برگردان به زبان ساده
وَ لا یَحْزُنْکَ قَوْلُهُمْ إِنَّ اَلْعِزَّةَ لِلّهِ جَمِیعاً هُوَ اَلسَّمِیعُ اَلْعَلِیمُ (۶۵) أَلا إِنَّ لِلّهِ مَنْ فِی اَلسَّماواتِ وَ مَنْ فِی اَلْأَرْضِ وَ ما یَتَّبِعُ اَلَّذِینَ یَدْعُونَ مِنْ دُونِ اَللّهِ شُرَکاءَ إِنْ یَتَّبِعُونَ إِلاَّ اَلظَّنَّ وَ إِنْ هُمْ إِلاّ یَخْرُصُونَ (۶۶) هُوَ اَلَّذِی جَعَلَ لَکُمُ اَللَّیْلَ لِتَسْکُنُوا فِیهِ وَ اَلنَّهارَ مُبْصِراً إِنَّ فِی ذلِکَ لَآیاتٍ لِقَوْمٍ یَسْمَعُونَ (۶۷) قالُوا اِتَّخَذَ اَللّهُ وَلَداً سُبْحانَهُ هُوَ اَلْغَنِیُّ لَهُ ما فِی اَلسَّماواتِ وَ ما فِی اَلْأَرْضِ إِنْ عِنْدَکُمْ مِنْ سُلْطانٍ بِهذا أَ تَقُولُونَ عَلَی اَللّهِ ما لا تَعْلَمُونَ (۶۸) قُلْ إِنَّ اَلَّذِینَ یَفْتَرُونَ عَلَی اَللّهِ اَلْکَذِبَ لا یُفْلِحُونَ (۶۹) مَتاعٌ فِی اَلدُّنْیا ثُمَّ إِلَیْنا مَرْجِعُهُمْ ثُمَّ نُذِیقُهُمُ اَلْعَذابَ اَلشَّدِیدَ بِما کانُوا یَکْفُرُونَ (۷۰) وَ اُتْلُ عَلَیْهِمْ نَبَأَ نُوحٍ إِذْ قالَ لِقَوْمِهِ یا قَوْمِ إِنْ کانَ کَبُرَ عَلَیْکُمْ مَقامِی وَ تَذْکِیرِی بِآیاتِ اَللّهِ فَعَلَی اَللّهِ تَوَکَّلْتُ فَأَجْمِعُوا أَمْرَکُمْ وَ شُرَکاءَکُمْ ثُمَّ لا یَکُنْ أَمْرُکُمْ عَلَیْکُمْ غُمَّةً ثُمَّ اُقْضُوا إِلَیَّ وَ لا تُنْظِرُونِ (۷۱) فَإِنْ تَوَلَّیْتُمْ فَما سَأَلْتُکُمْ مِنْ أَجْرٍ إِنْ أَجْرِیَ إِلاّ عَلَی اَللّهِ وَ أُمِرْتُ أَنْ أَکُونَ مِنَ اَلْمُسْلِمِینَ (۷۲) فَکَذَّبُوهُ فَنَجَّیْناهُ وَ مَنْ مَعَهُ فِی اَلْفُلْکِ وَ جَعَلْناهُمْ خَلائِفَ وَ أَغْرَقْنَا اَلَّذِینَ کَذَّبُوا بِآیاتِنا فَانْظُرْ کَیْفَ کانَ عاقِبَةُ اَلْمُنْذَرِینَ (۷۳) ثُمَّ بَعَثْنا مِنْ بَعْدِهِ رُسُلاً إِلی قَوْمِهِمْ فَجاؤُهُمْ بِالْبَیِّناتِ فَما کانُوا لِیُؤْمِنُوا بِما کَذَّبُوا بِهِ مِنْ قَبْلُ کَذلِکَ نَطْبَعُ عَلی قُلُوبِ اَلْمُعْتَدِینَ (۷۴)
هوش مصنوعی: نگران حرفهای آنها نباش، چون عزت فقط از آن خداست و او شنوا و داناست. بدان که همه موجودات در آسمانها و زمین متعلق به خداست و کسانی که غیر از خدا را میپرستند، فقط به ظن و گمان خود عمل میکنند و به حقیقت نمیرسند. اوست کسی که شب را برای شما قرار داده تا در آن آرامش یابید و روز را روشن ساخته تا ببینید؛ در این نکات عبرتهایی برای کسانی که میشنوند وجود دارد. آنها گفتند که خداوند فرزندی اختیار کرده است؛ پاک است او. خداوند بینیاز است و همه چیز در آسمانها و زمین برای اوست. آیا شما بر این ادعا هیچ دلیلی دارید؟ آیا بر خدا چیزی را میگویید که نمیدانید؟ به آنها بگو کسانی که بر خدا دروغ میبندند، رستگار نمیشوند. زندگی دنیوی آنها موقتی است و بازگشتشان به سوی ما خواهد بود و ما آنها را به خاطر کفرشان با عذابی سخت مجازات خواهیم کرد. داستان نوح را برای آنها بخوان که به قومش گفت: «ای قوم، اگر مقام و یادآوری آیات خدا برای شما دشوار است، من بر خدا توکل کردهام. پس کار خود و شرکای خود را جمع کنید و اگر تصمیم میگیرید، در خفا انجام دهید و به من مهلت ندهید. اگر رویگردان شوید، من چیزی از شما نمیخواهم، زیرا وعده من فقط بر خداست و به من دستور داده شده که از مسلمانان باشم.» اما آنها او را تکذیب کردند و ما او و پیروانش را در کشتی نجات دادیم و آنان را جانشینان قرار دادیم و کسانی را که به آیات ما کفر ورزیدند، غرق کردیم. پس ببین عاقبت هشداردهندگان چگونه بود. سپس بعد از نوح، پیامبرانی به سوی قومشان فرستادیم و آنها با آیات روشنی به سویشان آمدند، ولی آنها که پیش از این به حقایق ایمان نیاورده بودند، به آنها ایمان نیاوردند و اینگونه بر قلبهای متجاوزان مُهر میزنیم.
و نباید اندوهگین کند ترا گفتار ایشان بدرستی که عزت مر خدا راست همگی اوست شنوای دانا (۶۵) آگاه باشید بدرستی که مر خدا راست هر که در آسمانها و هر که در زمین است و پیروی نمیکند آنان که میخوانند از غیر خدا شریکان را پیروی نمیکنند مگر گمان را و نیستند ایشان مگر آنکه دروغ میگویند (۶۶) اوست که گردانید برای شما شب را تا آرام گیرید در آن و روز را بینش دهنده بدرستی که در آن هر آینه آیتهاست از برای جمعی که میشنوند (۶۷) گفتند گرفت خدا فرزندی پاکیش را اوست بینیاز مر او راست در آسمانها و آنچه در زمین است نیست نزد شما هیچ حجتی باین آیا میگویند بر خدا آنچه نمیدانند (۶۸) بگو بدرستی که آنان که میبندند بر خدا دروغ را رستگار نمیشوند (۶۹) مایه تعیشی است در دنیا پس بسوی ماست بازگشت ایشان پس میچشانیم ایشان را عذاب سخت ببودنشان که کافر میشدند (۷۰) و بخوان بر ایشان خبر نوح چون گفت مر قومش را ای قوم من اگر باشد که عظیم آمده باشد بر شما اقامتم و پند دادنم بآیتهای خدا پس بر خدا توکل کردم پس گرد آورید کارتان را و انبازانتان را پس نباید که باشد کارتان بر شما پوشیده یا اندوه پس گذارش دهید بسوی من و مهلت بدهید مرا (۷۱) پس اگر اعراض کردید پس نخواستم از شما هیچ مزدی نیست مزد من مگر بر خدا و فرموده شدم که باشم از مسلمانان (۷۲) پس تکذیب کردندش پس رهانیدیم او را و هر که بود با او در کشتی و کردیم ایشان را جانشینان و غرق کردیم آنها را تکذیب کردند آیتهای ما را پس بنگر چگونه بود انجام کار بیمدادهشدگان (۷۳) پس برانگیختیم از بعد او رسولان بسوی قومشان پس آمدند ایشان را بآیتها پس نبودند که بگروند بآنچه تکذیب کردند آن را از پیش همچنین مهر مینهیم بر دلهای تعدیکنندگان (۷۴)
هوش مصنوعی: نباید صحبتهای آنها تو را غمگین کند، زیرا عزت از آن خداوند است که او شنوا و داناست. بدانید که هر چیزی که در آسمانها و زمین است، متعلق به خداست و کسانی که به جز خدا، از دیگران پیروی میکنند، تنها بر اساس گمان عمل میکنند و در واقع دروغ میگویند. اوست که شب را برای شما آفریده تا در آن آرامش یابید و روز را روشن ساخته تا حقایق را ببینید؛ بیتردید در اینها نشانههایی برای گروهی است که میشنوند. آنها میگویند خدا فرزندی گرفته، در حالی که او بینیاز است و آنچه در آسمانها و زمین است متعلق به اوست. آیا هیچ دلیلی برای این ادعا دارید؟ آیا درباره خدا چیزهایی میگویند که نمیدانند؟ بگو که کسانی که بر خدا دروغ میبندند، رستگار نخواهند شد. زندگی دنیا برایشان مایهای است، اما بازگشت آنها به سوی ماست و ما آنها را به دلیل کفرشان عذابی سخت میچشانیم. همچنین داستان نوح را برای آنها بخوان، وقتی که به قومش گفت: ای قوم من، اگر اقامتم و پندهایم نسبت به آیات خدا بر شما سنگین شده است، بر خدا توکل کردهام. همه کارهایتان را با هم جمع کنید و شریکانتان را نیز فراخوانید. نباید کارتان بر شما پوشیده باشد. سرانجام، به من خبر بدهید و وقت مهلت به من بدهید. اگر از شما اعراض کنید، من هیچ مزدی از شما نمیطلبم؛ مزد من تنها بر عهده خداست و فرمان یافتهام که از مسلمانان باشم. آنها او را تکذیب کردند، اما ما او و همه همراهانش را نجات دادیم و آنها را جانشینان قرار دادیم و کسانی را که آیات ما را تکذیب کردند غرق کردیم. به آنچه بر سر انذاریها آمدهاند بنگرید. سپس پس از نوح، پیامبرانی را به سوی قومهایشان فرستادیم و آیات را به آنها نشان دادیم، اما آنها به آنچه را که قبلاً تکذیب کرده بودند، ایمان نیاوردند و همینطور بر دلهای متخلفان مهر زدیم.
تا نگردی ای رسول اندوهگین
از کلام اهل شرک و اهل کین
هوش مصنوعی: تا زمانی که تو، ای پیامآور، از سخنان کسانی که به شرک و کین ورزی مشغولند، غمگین نشوی.
زآنکه عزّت جمله باشد از خدا
اوست غالب بر تمام ماسوی
هوش مصنوعی: زیرا عزت همه چیز از خداوند است و او است که بر همه موجودات تسلط دارد.
مر تو را در عزّ دین یاری کند
در هر آن حالت مددکاری کند
هوش مصنوعی: شما را در زمانهایی که به دین نیاز دارید یاری میکند و در هر شرایطی به کمک شما میآید.
بشنود گویند هر چه از هزل و جد
هم بداند نیّت هر یار و ضد
هوش مصنوعی: هر کسی که به سخن گفتن درباره شوخی و جدی بپردازد، میداند که در پس این صحبتها، نیت واقعی هر دوست و دشمنی چه چیزی است.
می بدانید اینکه هست از حق یقین
هر که هست اندر سماوات و زمین
هوش مصنوعی: میدانید که هر موجودی که در آسمانها و زمین وجود دارد، از حق و حقیقت سرچشمه میگیرد.
در سماوات از ملایک بر نشان
در زمین از آدمی وز غیر آن
هوش مصنوعی: در آسمانها فرشتگان و در زمین، انسانها و موجودات دیگر وجود دارند.
پیروی ایشان نمایند از چه چیز
که جز او را داعیند از بی تمیز
هوش مصنوعی: پیروی آنها را از چه چیزی باید انجام داد وقتی که جز او چیزی را نمیطلبند و در انتخاب درست دچار سردرگمی هستند؟
یعنی آنها را که از جهل و ضلال
کرده اند ایشان شریک ذوالجلال
هوش مصنوعی: این جمله به این معناست که افرادی که به خاطر نادانی و گمراهی خودشان به دور از حقیقت هستند، به نوعی در کنار خداوند بزرگ قرار دارند.
پیروی نکنند جز پندار خویش
کاذبند الاّ که در گفتار خویش
هوش مصنوعی: تنها کسانی که به فکر و عقیده خود توجه دارند، درست حرف میزنند و بقیه فقط دروغ میگویند.
اوست کو گرداند یعنی آفرید
بر شما شب را و کرد اینسان پدید
هوش مصنوعی: اوست که شب را برای شما به وجود آورده و آن را به این صورت ایجاد کرده است.
تا در او یابید آرام و قرار
کرد روشن روز را از بهر کار
هوش مصنوعی: شما در این دنیا به دنبال آرامش و سکون هستید و باید در روشنایی روز، به انجام کارهای خود بپردازید.
تا در انجام مهمّات از تمام
اندر آن یابید با بینش قیام
هوش مصنوعی: تا در انجام کارهای مهم از همهٔ جوانب آن با درک و آگاهی تلاش کنید.
باشد از آیات حق این روز و شب
بهر قومی کاشنوند اقوال رب
هوش مصنوعی: این روز و شب، نشانههایی از حق است برای گروهی که سخنان پروردگار را میشنوند.
این چنین گفتند قومی بی رشد
که خدا بگرفته بهر خود ولد
هوش مصنوعی: گروهی نادان و بیخبر اینگونه میگویند که خداوند فرزندی را تنها برای خود گرفته است.
ذات حق پاک است از فرزند و جفت
این سخن جز احمقی هرگز نگفت
هوش مصنوعی: خداوندی که هستی در او جاری است، از داشتن فرزند و همسر پاک و بینیاز است و این موضوع را تنها افراد نادان نمیفهمند.
او بود در ذات پاکش بی نیاز
از شریک و جفت و از فرزند باز
هوش مصنوعی: او در ذات پاک خود به هیچ شریک و جفتی نیاز ندارد و نیازی به فرزند نیز ندارد.
هست یکجا زآن غنی بی قرین
آنچه هست اندر سماوات و زمین
هوش مصنوعی: در یک مکان، ثروتی وجود دارد که هیچ شریک و همتایی ندارد و تمام آنچه در آسمانها و زمین وجود دارد، در آن جایی دارد.
نیست نزدیک شما ای مشرکان
حجتی کو راست فرزندی عیان
هوش مصنوعی: ای مشرکان، در نزد شما هیچ دلیلی نیست که نشان دهد فرزندی روشن و آشکار در میان شما وجود دارد.
هیچ می گویید آیا بر خدا
آنچه را دانا نه اید از افترا
هوش مصنوعی: آیا میگویید چیزی درباره خدا که نمیدانید و این کار را به نادرستی انجام میدهید؟
گو ، هر آن کس بر خدا بندد دروغ
رستگاری نیست هیچش یا فروغ
هوش مصنوعی: بگو، هر کسی که به خدا دروغ بگوید، هیچگاه به رستگاری نخواهد رسید و نوری در زندگیاش نخواهد بود.
این است بهره کم ز دنیا بی سند
یعنی این نسبت که هست او را ولد
هوش مصنوعی: این دنیا چیزی جز یک سهم ناچیز و بدون اعتبار به ما نمیدهد، و این نسبت و ارتباطی که با او داریم، به منزله فرزندی برای او است.
پس به سوی ماست برگشت و ایاب
سخت ایشان را چشانیم از عذاب
هوش مصنوعی: سپس به سوی ما بازگشتند و ما به شدت آنها را به عذاب خواهیم چشاند.
زآنکه بر توحید و بر حشر و کتاب
می شدندی کافر از هر فصل و باب
هوش مصنوعی: زیرا کسانی که بر اساس اصول توحید، معاد و کتاب آسمانی اعتقاد ندارند، از هر بخش و موضوعی به کفر رو میآورند.
می بخوان از نوح بر ایشان خبر
چونکه گفت او قوم خود را در حضر
هوش مصنوعی: بیا و از نوح برای آنها خبر بخوان، زیرا او قوم خود را در حال هشدار داد.
کای گروه ار بر شما باشد گران
بودن من مر شما را در میان
هوش مصنوعی: ای گروه عزیز، اگر وجود من برای شما سنگین و مشکل باشد، این احساس شما را در میان خودتان سرافراز و بزرگ میکند.
گفتنم یا مر شما را وعظ و پند
با علامت های روشن گاه چند
هوش مصنوعی: من بارها به شما نصیحت کردهام و با نشانههای واضح به شما آموزش دادهام.
پس نمودم من توکل بر خدا
جمع پس گردید امر خویش را
هوش مصنوعی: من اعتماد و توکل به خدا را نشان دادم و بنابراین، کارهایم به سامان درآمد.
اتفاق اعنی کنید و انجمن
بر هلاک و قتل و ضرب و طعن من
هوش مصنوعی: اتفاق نظر داشته باشید و جمع شوید تا بر سر نابودی و آزار و ضرب و شتم من تصمیم بگیرید.
با شریکانی که دارید از بتان
یاوری خواهید در هر کار از آن
هوش مصنوعی: با دوستان و همراهانی که دارید، در هر کاری از خدایان و یاریدهندگان کمک خواهید گرفت.
پس نباشد بر شما امر شما
قصدتان پوشیده یعنی در خطا
هوش مصنوعی: بنابراین بر شما نیست که چیزی از نیّتهایتان پنهان بماند، یعنی در اشتباه هستید.
نی که مکر اندر هلاک من کنید
بلکه آن را ظاهر و روشن کنید
هوش مصنوعی: نی که به وسیله فریب و توطئه مرا به هلاکت میرسانید، بلکه حقیقت را نمایان و واضح کنید.
ثُم اقۤضُواْ آورید اعنی بجا
در حق من آنچه خواهید از جفا
هوش مصنوعی: سپس به من آنچه میخواهید از بیرحمی کنید، بپردازید.
هم نباید تا مرا مهلت دهید
زآنچه با هم وعده در خلوت دهید
هوش مصنوعی: شما نباید به من فرصتی بدهید تا دربارهی آنچه که در خلوت با یکدیگر قرار گذاشتهایم صحبت کنم.
در توکل نوح بُد ثابت قدم
با وجود خصم افزون، یار کم
هوش مصنوعی: نوح با توکل و اعتماد به خدا همیشه ثابت قدم بود، حتی زمانی که دشمنانش زیاد بودند و همراهی نداشت.
این چنین میگفت با قوم عنید
این نبود الاّ ز حُسن اعتمید
هوش مصنوعی: او میگفت که این رفتار نادرست از سوی مردم بدخلق به خاطر زیبایی و خوبی اعتماد است.
پس بگردانید از من گر که روی
وز قبول قول من در گفتگوی
هوش مصنوعی: اگر روی خود را از من برگردانی و به سخن من اعتنایی نکنی، بهتر است که دوری کنی.
در رسالت بر ادای حقّ خویش
از شما اندک نخواهم مزد و بیش
هوش مصنوعی: در انجام وظیفهام در قبال شما، نه تنها چیزی از شما نمیخواهم، بلکه انتظار دارم که خدمتی برایتان انجام دهم.
نیست مزد الاّ ز حق در دعوتم
هم جز او نبود پناه از محنتم
هوش مصنوعی: در زندگی، تنها پاداش واقعی من از سوی خداوند است و در مشکلاتم تنها او میتواند پناهگاه من باشد.
گشته ام مأمور از حق در یقین
تا که باشم از گروه مسلمین
هوش مصنوعی: من به فرمان حق در حال یقین هستم تا از جمع مسلمانان باشم.
داشتندی قوم او را بر دروغ
بودشان چون اصل و گوهر بی فروغ
هوش مصنوعی: قوم او دروغی را به عنوان حقیقت پذیرفته بودند، مانند اصل و گوهر که بیفروغ و بیارزش است.
نوح را پس ما رهاندیم از عذاب
وآنکه با او بود در فُلک از لباب
هوش مصنوعی: ما نجات دادیم نوح را از عذاب و آن کسانی که با او در کشتی بودند.
اهل کشتی گفته اند از مرد و زن
بوده اند از مؤمنان هشتاد تن
هوش مصنوعی: با توجه به گفتههای اهل کشتی، هم از مردها و هم از زنها، هشتاد نفر از مؤمنان در این ماجرا بودند.
پس بگرداندیم ایشان را یقین
ما ز پس واماندگان اندر زمین
هوش مصنوعی: ما آنها را برگرداندیم، زیرا ما یقین داریم که ما از کسانی هستیم که در زمین باقی ماندهاند.
غرق کردیم آن دگرها را تمام
اندر آن طوفان ز وجه انتقام
هوش مصنوعی: ما همه آن دیگران را در طوفان انتقام غرق کردیم.
بُد چو بر آیات ما تکذیبشان
یافت طوفان دست بر تعذیبشان
هوش مصنوعی: زمانی که آیات ما را انکار کردند، طوفانی بر سرشان آمد که به عذابشان انجامید.
پس نگر کانجام کار منذرین
بر چگونه است ار تویی دانا بر این
هوش مصنوعی: پس بیندیش که پایان کار هشداردهندگان چگونه خواهد بود اگر تو در این مورد دانا باشی.
پس برآوردیم بعد از وی رسل
سوی هر قومی و خلقی در سبل
هوش مصنوعی: پس از او، ما فرستادگانی را به سوی هر قوم و ملتی فرستادیم تا راهها را به آنها نشان دهند.
پس شدند آنها به امتها گسیل
با نشان و معجزات از هر قبیل
هوش مصنوعی: پس آنها به سوی ملتها فرستاده شدند و با نشانهها و معجزات گوناگون، میان مردم رفتند.
پس نبودند آن امم در هر زمان
کآورند ایمان بدان پیغمبران
هوش مصنوعی: پس در هر دورهای آن قومها و ملتها وجود نداشتند که به آن پیامبران ایمان بیاورند.
زآن سبب کایشان به تکذیب رسل
پیش از این بودند اندر جزء و کل
هوش مصنوعی: به همین خاطر، آنها پیش از این در مورد پیامبران هم جزئیات و هم کلیات را رد کردند.
بودشان تکذیب یعنی رسم و راه
نی که یابند از کلامی انتباه
هوش مصنوعی: تنها یک رسم و راه وجود دارد که میتوان از کلامی نتیجهگیری کرد؛ در غیر این صورت، کسی نمیتواند به سخنی اعتماد کند یا آن را درست بداند.
همچنین ما بر قلوب معتدین
مُهر بنهیم از نشان نظم و دین
هوش مصنوعی: ما همچنین بر دلهای کسانی که زیادهگویی میکنند علامت و نشانی از نظم و دیانت خواهیم گذاشت.