برگردان به زبان ساده
وَ لَقَدْ أَرْسَلْنٰا مُوسیٰ بِآیٰاتِنٰا وَ سُلْطٰانٍ مُبِینٍ (۹۶) إِلیٰ فِرْعَوْنَ وَ مَلاَئِهِ فَاتَّبَعُوا أَمْرَ فِرْعَوْنَ وَ مٰا أَمْرُ فِرْعَوْنَ بِرَشِیدٍ (۹۷) یَقْدُمُ قَوْمَهُ یَوْمَ اَلْقِیٰامَةِ فَأَوْرَدَهُمُ اَلنّٰارَ وَ بِئْسَ اَلْوِرْدُ اَلْمَوْرُودُ (۹۸) وَ أُتْبِعُوا فِی هٰذِهِ لَعْنَةً وَ یَوْمَ اَلْقِیٰامَةِ بِئْسَ اَلرِّفْدُ اَلْمَرْفُودُ (۹۹) ذٰلِکَ مِنْ أَنْبٰاءِ اَلْقُریٰ نَقُصُّهُ عَلَیْکَ مِنْهٰا قٰائِمٌ وَ حَصِیدٌ (۱۰۰) وَ مٰا ظَلَمْنٰاهُمْ وَ لٰکِنْ ظَلَمُوا أَنْفُسَهُمْ فَمٰا أَغْنَتْ عَنْهُمْ آلِهَتُهُمُ اَلَّتِی یَدْعُونَ مِنْ دُونِ اَللّٰهِ مِنْ شَیْءٍ لَمّٰا جٰاءَ أَمْرُ رَبِّکَ وَ مٰا زٰادُوهُمْ غَیْرَ تَتْبِیبٍ (۱۰۱) وَ کَذٰلِکَ أَخْذُ رَبِّکَ إِذٰا أَخَذَ اَلْقُریٰ وَ هِیَ ظٰالِمَةٌ إِنَّ أَخْذَهُ أَلِیمٌ شَدِیدٌ (۱۰۲) إِنَّ فِی ذٰلِکَ لَآیَةً لِمَنْ خٰافَ عَذٰابَ اَلْآخِرَةِ ذٰلِکَ یَوْمٌ مَجْمُوعٌ لَهُ اَلنّٰاسُ وَ ذٰلِکَ یَوْمٌ مَشْهُودٌ (۱۰۳) وَ مٰا نُؤَخِّرُهُ إِلاّٰ لِأَجَلٍ مَعْدُودٍ (۱۰۴) یَوْمَ یَأْتِ لاٰ تَکَلَّمُ نَفْسٌ إِلاّٰ بِإِذْنِهِ فَمِنْهُمْ شَقِیٌّ وَ سَعِیدٌ (۱۰۵) فَأَمَّا اَلَّذِینَ شَقُوا فَفِی اَلنّٰارِ لَهُمْ فِیهٰا زَفِیرٌ وَ شَهِیقٌ (۱۰۶) خٰالِدِینَ فِیهٰا مٰا دٰامَتِ اَلسَّمٰاوٰاتُ وَ اَلْأَرْضُ إِلاّٰ مٰا شٰاءَ رَبُّکَ إِنَّ رَبَّکَ فَعّٰالٌ لِمٰا یُرِیدُ (۱۰۷) وَ أَمَّا اَلَّذِینَ سُعِدُوا فَفِی اَلْجَنَّةِ خٰالِدِینَ فِیهٰا مٰا دٰامَتِ اَلسَّمٰاوٰاتُ وَ اَلْأَرْضُ إِلاّٰ مٰا شٰاءَ رَبُّکَ عَطٰاءً غَیْرَ مَجْذُوذٍ (۱۰۸)
هوش مصنوعی: ما موسی را با آیات و نشانههای روشن به سوی فرعون و نزدیکان او فرستادیم. اما آنها از دستور فرعون پیروی کردند و دستور فرعون هیچ حکمت و درستی نداشت. او در روز قیامت قومش را جلوتر میآورد و آنها را به آتش میبرد و چه بد آبی است که به آن برده میشوند. در این دنیا نیز لعنتی بر آنها نازل خواهد شد و در روز قیامت چه بد کمک و یاریای برای آنها خواهد بود. اینها از خبرهای شهرهایی است که برای تو روایت میکنیم، برخی از آنها را برپا و برخی را درو کردهاند. ما به آنها ظلم نکردیم، بلکه خودشان به خود ظلم کردند و خدایانی که غیر از خدا میپرستیدند نتوانستند چیزی از آنها را در برابر فرمان پروردگارت محفوظ دارند و تنها بر زیان آنها افزودند. و چنین است عذاب پروردگارت هنگام عذاب شهرهایی که اهلشان ظلم کردند؛ عذابی که دردناک و سخت است. در این برای کسی که از عذاب آخرت میترسد نشانهای است. آن روز، روزی است که مردم گرد هم آورده میشوند و روزی است که همه مشهود خواهد بود. و ما آن را فقط برای مدت معینی به تأخیر میاندازیم. آن روز، هیچکس جز به اذن او سخن نخواهد گفت و برخی از آنها شقی و برخی سعید خواهند بود. اما کسانی که شقی هستند، در آتش خواهند بود و در آنجا فریاد و ناله خواهند کرد. آنان در آن آتش جاودانه خواهند ماند تا زمانی که آسمانها و زمین پایدارند، مگر آنچه پروردگارت بخواهد، زیرا پروردگارت میتواند هر کاری را انجام دهد. و اما کسانی که سعید هستند، در بهشت خواهند بود و جاودانه در آن خواهند ماند، مگر آنچه پروردگارت بخواهد، این عطایی است که هیچگاه قطع نخواهد شد.
و بدرستی که فرستادیم موسی را بآیتهای ما و حجتی روشن (۹۶) بسوی فرعون و جماعتش پس پیروی کردند امر فرعون را و نبود امر فرعون درست (۹۷) پیش رو میرود قومش را روز قیامت پس درآورد ایشان را در آتش و بد است آنجای ورود که ورود یافته شده (۹۸) و از پی کرده شدند در این وقت لعنت را و روز قیامت بد است آن عطیّه که عطا کرده شده (۹۹) این از اخبار قریههاست که میخوانیم آن را بر تو از آنها برپاست و از آنها درویده شده (۱۰۰) و ظلم نکردیم ایشان را و لیکن ظلم کردند بخودهاشان پس کفایت نکرد از ایشان خدایانشان که میخواندند از غیر خدا هیچ چیز چون آمد فرمان پروردگارت و نیفزود ایشان را جز هلاکت (۱۰۱) و همچنین است گرفتن پروردگارت چون گرفت قریهها را و آنها ظالم بودند بدرستی که گرفتن او دردناک سخت است (۱۰۲) بدرستی که در آن هر آینه نشانیست برای آنکه ترسید از عذاب آخرت این روزیست که جمع کرده شود برای مردمان و این روزیست حاضر کرده شده (۱۰۳) و بتأخیر نمیاندازیم آن را مگر از برای وقتی معین (۱۰۴) روزی که بیاید سخن نمیکند نفسی مگر بدستور او پس از ایشان باشد بدبخت و نیک بخت (۱۰۵) پس اما آنان که بدبخت شدند پس باشند در آتش مر ایشانراست در آن فریادی سخت و نالهزار (۱۰۶) جاودانیان در آن تا باقی است آسمان و زمین مگر آنچه خواست پروردگار تو بدرستی که پروردگار تو کننده است آنچه خواهد (۱۰۷) و اما آنان که نیک بخت شدند پس باشند در بهشت جاودانیان در آن ما دام که باقی است آسمانها و زمین مگر آنچه خواست پروردگارت بخششی غیر مقطوع (۱۰۸)
هوش مصنوعی: موسی را با معجزات و دلایل روشن به سوی فرعون و قومش فرستادیم. اما آنها از دستورات فرعون پیروی کردند و فرمان او درست نبود. در روز قیامت، فرعون قومش را به آتش میبرد و آن مکان بدی برای ورود است. در آن زمان، لعنت بر آنها جاری خواهد شد و روز قیامت نیز عذاب بدی برایشان خواهد بود. اینها اخبار از سرزمینهای گذشته است که برای تو نقل میکنیم و ما بر آنها ستم نکردیم، بلکه آنها بر خودشان ستم کردند. خدایانی که غیر از خدا میخواندند، نتوانستند در مقابل فرمان پروردگارشان از آنها دفاع کنند و جز هلاکت چیزی نصیبشان نشد. همچنین، خداوند هنگامی که سرزمینهای ظالم را گیرد، به سختی اقدام میکند و این گواهی برای کسانی است که از عذاب آخرت میترسند. در آن روز، همه انسانها جمع میشوند و این روزی مشخص است که به تعویق نمیافتد مگر برای زمانی معین. در آن روز، هیچکس بدون اجازه خدا سخن نمیگوید و نیکبخت و بدبخت مشخص میشوند. بدبختان در آتش خواهند بود و در آن فریاد و ناله میکنند و جاودانه در آن خواهند ماند، مگر آنچه پروردگار تو بخواهد. نیکبختان در بهشت جاودانی خواهند بود و تا زمانی که آسمانها و زمین پابرجا هستند، در آن خواهند بود، جز آنچه پروردگارت بخواهد که عطا و بخششی دائم است.
هم فرستادیم موسی را دگر
با کتاب و معجزاتی مستقر
هوش مصنوعی: ما هم موسی را فرستادیم با کتاب و معجزاتی استوار و ثابت.
حجتی دادیم بر وی آشکار
سوی فرعون و گروهش ز اقتدار
هوش مصنوعی: ما دلیل روشنی به او دادیم که به سوی فرعون و پیروانش از قدرت و قدرتنمایی برساند.
پس نمودند آن جماعت پیروی
در ضلال از امر فرعون غوی
هوش مصنوعی: آن گروه، پیروی از راه نادرست و اشتباه فرعون را نشان دادند.
کار فرعون آن نبُد بر وجه راست
در قیامت قوم خود را پیشواست
هوش مصنوعی: کار فرعون به گونهای نیست که در قیامت درست و صحیح باشد، چرا که او در روز آخرت پیشوای قوم خود نخواهد بود.
پس نماید وارد ایشان را به نار
موردی بُد باشد این اندر شمار
هوش مصنوعی: پس واردان را به آتش میسپارند، این در شمار عذابها خواهد بود.
فاتبعوا فی هذه لعنت ببین
در دو عالم لعنت است او را چنین
هوش مصنوعی: بنابراین در این زمینه، پیروی کنید؛ زیرا در این دو جهان، او به چنین حالتی مورد نفرین قرار گرفته است.
بَد عطائی باشد اندر رستخیز
بهر ایشان از خداوند عزیز
هوش مصنوعی: خداوند بزرگ، در روز قیامت، برای کسانی که بد عمل کردهاند، پاداشی نخواهد داد و این برای آنها نشانهای از عطایای او نیست.
این صفی گوید که هر چیز از خداست
نزد اهل معرفت نعم العطاست
هوش مصنوعی: این عبارت میگوید که در نظر اهل معرفت، هر چیزی که از طرف خداوند به انسانها میرسد، یک نعمت و بخشش بزرگ به شمار میآید. به عبارت دیگر، کسانی که به عمق معارف دینی و الهی آشنا هستند، به خوبی درک میکنند که همه چیز از خداوند است و این موضوع را به عنوان یک نعمت ارزیابی میکنند.
تا نپنداری عطای حق بد است
این بدی پاداش نفس مرتد است
هوش مصنوعی: اگه فکر کنی که هدیه و نعمتهای خداوند بد هستند، باید بدونی که این نقطهنظر نتیجهی اعمال و رفتار ناسالم خود انسان است.
آتش ار زآن یار آتش خو بود
بهر عاشق کوثر و مینو بود
هوش مصنوعی: اگر آتش ناشی از عشق آن یار باشد، برای عاشق همچون نعمتهای بهشتی و زیباییهای جاودانه است.
آنکه بیند آتش از یاری چنین
هم سزاوار است بر آتش یقین
هوش مصنوعی: کسی که آتش را از نزدیک ببیند، قطعاً سزاوار آن است که در آتش قرار بگیرد.
اینست ز ابناء القری در بیم و باک
یعنی آن دِه ها که گشتندی هلاک
هوش مصنوعی: این یعنی این که روستاها و دهکدهها در ترس و نگرانی هستند و به وضعیتی دچار شدهاند که به نابودی و هلاکت نزدیک شدهاند.
قصۀ آن بر تو می خوانیم ما
بعضی از آن باقی است و هم بپا
هوش مصنوعی: ما داستان آن را برای تو روایت میکنیم؛ بخشی از آن باقی مانده و داریم آن را از نو زنده میکنیم.
بعضی دیگر گشته مفقود و خراب
همچو زرع بدرویده از عذاب
هوش مصنوعی: برخی دیگر از افراد به شکل عجیب و غریبی به نابودی و فساد دچار شدهاند، مانند زراعتی که در اثر درد و رنج و عذاب از بین رفته باشد.
ما نکردیم ایچ بر ایشان ستم
بل به خود کردند ایشان ظلم هم
هوش مصنوعی: ما هیچگونه ستمی بر آنها نکردیم، بلکه آنها خود بر خود ظلم کردند.
نفع ایشان را نداد اندر بسیج
آن خدایانی که می خواندند هیچ
هوش مصنوعی: فایدهای برای آنها نداشت که به دعا و خواستن خدایان بسیاری پرداخته بودند.
می پرستیدند آنها را به راز
جز خدای کارساز بی نیاز
هوش مصنوعی: آنها تنها خداوندی را که بینیاز و کارساز است، میپرستیدند و به هیچ چیز دیگر وابسته نبودند.
امر چو از پروردگارت در رسید
جز زیان نفزودشان هیچ از مزید
هوش مصنوعی: وقتی که فرمانی از سوی پروردگار به شما میرسد، جز ضرر و زیان برایتان چیزی اضافه نمیکند.
این چنین باشد گرفتن های رب
چون بگیریم آن قری را در تعب
هوش مصنوعی: وقتی که به شیوهای خاص چیزی را به دست میآوریم، باید بدانیم که گاهی این دستیابی ممکن است با مشکلات و سختیهایی همراه باشد.
وآنگهی باشند ظالم در فعال
ظلمشان گردد سبب بر سوء حال
هوش مصنوعی: پس از آن، وقتی ظالمین در اعمال خود بمانند، ظلم آنها به دلیل کارهایشان سبب میشود که حالشان رو به زوال برود.
مر گرفتن های حق در عقل و دید
شد چو نوبت دردناک است و شدید
هوش مصنوعی: وقتی نوبت به حقیقت و واقعیتهای تلخ میرسد، عقل و ادراک انسان تحت تأثیر قرار میگیرد و این احساسات میتوانند بسیار دردناک و شدید باشند.
اینکه ما کردیم یاد از آن امم
عبرت ترسندگان است از نقم
هوش مصنوعی: ما به یاد گذشتهها و عبرتهایی که از سرنوشت اقوام پیشین گرفتیم، این کار را انجام دادیم، زیرا آنها از عذابها و عواقب عملشان عبرت گرفتند.
آنکه ترسد از عذاب آخرت
عبرت آرد خواهد از حق مغفرت
هوش مصنوعی: کسی که از عذاب آخرت بترسد، درک و عبرتی به دست میآورد و از خداوند طلب بخشش میکند.
این قیامت هست روزی کاندر آن
مجتمع گردند یکجا مردمان
هوش مصنوعی: این روز، روزی است که در آن تمام مردم در یک مکان گرد هم میآیند.
این بود روزی که حاضر گشته است
خلق عالم از بد و نیک آنچه هست
هوش مصنوعی: روزی فرا میرسد که موجودات جهان، چه خوب و چه بد، به وجود آمدهاند و همه چیز به وجود آمده است.
پس نمی داریم باز آن روز را
جز ز بهر مدت بشمرده ما
هوش مصنوعی: پس دیگر آن روز را نمیبینیم، جز به خاطر زمانی که به حساب آمده است.
مدتی کآن مقتضی با حکمت است
چون شود آخر قیامت نوبت است
هوش مصنوعی: مدتی که شرایط به گونهای است که با عقل و خرد سازگار است، وقتی به پایان برسد نهایتاً زمان قیامت فرا میرسد.
چونکه آن روز آید و گردد جزاء
حادث و مشهود از حکم قضاء
هوش مصنوعی: زمانی خواهد رسید که پاداش کارها مشخص خواهد شد و نتایج بر اساس قضاوت الهی روشن میشود.
اندر آن روز مَهول پُر مِحن
جز به دستوری نگوید کس سخن
هوش مصنوعی: در آن روز سخت و وحشتناک، هیچ کس بدون دستور صحبت نمیکند.
در حدیث آمد که در یوم النشور
چو اهل محشر ایستند اندر حضور
هوش مصنوعی: در روز قیامت، وقتی مردم در محشر به صف میایستند و در حضور خداوند قرار میگیرند، بر اساس روایات، اتفاقاتی ویژه و عظیم در آنجا رخ خواهد داد.
انبیاء و راستان از هر طرف
همچنین افرشتگان بکشیده صف
هوش مصنوعی: پیامبران و انسانهای راستین از هر سو، همچنان که فرشتگان، صف کشیدهاند.
پس نداء آید، که بپرستیده است
مر مرا حقّ پرستش آنچه هست
هوش مصنوعی: پس ندایی به گوش میرسد که به حق به من پرستش و عبادت شده است، همان چیزی که وجود دارد.
زهره کس را نیست تا گوید جواب
هر سری افتد به پیش از شیخ و شاب
هوش مصنوعی: هیچکس جرأت ندارد تا پاسخ هر سوال یا موضوعی را بگوید، چرا که هر موضوعی پیش از آنکه به یک شخص خاص، مانند شیخ یا جوان، برسد، به دیگران میرسد.
بند آید هر زبانی او به کام
نیست قادر ذی شعوری بر کلام
هوش مصنوعی: هر زبانی نمیتواند به خوبی و درستی احساسات و افکار را منتقل کند، زیرا تنها افراد با دانایی و هوش میتوانند به درستی صحبت کنند.
باز آید این نداء از ذوالجلال
پس ملایک با هزاران ابتهال
هوش مصنوعی: ندای خداوند متعال بار دیگر به گوش میرسد و فرشتگان با شوق و اشتیاق بسیار به دعا و نیایش پرداخته و پاسخ خواهند داد.
آن ملایک که به عمر خود تمام
بوده بر یک سجده یا بر یک قیام
هوش مصنوعی: آن فرشتگانی که عمرشان به انتها رسیده، تنها با یک سجده یا یک قیام میتوانند به مقامی برسند.
در فغان آیند کای خلاّق جان
کی تو را طاعت توان کرد آن چنان
هوش مصنوعی: ای آفریدگار جان، در این نالهها و شیونها، چه زمانی میتوانند بندگان تو را به طاعت و بندگی وادارند؟ آنچنان که شایسته است.
اهل محشر از شقی و از سعید
از وعید و وعد در بیم و امید
هوش مصنوعی: مردم روز قیامت از سرنوشت خود نگران هستند. در این میان، افراد بدحال در ترس از عذاب و کسانی که خوشبختند، در امید به وعدههای نیک و رحمت الهی به سر میبرند.
آنکه بدبخت است اندر آتش است
در زفیر و ناله های ناخوش است
هوش مصنوعی: آدمی که بدبخت است، در عذاب و درد و رنج دائمی به سر میبرد و هرگز از غم و ناراحتی خلاص نمیشود.
جاودان باشند در آتش بپای
تا سماوات و زمین باشد به جای
هوش مصنوعی: آنها تا زمانی که آسمانها و زمین وجود دارند، در آتش جاودانه خواهند بود.
جز که خواهد مر خداوندت نجات
بهر ایشان تا چه باشد خلق و ذات
هوش مصنوعی: تنها خواسته خداوند این است که برای این مردم نجاتی فراهم کند تا حقیقت و ماهیت آنها را بشناساند.
زآنکه فعّال است آن پروردگار
آنچه خود خواهد کند با اقتدار
هوش مصنوعی: چون پروردگار با قدرت و ارادهاش هر چیزی را که بخواهد، انجام میدهد.
کس ارادة او نداند غیر او
تا چه باشد بر خلایق خیر او
هوش مصنوعی: هیچکس نمیتواند اراده و خواست او را درک کند؛ بنابراین، جز او هیچکس نمیتواند خیر و نیکی را برای مردم بشناسد.
« در بیان السعید سعید فی بطن امه »
هوش مصنوعی: «در دل مادرش، خوشبختی را بیان کرد.»
وآنکه باشد نیک بخت و خوش سرشت
پس بود جاوید او هم در بهشت
هوش مصنوعی: هر کس که خوشبخت و دارای روحیه نیکو باشد، همواره در بهشت جاوید خواهد بود.
تا بود برپا سماوات و زمین
جز که خواهد حق تبدّل اندر این
هوش مصنوعی: تا زمانی که آسمانها و زمین برقرارند، جز آنچه حق بخواهد، تغییری در این جهان نخواهد بود.
هم عطاشان بدهد او نامنقطع
هر دم از حقند نوعی منتفع
هوش مصنوعی: او هر لحظه از حق، به ما لطف و رحمت میدهد و این رحمتی که میدهد، هرگز قطع نمیشود.
مر شقی و نیک بخت اندر خبر
هستشان در بطن امّ خود مقر
هوش مصنوعی: شخص شقی و خوشبخت هر دو در دل مادرشان وجود دارند و خبر از حالشان دارند.
هست یعنی ثابت اندر علم حق
حالشان از خیر و شرّ بر یک نسق
هوش مصنوعی: این جمله به این معنی است که در علم حق، حال و وضعیت افراد، چه در کارهای خوب و چه در کارهای بد، به صورت ثابت و یکسان ثبت شده است.
پس به ظاهر آمد آن اصلی که بود
طفره می باشد محال اندر وجود
هوش مصنوعی: ظاهر چیزی را نشان داد که در اصل وجود ندارد و این طفره رفتن امری محال است.
بود دانا بر حقیقت ها اِله
پیش از اشیاء کاین سفید است آن سیاه
هوش مصنوعی: بزرگپیوسته بر واقعیات و حقایق آگاهی دارد، چون وجود دارد پیش از هر چیز، و این که چیزی سفید است به معنای آن است که چیزی دیگر سیاه است.
این نه جبر است ار جوی داری تو هوش
جبر از عجز است بگشا چشم و گوش
هوش مصنوعی: این موضوع اگر به اجبار باشد، این طور نیست که تو نمیتوانی بفهمی. واقعاً ناتوانی، نه به خاطر شرایطی بیرونی، بلکه به دلیل نداشتن بینش و آگاهی است. بنابراین، چشم و گوش خود را باز کن تا درک بهتری پیدا کنی.
داند او چیزی که آید در ظهور
نی که مجبوری ز علم اندر امور
هوش مصنوعی: او میداند آنچه در آینده ظاهر میشود، اما تو بر اساس علم خود در امور مختلف، مجبور به دانستن و عمل هستی.
در مقام خویش شرحش را تمام
گویم اینک رو به تفسیر کلام
هوش مصنوعی: در جایگاه خود، توضیحات کاملش را میگویم و حالا به توضیح کلام میپردازم.