطْهَرُ لَکُمْ فَاتَّقُوا اَللّٰهَ وَ لاٰ تُخْزُونِ فِی ضَیْفِی أَ لَیْسَ مِنْکُمْ رَجُلٌ رَشِیدٌ (۷۸) قٰالُوا لَقَدْ عَلِمْتَ مٰا لَنٰا فِی بَنٰاتِکَ مِنْ حَقٍّ وَ إِنَّکَ لَتَعْلَمُ مٰا نُرِیدُ (۷۹) قٰالَ لَوْ أَنَّ لِی بِکُمْ قُوَّةً أَوْ آوِی إِلیٰ رُکْنٍ شَدِیدٍ (۸۰)

اطلاعات

وزن: فاعلاتن فاعلاتن فاعلن (رمل مسدس محذوف یا وزن مثنوی)
قالب شعری: مثنوی

* با انتخاب متن و لمس متن انتخابی می‌توانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.

برگردان به زبان ساده

وَ إِلیٰ ثَمُودَ أَخٰاهُمْ صٰالِحاً قٰالَ یٰا قَوْمِ اُعْبُدُوا اَللّٰهَ مٰا لَکُمْ مِنْ إِلٰهٍ غَیْرُهُ هُوَ أَنْشَأَکُمْ مِنَ‌ اَلْأَرْضِ وَ اِسْتَعْمَرَکُمْ فِیهٰا فَاسْتَغْفِرُوهُ ثُمَّ تُوبُوا إِلَیْهِ إِنَّ رَبِّی قَرِیبٌ مُجِیبٌ (۶۱) قٰالُوا یٰا صٰالِحُ قَدْ کُنْتَ فِینٰا مَرْجُوًّا قَبْلَ هٰذٰا أَ تَنْهٰانٰا أَنْ نَعْبُدَ مٰا یَعْبُدُ آبٰاؤُنٰا وَ إِنَّنٰا لَفِی شَکٍّ مِمّٰا تَدْعُونٰا إِلَیْهِ مُرِیبٍ (۶۲) قٰالَ یٰا قَوْمِ أَ رَأَیْتُمْ إِنْ کُنْتُ عَلیٰ بَیِّنَةٍ مِنْ رَبِّی وَ آتٰانِی مِنْهُ رَحْمَةً فَمَنْ یَنْصُرُنِی مِنَ اَللّٰهِ إِنْ عَصَیْتُهُ فَمٰا تَزِیدُونَنِی غَیْرَ تَخْسِیرٍ (۶۳) وَ یٰا قَوْمِ هٰذِهِ نٰاقَةُ اَللّٰهِ لَکُمْ آیَةً فَذَرُوهٰا تَأْکُلْ فِی أَرْضِ اَللّٰهِ وَ لاٰ تَمَسُّوهٰا بِسُوءٍ فَیَأْخُذَکُمْ عَذٰابٌ قَرِیبٌ (۶۴) فَعَقَرُوهٰا فَقٰالَ تَمَتَّعُوا فِی دٰارِکُمْ ثَلاٰثَةَ أَیّٰامٍ ذٰلِکَ وَعْدٌ غَیْرُ مَکْذُوبٍ (۶۵) فَلَمّٰا جٰاءَ أَمْرُنٰا نَجَّیْنٰا صٰالِحاً وَ اَلَّذِینَ آمَنُوا مَعَهُ بِرَحْمَةٍ مِنّٰا وَ مِنْ خِزْیِ یَوْمِئِذٍ إِنَّ رَبَّکَ هُوَ اَلْقَوِیُّ اَلْعَزِیزُ (۶۶) وَ أَخَذَ اَلَّذِینَ ظَلَمُوا اَلصَّیْحَةُ فَأَصْبَحُوا فِی دِیٰارِهِمْ جٰاثِمِینَ (۶۷) کَأَنْ لَمْ یَغْنَوْا فِیهٰا أَلاٰ إِنَّ ثَمُودَ کَفَرُوا رَبَّهُمْ أَلاٰ بُعْداً لِثَمُودَ (۶۸)
هوش مصنوعی: صالح، پیامبر قوم ثمود، به آن‌ها گفت: «ای قوم، خداوند را عبادت کنید؛ جز او خدایی برای شما نیست. اوست که شما را از زمین خلق کرده و در آن سکونت داده است. از او طلب آمرزش کنید و به او بازگردید. خداوند من نزدیک است و دعای شما را اجابت می‌کند.» اما آن‌ها به صالح پاسخ دادند: «تو که قبل از این میان ما مورد احترام بودی، آیا حالا ما را از عبادت آنچه پدران‌مان می‌پرستیدند نهی می‌کنی؟ ما در مورد دعوت تو به شک هستیم.» صالح گفت: «آیا شما فکر کرده‌اید که اگر من بر دلیلی از جانب پروردگارم باشم و از او رحمتی دریافت کرده‌ام، چه کسی می‌تواند در برابر خداوند از من حمایت کند اگر او را نافرمانی کنم؟ شما جز ضرر به من چیزی نخواهید افزود. ای قوم، این شتر خداوند نشانه‌ای برای شماست. اجازه دهید او در زمین خدا تغذیه کند و به او آسیب نزنید، که در این صورت عذاب نزدیکی به شما خواهد رسید.» اما آن‌ها شتر را کشتند. صالح به آن‌ها گفت: «از این پس سه روز در خانه‌های خود خوش بگذرانید. این وعده‌ای است که دروغین نیست.» وقتی فرمان ما رسید، صالح و کسانی که با او ایمان آورده بودند را به رحمت خود نجات دادیم و از خفت آن روز حفظ کردیم. خداوند قوی و عزیز است. اما کسانی که ظلم کردند، با صدایی سهمگین گرفته شدند و صبحگاه در خانه‌هایشان به صورت درجا نشسته بودند، گویی هرگز در آنجا سکونت نداشتند. آگاه باشید، قوم ثمود به پروردگارشان کافر شدند. پس دور باشند ثمود!
و بسوی ثمود برادرشان صالح را گفت ای قوم بپرستید خدا را نیست شما را هیچ خدایی جز او آفرید شما را از زمین و عمر داد شما را در آن پس آمرزش خواهید از او پس بازگشت کنید بسوی او بدرستی که پروردگار من نزدیکست و اجابت کننده است (۶۱) گفتندی ای صالح بدرستی که بودی در ما امید داشته شده پیش از این آیا نهی می‌کنی ما را از آنکه بپرستیم آنچه را می‌پرستیدند پدران ما و بدرستی که ما هر آینه در شکیم از آنچه می‌خوانی ما را بآن که آن شکی بگمان بد اندزنده است (۶۲) گفت ای قوم خبر دهید مرا اگر باشم بر حجتی از پروردگارم و داده باشد مرا از خودش رحمتی پس کیست که یاری کند مرا از خدا اگر نافرمانی کنم او را پس نخواهید افزود مرا جز نسبت زیانکاری (۶۳) و ای قوم این ناقه خدا مر شما را آیتی است پس بگذاریدش بخورد در زمین خدا و مس مکنیدش ببدی پس خواهد گرفت شما را عذابی نزدیک (۶۴) پس پی کردند او را پس گفت زیستن کنید در خانه‌هاتان سه روز این وعده‌ایست بغیر دروغ (۶۵) پس چون آمد فرمان ما نجات دادیم صالح را و آنان که گرویدند با او برحمتی از ما و از رسوایی آن روز بدرستی که پروردگار تو اوست نیرومند غالب (۶۶) و گرفت آنان را که ستم کردند فریاد مهلک پس گشتند در خانه‌هاشان بر جای‌ماندگان (۶۷) گویا اقامت نداشتند در آن آگاه باشید بدرستی که ثمود کافر شدند بپروردگار خود بدانید هلاک باد مر ثمود را (۶۸)
هوش مصنوعی: به سوی قوم ثمود، پیامبرشان صالح گفت: «ای قوم، خدا را پرستش کنید؛ هیچ خداوندی جز او نیست. او شما را از خاک آفرید و به شما زندگی بخشید. حال بیایید از او طلب forgiveness کنید و به سوی او بازگردید. پروردگار من نزدیک است و دعای بندگانش را پاسخ می‌دهد.» آنها گفتند: «ای صالح، آیا تو به ما امید دادی که قبل از این چنین بودی؟ آیا نمی‌خواهی ما را از پرستش خدایان پدرانمان برحذر کنی؟ ما از آنچه تو می‌گویی در تردید هستیم و این شک در ما بدی را به وجود آورده است.» صالح پاسخ داد: «به من بگویید، اگر من بر حجتی از پروردگارم باشم و رحمتی از جانب او به من داده شده باشد، چه کسی می‌تواند من را در برابر خدا یاری کند اگر او را نافرمانی کنم؟ من جز ضرر و زیان بر خودم نخواهم افزود.» و به قومش گفت: «این شتری از طرف خدا برای شما نشانه‌ای است. بگذارید در زمین خدا بچرد و به آن آسیبی نرسانید که عذابی نزدیک به شما نخواهند داد.» آنها به او گوش ندادند و در نهایت صالح گفت: «سه روز در خانه‌های خود زندگی کنید، این وعده‌ای‌ است که دروغ نیست.» وقتی فرمان ما آمد، صالح و پیروانش را با رحمت خود نجات دادیم و آنها را از ذلت آن روز حفظ کردیم. ولی کسانی که ظلم کردند را با فریادی هلاک‌کننده گرفتار کردیم و در خانه‌هایشان باقی ماندند. گویی هیچ‌وقت در آنجا زندگی نکرده‌اند. بدانید که قوم ثمود به پروردگار خود کافر شدند و هلاکت بر قوم ثمود باد.
« در بیان ذکر قوم صالح(ع) »
هوش مصنوعی: در مورد قوم صالح(ع)، گفته شده است که این قوم به پیامبری او ایمان نیاوردند و به هدایت‌های او توجه نکردند. صالح(ع) به آن‌ها هشدار داد که اگر به خدا پرستش نکنند و از گناه دست برندارند، عذاب الهی بر آن‌ها نازل خواهد شد. با این حال، آن‌ها همچنان به کارهای نادرست خود ادامه دادند و نشانه‌های خدا را نادیده گرفتند، در نتیجه به عذاب الهی مبتلا شدند.
عادیان بودند ایشان قوم هود
باز صالح بُرد دعوت بر ثمود
هوش مصنوعی: این افراد عادی و معمولی بودند، اما قوم هود به دعوت صالح پاسخ دادند و به سوی قوم ثمود رفتند.
زآن أخَاهُم صالِحاً فرمود رب
کو برادر بود با قوم از نسب
هوش مصنوعی: در این بیت اشاره شده که خداوند به برادر خود صالح اشاره می‌کند و می‌فرماید که او از نظر نسب با قوم خود مرتبط بود.
گفت یا قَومِ اعبُدُواْ االلهَ مَالَکُم
مِّنْ إلَهٍ غَیرُهُ و اولی لَکُم
هوش مصنوعی: ای قوم، خدا را بپرستید. هیچ خدای دیگری به جز او برای شما وجود ندارد و این برای شما بهتر است.
غیر از او نبود خدایی کآفرید
مر شما را از زمین اینسان پدید
هوش مصنوعی: جز او، هیچ خدایی وجود ندارد که شما را از زمین به این صورت آفریده باشد.
عمر افزون دادتان با ملک و مال
در زمین هم قوّت و قدر و مجال
هوش مصنوعی: زندگی شما با داشتن قدرت و ثروت در زمین بیشتر شده است و این به شما فرصت و جایگاه بهتری داده است.
پس ز وی خواهید آمرزش شما
سوی او گردید باز از ماسوی
هوش مصنوعی: پس از او طلب آمرزش کنید و به سمت او بازگردید، نه به دیگران.
مر خدای من قریب است و مجیب
برده هر امیدواری ز او نصیب
هوش مصنوعی: خدای من نزدیک و پاسخ‌دهنده است و هر کسی که به او امید ببندد، به آرزوی خود می‌رسد.
قوم گفتندش که امید صلاح
بر تو ما را بود افزون هم فلاح
هوش مصنوعی: مردم به او گفتند که ما امید زیادی به بهبودی و اصلاح تو داریم، چرا که در این صورت خوشبختی ما نیز افزایش می‌یابد.
پیش از اینکه دعوی پیغمبری
در میان ما کنی یا برتری
هوش مصنوعی: قبل از اینکه به ما بگویی که پیامبر هستی یا اینکه برتری داری، باید بیشتر فکر کنی.
بودمان قصد اینکه باشی مستشار
در میان ما به عزّ و اقتدار
هوش مصنوعی: ما تصمیم داشتیم که تو را به عنوان مشاور و ناظر با قدرت و احترام در میان خود داشته باشیم.
ز امر و نهی ات رو نگردانیم باز
باشدت در قوم هر نوع امتیاز
هوش مصنوعی: ما از دستورات و نهی‌های تو روی نخواهیم گرداند، زیرا این موضوع باعث می‌شود که در میان قوم‌مان هر نوع امتیازی وجود داشته باشد.
از تو ما گشتیم اینک ناامید
زآنکه بینیمت برون از عقل و دید
هوش مصنوعی: ما از تو ناامید شده‌ایم، زیرا تو را فراتر از عقل و درک خود می‌بینیم.
نَهیمان آیا نمایی زآنچه بود
پیشۀ آباء ما اندر نمود
هوش مصنوعی: آیا می‌توانی چیزی از آنچه که پدران ما انجام می‌دادند، به ما نشان دهی؟
زآنچه یعنی می پرستیدند باز
گویی از آن ما نماییم احتراز
هوش مصنوعی: از آنچه که به عنوان معبود مورد پرستش قرار گرفته، دوری می‌جوییم و از آن به طور کلی فاصله می‌گیریم.
هم به تحقیق آنکه ما داریم شک
زآنکه خوانی سوی او ما را تو یک
هوش مصنوعی: ما به خوبی می‌دانیم که شک و تردیدی وجود ندارد؛ زیرا هرگاه به سوی او می‌رویم، تو ما را به خواندن و دعوت به نزدیک شدن هدایت می‌کنی.
ما به دین خود نداریم ایچ ریب
تا بر آن گیری تو از ما هیچ عیب
هوش مصنوعی: ما درباره‌ی باور خود هیچ تردیدی نداریم، و اگر تو بخواهی، نمی‌توانی از ما هیچ ایرادی بگیری.
گفت گر باشم من از پروردگار
حجتی را در کمال اعتبار
هوش مصنوعی: گفت اگر من از جانب خدای خود مدرکی معتبر داشته باشم، در آن وقت در کمال اعتبار خواهم بود.
داده باشد رحمتی از نزد خود
راه تا یابند قومی بی خرد
هوش مصنوعی: رحمت و لطفی از جانب خداوند نازل شده تا گروهی نادان بتوانند راه درستی را پیدا کنند.
پس که باشد کو مرا یاری کند
از عذاب حق نگهداری کند
هوش مصنوعی: پس کیست که به من کمک کند و از عذاب خداوند مرا حفظ کند؟
ترک امرش گر نمایم از وجوه
نزد تبلیغ رسالت بر گروه
هوش مصنوعی: اگر از دستورات او سرپیچی کنم، در زمینه تبلیغ رسالت او برای مردم چه می‌شود؟
پس نیفزایید جز تَخْسیر هیچ
بر من از اندیشه های پیچ پیچ
هوش مصنوعی: پس از افکار و اندیشه‌های پیچیده خود چیزی جز ضرر و زیان برای من نیاورید.
همچنین در باب ناقه گفت راست
قوم را در پند کاین ناقۀ خداست
هوش مصنوعی: در مورد شتر هم گفته می‌شود که به قوم آموزش می‌دهد که این شتر، نشانه‌ای از خود خداوند است و باید به آن توجه و احترام ویژه‌ای داشته باشند.
کرده آن را بر شما حق آیتی
تا مگر گیرید از وی عبرتی
هوش مصنوعی: خدای تعالی آن نشانه را برای شما قرار داده است تا شاید از آن درس بگیرید و پند بگیرید.
پس گذاریدش خورد تا از گیاه
نوشد آب از چشمه در ارض اِله
هوش مصنوعی: پس او را بگذارید تا از گیاه بخورد و از چشمه آب بنوشد و در زمین خدا زندگی کند.
نه رسانید ایچ آزاری به وی
زآنکه این ناقۀ حق است و نیک پی
هوش مصنوعی: هیچ آسیبی به او نرسید، زیرا او از آنچه درست و حق است برخودار است و دارای نیکو سیرتی است.
پس کنید ار قصد آزارش عذاب
بر شما آید به نزدیک از شتاب
هوش مصنوعی: اگر قصد آزار او را داشته باشید، عذابی بر شما نازل خواهد شد و این عذاب به سرعت به شما خواهد رسید.
ناقه را کردند پس پی از تبر
شرح آن گوییم در سورة قمر
هوش مصنوعی: پس از اینکه شتر را با چاقو بریدند، داستان آن را در سوره قمر توضیح خواهیم داد.
بعد عقر ناقه بچۀ او به کوه
رفت و زد سه بانگ از روی ستوه
هوش مصنوعی: پس از اینکه شتر بچه‌اش خسته و ناامید به کوه رفت، سه بار فریاد زد.
آن زمان صالح نبود اندر محل
چونکه آمد گشت آگه زآن عمل
هوش مصنوعی: در آن زمان که انسان‌ها صالح و نیکوکار نبودند، به محض اینکه از وضعیت خود و اعمالشان آگاه شدند، تغییر کردند.
گفت میباشید باقی در حیات
تا سه روز و بعد از آن نبود نجات
هوش مصنوعی: گفتند که تا سه روز دیگر زنده خواهید بود و بعد از آن راه نجاتی نخواهد بود.
هیچ در این وعده نبود اختلاف
غیر مکذوب است یعنی بی خلاف
هوش مصنوعی: در این وعده، هیچ گونه اختلافی وجود ندارد و همه چیز درست و راست است.
چارشنبه زرد شد رخها چو کاه
پنجشنبه سرخ و در جمعه سیاه
هوش مصنوعی: در روز چهارشنبه، صورت‌ها رنگ زرد به خود می‌گیرند، در پنج‌شنبه چهره‌ها قرمز می‌شود و در روز جمعه، همه چیز به رنگ سیاه درمی‌آید.
پس چو امر ما در آمد با شتاب
رست صالح با مطیعین از عذاب
هوش مصنوعی: زمانی که فرمان ما به سرعت به وقوع پیوست، نیکان و افراد مطیع از عذاب نجات پیدا کردند.
رحمتی بود این ز ما که مهتدی
خود به ره گشتند و محفوظ از بدی
هوش مصنوعی: این لطفی بود از سوی ما که هدایت‌یافتگان به راه راست راه پیدا کردند و از بدی‌ها محافظت شدند.
وز عذاب آن چنان روزی که بود
جمله رسوایی و خواری بر ثمود
هوش مصنوعی: در روز عذابی که برای قوم ثمود فرارسید، همه آنها به خواری و رسوایی دچار شدند.
بس توانا باشد آن پروردگار
بر نجات مؤمنان از هر قرار
هوش مصنوعی: پروردگار قادر است مؤمنان را از هر مشکلی نجات دهد.
باز غالب بر هلاک دشمنان
نزد حکمت چون رسد هنگام آن
هوش مصنوعی: هرگاه زمان تصمیم‌گیری فرا رسد، حکمت برتری بر نابودی دشمنان به دست می‌آورد.
صیحه ای اهل ستم را برگرفت
که نبود از وی فزونتر در شگفت
هوش مصنوعی: فریادی از سوی اهل ظلم بلند شد که هیچ چیز دیگر نمی‌توانست بیشتر از آن تعجب‌آور باشد.
در سراها جمله مُردند آن چنان
که نبُد هرگز تو گویی کس در آن
هوش مصنوعی: در همه خانه‌ها مردم مرده‌اند به‌گونه‌ای که گویا هرگز کسی در آنجا نبوده است.
می بدانید اینکه بودندی ثمود
بر خدای خویش کافر در عهود
هوش مصنوعی: قوم ثمود که به قدرت و عظمت خالق خود آگاه بودند، در طول تاریخ خود به کفر و نافرمانی از او دست زدند.
هم بدانید اینکه از بهر ثمود
هست دوری یعنی از نور وجود
هوش مصنوعی: همه‌تان از این موضوع آگاه باشید که دوری از نعمت‌ها و روشنایی وجود به خاطر گناهانی است که قوم ثمود مرتکب شده‌اند.
بعد ذکر قوم صالح وآن سقوط
می نماید حق بیان از قوم لوط
هوش مصنوعی: پس از یادآوری داستان قوم صالح، حقیقت روایت درباره قوم لوط به گونه‌ای نمایان می‌شود که نشان‌دهنده سقوط و نابودی آن‌هاست.