گنجور

۱۰- آیات ۵۷ تا ۶۴

یا أَیُّهَا اَلنّاسُ قَدْ جاءَتْکُمْ مَوْعِظَةٌ مِنْ رَبِّکُمْ وَ شِفاءٌ لِما فِی اَلصُّدُورِ وَ هُدیً وَ رَحْمَةٌ لِلْمُؤْمِنِینَ (۵۷)قُلْ بِفَضْلِ اَللّهِ وَ بِرَحْمَتِهِ فَبِذلِکَ فَلْیَفْرَحُوا هُوَ خَیْرٌ مِمّا یَجْمَعُونَ (۵۸) قُلْ أَ رَأَیْتُمْ ما أَنْزَلَ اَللّهُ لَکُمْ مِنْ رِزْقٍ فَجَعَلْتُمْ مِنْهُ حَراماً وَ حَلالاً قُلْ آللّهُ أَذِنَ لَکُمْ أَمْ عَلَی اَللّهِ تَفْتَرُونَ (۵۹) وَ ما ظَنُّ اَلَّذِینَ یَفْتَرُونَ عَلَی اَللّهِ اَلْکَذِبَ یَوْمَ اَلْقِیامَةِ إِنَّ اَللّهَ لَذُو فَضْلٍ عَلَی اَلنّاسِ وَ لکِنَّ أَکْثَرَهُمْ لا یَشْکُرُونَ (۶۰) وَ ما تَکُونُ فِی شَأْنٍ وَ ما تَتْلُوا مِنْهُ مِنْ قُرْآنٍ وَ لا تَعْمَلُونَ مِنْ عَمَلٍ إِلاّ کُنّا عَلَیْکُمْ شُهُوداً إِذْ تُفِیضُونَ فِیهِ وَ ما یَعْزُبُ عَنْ رَبِّکَ مِنْ مِثْقالِ ذَرَّةٍ فِی اَلْأَرْضِ وَ لا فِی اَلسَّماءِ وَ لا أَصْغَرَ مِنْ ذلِکَ وَ لا أَکْبَرَ إِلاّ فِی کِتابٍ مُبِینٍ (۶۱) أَلا إِنَّ أَوْلِیاءَ اَللّهِ لا خَوْفٌ عَلَیْهِمْ وَ لا هُمْ یَحْزَنُونَ (۶۲) اَلَّذِینَ آمَنُوا وَ کانُوا یَتَّقُونَ (۶۳) لَهُمُ اَلْبُشْری فِی اَلْحَیاةِ اَلدُّنْیا وَ فِی اَلْآخِرَةِ لا تَبْدِیلَ لِکَلِماتِ اَللّهِ ذلِکَ هُوَ اَلْفَوْزُ اَلْعَظِیمُ (۶۴)

ای مردمان بحقیقت آمدتان پندی از پروردگارتان و شفائی برای آنچه در سینه‌هاست و هدایت و رحمتی از برای گروندگان (۵۷) بگو بکرم خدا و برحمتش پس بآن پس باید شاد شوند آن بهتر است از آنچه جمع می‌کنند (۵۸) بگو خیر دهید که آنچه را فرو فرستاد خدا برای شما از روزی پس گردانیدید از آن حرامی و حلالی بگو آیا خدا رخصت داد شما را یا بر خدا دروغ می‌بندید (۵۹) و چیست گمان آنان که می‌بندند بر خدا دروغ را روز قیامت بدرستی که خدا هر آینه صاحب کرم است بر مردمان و لیکن بیشترین ایشان شکر نمی‌کنند (۶۰) و نه باشی تو در آن امری و نخوانی از آن هیچ خواندنی و نکنید هیچ کاری مگر آنکه باشیم بر شما گواهان هنگامی که شروع می‌کنید در آن و پنهان نمی‌ماند از پروردگارت هم وزن ذره در زمین و نه در آسمان و نه کوچک‌تر از آن و نه بزرگتر مکر در کتابیست روشن (۶۱) آگاه باشید که دوستان خدا نباشد ترسی بر ایشان و نه ایشان اندوهناک می‌شوند (۶۲) آنان که گرویدند و بودند که پرهیزکاری می‌کردند (۶۳) مر ایشان‌راست بشارت در زندگانی دنیا و در آخرت نیست تبدیلی مر سخنان خدا را آنست آن کامیابی بزرگ (۶۴)

أیهَا النَّاس آمد از پروردگار
بر شما وعظی و پندی آشکار
هم شفائی زآنچه اندر سینه ها
هست ز امراض جهالت در خفا
مؤمنان را رهنما و رحمت است
درج در وی گنج های حکمت است
هست قرآن بهر عامه وعظ و پند
خاصگان را راه آزادی ز بند
بهر عاقل حجت نیک و بدش
بهر سالک رهنما تا مقصدش
عارف از وی سرّ اشیاء را تمام
میشناسد زو شود صاحب مقام
جمله قرآن است گر ذی مدرکی
رهنمای خلق عالم بی شکی
هر کسی را در مقامی رهنماست
ره نیابد هر که زو مست هواست
گو به فضل حق شما باشید شاد
همچنین بر رحمت او یا عباد
فضل قرآن است و رحمت راه راست
شاد آن کو حق بر او این هر دو خواست
پس به این فضل خدا وین رحمتش
مؤمنان باشند شاد از حضرتش
بهتر است این زآنچه دور از پیروی
جمع کردید از حُطام دنیوی
فضل او بِه یا فزونی مال و زر
آن تو را کامل کند، وین بی هنر
فضل و رحمت بر صفی کرد او تمام
این کنی باور ، شناسی گر کلام
گر بگویم شرح آن صد دفتر است
زآن گذشتم نظم قرآن خوش تر است
گو دهید ای مشرکان بر من خبر
کآنچه بفرستاده خلاّق بشر
بر شما از رزق های بی کران
که مقدّر گشته اندر آسمان
پس بگرداندید و بنهادید نام
خود بر آنها کاین حلال است آن حرام
چون بحیره و سایبه و مانند آن
یا به بعضی سود و بعضی را زیان
گو شما را داد دستوری خدا
اندر این تحریم و تحلیل خطا
یا که گویید افتراء بر کردگار
که به ما کرده است امر او آشکار
چیست آنها را گمان در رستخیز
کافتراء بندند بر حق بی تمیز
حق بود ذو رحمت او بر کل ناس
لیک ز ایشانند اکثر ناسپاس
تو به کاری نیستی از کارها
هم ز قرآن می نخوانی برملا
هم نَه ای مردم کنید از کارها
هیچ کاری جز که او بیند خدا
بر شما باشیم الاّ ما گواه
خوض چون دوری کنید از انتباه
هیچ از پروردگارت در خفاء
می نمانَد در زمین و در سماء
قدر ذره کمتر از آن یا فزون
نیست جز محفوظ در لوح از کمون
دوستان حق تعالی نیم دم
اندر ایشان ره ندارد خوف و غم
زآنکه ایشان فارغند از ماسوی
نیستشان در دل هوایی جز خدا
گفت پیغمبر که هستند از عباد
بندگانی چند کامل در وداد
نی شهید آنها و نی پیغمبرند
لیک در محشر ز هر قومی سرند
هر نبی و هر شهیدی لاجرم
غبطۀ ایشان خورند از بیش و کم
همدمی پرسید کآنها کیستند
گفت آنها کز خودی خالیستند
حبّشان با یکدگر محض حق است
کارشان از حبّ دل با رونق است
نیست ایشان را در آن دم حزن و بیم
که بود دلها ز خوف و غم دو نیم
جایشان بالا به منبرهای نور
رویشان چون مهر روشن در ظهور
باز گفتندش ولیّ الله کیست
داد حیدر را نشان یعنی علی است
مهر حق چون مه ز رویش لامع است
واندر اوصاف ولایت جامع است
هست در هر دوره ای حیدر پی ای
گویم اوصافش تو را گر با وی ای
هستش از دنیا قناعت بر قلیل
نفس خود را کرده از هر ره ذلیل
خورد و خوابش نیست الاّ اندکی
صد کلام ار بشنود گوید یکی
با خلایق بی ز مقصودی خلیق
در امور حِلّ و حرمت بس دقیق
پاک باشد دلقش از لوث ریا
نیست غفلت هیچش از یاد خدا
نه به مدحی دوست گردد با عوام
نه به ذمی آید اندر انتقام
وصفشان بیرون ز شرح و نامه است
این قدر هم بهر فهم عامه است
جمله قرآن شرح وصف اولیاست
من چه گویم زآنکه وصّافش خداست
گوید اندر وصف ایشان رب دین
بگرویده برحَقَند اندر یقین
هستشان پرهیزکاری ز اهتمام
زآنچه حق کرده است بر ایشان حرام
هم ز حقشان ز اختصاص معنوی
مژدگانی در حیات دنیوی
وآن بود رؤیای صادق بی گمان
یا معاش نیک و مهر مردمان
یعنی او را مردمان دارند دوست
وین بشارت در حیات از حق بدوست
از ملایکشان هم اندر آخرت
مژده آید با سلام و تهنیت
نیست تبدیل ایچ در گفتار حق
از وعید و وعد ز امر ماسَبَق
آن بشارت بهر ارباب نعیم
باشد از حق رستگاریِ عظیم
۹- آیات ۴۵ تا ۵۶: وَ یَوْمَ یَحْشُرُهُمْ کَأَنْ لَمْ یَلْبَثُوا إِلاّ ساعَةً مِنَ اَلنَّهارِ یَتَعارَفُونَ بَیْنَهُمْ قَدْ خَسِرَ اَلَّذِینَ کَذَّبُوا بِلِقاءِ اَللّهِ وَ ما کانُوا مُهْتَدِینَ (۴۵) وَ إِمّا نُرِیَنَّکَ بَعْضَ اَلَّذِی نَعِدُهُمْ أَوْ نَتَوَفَّیَنَّکَ فَإِلَیْنا مَرْجِعُهُمْ ثُمَّ اَللّهُ شَهِیدٌ عَلی ما یَفْعَلُونَ (۴۶) وَ لِکُلِّ أُمَّةٍ رَسُولٌ فَإِذا جاءَ رَسُولُهُمْ قُضِیَ بَیْنَهُمْ بِالْقِسْطِ وَ هُمْ لا یُظْلَمُونَ (۴۷) وَ یَقُولُونَ مَتی هذَا اَلْوَعْدُ إِنْ کُنْتُمْ صادِقِینَ (۴۸) قُلْ لا أَمْلِکُ لِنَفْسِی ضَرًّا وَ لا نَفْعاً إِلاّ ما شاءَ اَللّهُ لِکُلِّ أُمَّةٍ أَجَلٌ إِذا جاءَ أَجَلُهُمْ فَلا یَسْتَأْخِرُونَ ساعَةً وَ لا یَسْتَقْدِمُونَ (۴۹) قُلْ أَ رَأَیْتُمْ إِنْ أَتاکُمْ عَذابُهُ بَیاتاً أَوْ نَهاراً ما ذا یَسْتَعْجِلُ مِنْهُ اَلْمُجْرِمُونَ (۵۰) أَ ثُمَّ إِذا ما وَقَعَ‌ آمَنْتُمْ بِهِ آلْآنَ وَ قَدْ کُنْتُمْ بِهِ تَسْتَعْجِلُونَ (۵۱) ثُمَّ قِیلَ لِلَّذِینَ ظَلَمُوا ذُوقُوا عَذابَ اَلْخُلْدِ هَلْ تُجْزَوْنَ إِلاّ بِما کُنْتُمْ تَکْسِبُونَ (۵۲) وَ یَسْتَنْبِئُونَکَ أَ حَقٌّ هُوَ قُلْ إِی وَ رَبِّی إِنَّهُ لَحَقٌّ وَ ما أَنْتُمْ بِمُعْجِزِینَ (۵۳) وَ لَوْ أَنَّ لِکُلِّ نَفْسٍ ظَلَمَتْ ما فِی اَلْأَرْضِ لاَفْتَدَتْ بِهِ وَ أَسَرُّوا اَلنَّدامَةَ لَمّا رَأَوُا اَلْعَذابَ وَ قُضِیَ بَیْنَهُمْ بِالْقِسْطِ وَ هُمْ لا یُظْلَمُونَ (۵۴) أَلا إِنَّ لِلّهِ ما فِی اَلسَّماواتِ وَ اَلْأَرْضِ أَلا إِنَّ وَعْدَ اَللّهِ حَقٌّ وَ لکِنَّ أَکْثَرَهُمْ لا یَعْلَمُونَ (۵۵) هُوَ یُحیِی وَ یُمِیتُ وَ إِلَیْهِ تُرْجَعُونَ (۵۶)۱۱- آیات ۶۵ تا ۷۴: وَ لا یَحْزُنْکَ قَوْلُهُمْ إِنَّ اَلْعِزَّةَ لِلّهِ جَمِیعاً هُوَ اَلسَّمِیعُ اَلْعَلِیمُ (۶۵) أَلا إِنَّ لِلّهِ مَنْ فِی اَلسَّماواتِ وَ مَنْ فِی اَلْأَرْضِ وَ ما یَتَّبِعُ اَلَّذِینَ یَدْعُونَ مِنْ دُونِ اَللّهِ شُرَکاءَ إِنْ یَتَّبِعُونَ إِلاَّ اَلظَّنَّ وَ إِنْ هُمْ إِلاّ یَخْرُصُونَ (۶۶) هُوَ اَلَّذِی جَعَلَ لَکُمُ اَللَّیْلَ لِتَسْکُنُوا فِیهِ وَ اَلنَّهارَ مُبْصِراً إِنَّ فِی ذلِکَ لَآیاتٍ لِقَوْمٍ یَسْمَعُونَ (۶۷) قالُوا اِتَّخَذَ اَللّهُ وَلَداً سُبْحانَهُ هُوَ اَلْغَنِیُّ لَهُ ما فِی اَلسَّماواتِ وَ ما فِی اَلْأَرْضِ إِنْ عِنْدَکُمْ مِنْ سُلْطانٍ بِهذا أَ تَقُولُونَ عَلَی اَللّهِ ما لا تَعْلَمُونَ (۶۸) قُلْ إِنَّ اَلَّذِینَ یَفْتَرُونَ عَلَی اَللّهِ اَلْکَذِبَ لا یُفْلِحُونَ (۶۹) مَتاعٌ فِی اَلدُّنْیا ثُمَّ إِلَیْنا مَرْجِعُهُمْ ثُمَّ نُذِیقُهُمُ اَلْعَذابَ اَلشَّدِیدَ بِما کانُوا یَکْفُرُونَ (۷۰) وَ اُتْلُ عَلَیْهِمْ نَبَأَ نُوحٍ إِذْ قالَ لِقَوْمِهِ یا قَوْمِ إِنْ کانَ کَبُرَ عَلَیْکُمْ مَقامِی وَ تَذْکِیرِی بِآیاتِ اَللّهِ فَعَلَی اَللّهِ تَوَکَّلْتُ فَأَجْمِعُوا أَمْرَکُمْ وَ شُرَکاءَکُمْ ثُمَّ لا یَکُنْ أَمْرُکُمْ عَلَیْکُمْ غُمَّةً ثُمَّ اُقْضُوا إِلَیَّ وَ لا تُنْظِرُونِ (۷۱) فَإِنْ تَوَلَّیْتُمْ فَما سَأَلْتُکُمْ مِنْ أَجْرٍ إِنْ أَجْرِیَ إِلاّ عَلَی اَللّهِ وَ أُمِرْتُ أَنْ أَکُونَ مِنَ اَلْمُسْلِمِینَ (۷۲) فَکَذَّبُوهُ فَنَجَّیْناهُ وَ مَنْ مَعَهُ فِی اَلْفُلْکِ وَ جَعَلْناهُمْ خَلائِفَ وَ أَغْرَقْنَا اَلَّذِینَ کَذَّبُوا بِآیاتِنا فَانْظُرْ کَیْفَ کانَ عاقِبَةُ‌ اَلْمُنْذَرِینَ (۷۳) ثُمَّ بَعَثْنا مِنْ بَعْدِهِ رُسُلاً إِلی قَوْمِهِمْ فَجاؤُهُمْ بِالْبَیِّناتِ فَما کانُوا لِیُؤْمِنُوا بِما کَذَّبُوا بِهِ مِنْ قَبْلُ کَذلِکَ نَطْبَعُ عَلی قُلُوبِ اَلْمُعْتَدِینَ (۷۴)

اطلاعات

وزن: فاعلاتن فاعلاتن فاعلن (رمل مسدس محذوف یا وزن مثنوی)
قالب شعری: مثنوی

* با انتخاب متن و لمس متن انتخابی می‌توانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.

برگردان به زبان ساده

یا أَیُّهَا اَلنّاسُ قَدْ جاءَتْکُمْ مَوْعِظَةٌ مِنْ رَبِّکُمْ وَ شِفاءٌ لِما فِی اَلصُّدُورِ وَ هُدیً وَ رَحْمَةٌ لِلْمُؤْمِنِینَ (۵۷)قُلْ بِفَضْلِ اَللّهِ وَ بِرَحْمَتِهِ فَبِذلِکَ فَلْیَفْرَحُوا هُوَ خَیْرٌ مِمّا یَجْمَعُونَ (۵۸) قُلْ أَ رَأَیْتُمْ ما أَنْزَلَ اَللّهُ لَکُمْ مِنْ رِزْقٍ فَجَعَلْتُمْ مِنْهُ حَراماً وَ حَلالاً قُلْ آللّهُ أَذِنَ لَکُمْ أَمْ عَلَی اَللّهِ تَفْتَرُونَ (۵۹) وَ ما ظَنُّ اَلَّذِینَ یَفْتَرُونَ عَلَی اَللّهِ اَلْکَذِبَ یَوْمَ اَلْقِیامَةِ إِنَّ اَللّهَ لَذُو فَضْلٍ عَلَی اَلنّاسِ وَ لکِنَّ أَکْثَرَهُمْ لا یَشْکُرُونَ (۶۰) وَ ما تَکُونُ فِی شَأْنٍ وَ ما تَتْلُوا مِنْهُ مِنْ قُرْآنٍ وَ لا تَعْمَلُونَ مِنْ عَمَلٍ إِلاّ کُنّا عَلَیْکُمْ شُهُوداً إِذْ تُفِیضُونَ فِیهِ وَ ما یَعْزُبُ عَنْ رَبِّکَ مِنْ مِثْقالِ ذَرَّةٍ فِی اَلْأَرْضِ وَ لا فِی اَلسَّماءِ وَ لا أَصْغَرَ مِنْ ذلِکَ وَ لا أَکْبَرَ إِلاّ فِی کِتابٍ مُبِینٍ (۶۱) أَلا إِنَّ أَوْلِیاءَ اَللّهِ لا خَوْفٌ عَلَیْهِمْ وَ لا هُمْ یَحْزَنُونَ (۶۲) اَلَّذِینَ آمَنُوا وَ کانُوا یَتَّقُونَ (۶۳) لَهُمُ اَلْبُشْری فِی اَلْحَیاةِ اَلدُّنْیا وَ فِی اَلْآخِرَةِ لا تَبْدِیلَ لِکَلِماتِ اَللّهِ ذلِکَ هُوَ اَلْفَوْزُ اَلْعَظِیمُ (۶۴)
هوش مصنوعی: ای مردم! همانا موعظه‌ای از جانب پروردگارتان به سوی شما آمده است که درمانی برای تمامی آنچه در دل‌هاست، و هدایت و رحمت برای مؤمنان می‌باشد. بگو: «به سبب فضل و رحمت خدا باید شاد باشید، زیرا این خوشی بهتر است از آنچه که جمع‌آوری می‌کنید.» بگو: «آیا آنچه خداوند برای شما نازل کرده و شما برخی از آن را حرام و برخی را حلال قرار داده‌اید، آیا خداوند به شما اجازه داده یا بر خداوند دروغ می‌بندید؟» چه گمان می‌کنید کسانی که به خداوند دروغ می‌بندند، در روز قیامت چه سرنوشتی خواهند داشت؟ بی‌تردید، خداوند بر مردم بخشش و فضیلت دارد، اما بیشتر آنها شکرگزار نیستند. در هر حالتی که باشید، و هر آیه‌ی قرآنی که بخوانید یا عملی که انجام دهید، ما بر شما گواه خواهیم بود زمانی که در آن غرق می‌شوید. هیچ چیز از شما، حتی به اندازه حبه‌ای از خردل، نه در زمین و نه در آسمان از پروردگارتان پنهان نمی‌ماند و نه چیز کوچک‌تری و نه بزرگ‌تر؛ مگر اینکه در کتابی روشن ثبت شده است. آگاه باشید که دوستان خداوند نه ترسی بر آنهاست و نه غمگین می‌شوند، آنان که ایمان آورده و تقوای الهی پیشه کرده‌اند. برای آنان بشارتی در زندگی دنیا و آخرت وجود دارد و کلمات خداوند تغییرپذیر نیست؛ این است پیروزی بزرگ.
ای مردمان بحقیقت آمدتان پندی از پروردگارتان و شفائی برای آنچه در سینه‌هاست و هدایت و رحمتی از برای گروندگان (۵۷) بگو بکرم خدا و برحمتش پس بآن پس باید شاد شوند آن بهتر است از آنچه جمع می‌کنند (۵۸) بگو خیر دهید که آنچه را فرو فرستاد خدا برای شما از روزی پس گردانیدید از آن حرامی و حلالی بگو آیا خدا رخصت داد شما را یا بر خدا دروغ می‌بندید (۵۹) و چیست گمان آنان که می‌بندند بر خدا دروغ را روز قیامت بدرستی که خدا هر آینه صاحب کرم است بر مردمان و لیکن بیشترین ایشان شکر نمی‌کنند (۶۰) و نه باشی تو در آن امری و نخوانی از آن هیچ خواندنی و نکنید هیچ کاری مگر آنکه باشیم بر شما گواهان هنگامی که شروع می‌کنید در آن و پنهان نمی‌ماند از پروردگارت هم وزن ذره در زمین و نه در آسمان و نه کوچک‌تر از آن و نه بزرگتر مکر در کتابیست روشن (۶۱) آگاه باشید که دوستان خدا نباشد ترسی بر ایشان و نه ایشان اندوهناک می‌شوند (۶۲) آنان که گرویدند و بودند که پرهیزکاری می‌کردند (۶۳) مر ایشان‌راست بشارت در زندگانی دنیا و در آخرت نیست تبدیلی مر سخنان خدا را آنست آن کامیابی بزرگ (۶۴)
هوش مصنوعی: ای مردم، همانا برای شما پندی از سوی پروردگارتان آمده و شفایی برای آنچه در دل‌هاست. همچنین هدایت و رحمت برای کسانی که ایمان آورده‌اند. بگو: «به کرم خدا و رحمتش شاد باشید، زیرا این بهتر از هر چیزی است که جمع‌آوری می‌کنید.» بگو: «از آنچه خدا به شما رزق داده، خیر دهید و حرام و حلال آن را بگویید. آیا خدا به شما رخصت داده یا دروغ بر خدا بسته‌اید؟» و چه تصوری دارند کسانی که بر خدا دروغ می‌بندند؟ در روز قیامت، به یقین خدا صاحب کرم است و اکثر مردم شکر نخواهند کرد. و نباشی تو در هیچ کاری و نخوانی از آن هیچ خواندنی، و هیچ کاری نکنید مگر این که ما بر شما گواهان باشیم. هیچ چیزی از پروردگارت، حتی به اندازه ذره‌ای در زمین یا آسمان، پنهان نمی‌ماند. آنچه در کتابی روشن ثبت شده، وجود دارد. بدانید که دوستان خدا هیچ ترسی بر ایشان نیست و آنان غمگین نخواهند شد. آنان که ایمان آورده و پرهیزکار بوده‌اند، بشارت آنها در زندگی دنیا و آخرت است. کلام خدا هرگز تغییر نمی‌کند و این همان کامیابی بزرگ است.
أیهَا النَّاس آمد از پروردگار
بر شما وعظی و پندی آشکار
هوش مصنوعی: ای مردم، از سوی پروردگارتان برای شما نصیحت و پندی واضح و روشن آمده است.
هم شفائی زآنچه اندر سینه ها
هست ز امراض جهالت در خفا
هوش مصنوعی: این عبارت به این معناست که در دل‌ها، درمان و آگاهی از مشکلاتی که به دلیل نادانی و جهالت وجود دارد، نهفته است. به عبارتی، اگر انسان‌ها به درون خود نگاه کنند و به دانش و آگاهی دست یابند، می‌توانند بر مشکلات و بیماری‌های ناشی از جهل غلبه کنند.
مؤمنان را رهنما و رحمت است
درج در وی گنج های حکمت است
هوش مصنوعی: مؤمنان از وجود این شخص راهنمایی و رحمت می‌گیرند و در دلش گنجینه‌هایی از حکمت نهفته است.
هست قرآن بهر عامه وعظ و پند
خاصگان را راه آزادی ز بند
هوش مصنوعی: قرآن برای عموم مردم موعظه و نصیحتی است، و برای افراد خاص، راهی است که به آزادی و رهایی از بندها می‌انجامد.
بهر عاقل حجت نیک و بدش
بهر سالک رهنما تا مقصدش
هوش مصنوعی: برای هر فرد خردمند، دلیل و دلیل‌های خوب و بد وجود دارد، و برای مسافران راهنما و راهکارهایی موجود هستند تا به مقصدشان برسند.
عارف از وی سرّ اشیاء را تمام
میشناسد زو شود صاحب مقام
هوش مصنوعی: عارف با درک عمیق خود، تمام رازهای موجودات را به خوبی می‌شناسد و به همین دلیل به مقام والایی دست می‌یابد.
جمله قرآن است گر ذی مدرکی
رهنمای خلق عالم بی شکی
هوش مصنوعی: تمام قرآن است اگر کسی مدرک و راهنمایی داشته باشد، بدون شک انسان‌ها را هدایت می‌کند.
هر کسی را در مقامی رهنماست
ره نیابد هر که زو مست هواست
هوش مصنوعی: هر شخصی در زندگی خود از یک دلیل یا فرد خاصی الهام می‌گیرد و راهنمایی می‌شود. اما کسی که فقط تحت تأثیر خواسته‌ها و آرزوهای ناپایدار خود باشد، نمی‌تواند به هدف واقعی‌اش دست یابد.
گو به فضل حق شما باشید شاد
همچنین بر رحمت او یا عباد
هوش مصنوعی: شما به برکت خدا خوشحال باشید و همچنین بر رحمت او، ای بندگان.
فضل قرآن است و رحمت راه راست
شاد آن کو حق بر او این هر دو خواست
هوش مصنوعی: قرآن رحمت و بخشش است و راه درست را نشان می‌دهد. خوشا به حال کسی که به حق و حقیقت پایبند باشد و این دو نعمت را بپذیرد.
پس به این فضل خدا وین رحمتش
مؤمنان باشند شاد از حضرتش
هوش مصنوعی: به لطف و رحمت خدا، مؤمنان از الطاف و برکات او خوشحال و راضی هستند.
بهتر است این زآنچه دور از پیروی
جمع کردید از حُطام دنیوی
هوش مصنوعی: بهتر است از آن چیزهایی که در جمع به دست آورده‌اید، خود را دور کنید و به جای آن، به دنبال چیزهای باارزش‌تری باشید که فراتر از اندوخته‌های دنیایی است.
فضل او بِه یا فزونی مال و زر
آن تو را کامل کند، وین بی هنر
هوش مصنوعی: نعمت و فضل او بهتر است از دارایی و ثروت، زیرا آن‌ها تو را به کمال می‌رسانند، اما بدون هنر و مهارت، هیچ چیز ارزشی ندارد.
فضل و رحمت بر صفی کرد او تمام
این کنی باور ، شناسی گر کلام
هوش مصنوعی: او تمام نعمت و رحمتش را به صفی عطا کرده است؛ اگر تو واقعاً این را درک کنی و به سخن او آگاه باشی.
گر بگویم شرح آن صد دفتر است
زآن گذشتم نظم قرآن خوش تر است
هوش مصنوعی: اگر بخواهم داستان این موضوع را بگویم، برایش صد دفتر نوشته می‌شود. اما من از آن گذشته‌ام و شعر قرآن برایم دلنشین‌تر است.
گو دهید ای مشرکان بر من خبر
کآنچه بفرستاده خلاّق بشر
هوش مصنوعی: ای مشرکان، به من خبر دهید از آنچه که به فرستاده‌ی خالق بشر آمده است.
بر شما از رزق های بی کران
که مقدّر گشته اندر آسمان
هوش مصنوعی: بر شما نعمت‌های فراوانی که در آسمان برایتان مقدّر شده است، نازل می‌شود.
پس بگرداندید و بنهادید نام
خود بر آنها کاین حلال است آن حرام
هوش مصنوعی: سپس شما آنها را به سمت خود برگرداندید و نام خود را بر روی آنها گذاشتید، به این بهانه که این چیز حلال است و آن چیز حرام.
چون بحیره و سایبه و مانند آن
یا به بعضی سود و بعضی را زیان
هوش مصنوعی: این جمله به نوعی تشبیهی اشاره دارد که در آن به وضعیت‌های مختلف اشاره می‌شود. مانند یک دریا که برخی از موجودات در آن بهره‌مند می‌شوند و برخی دیگر آسیب می‌بینند. در واقع، زندگی و شرایط مختلف ممکن است برای برخی افراد سودمند باشد و برای برخی دیگر ضرر داشته باشد.
گو شما را داد دستوری خدا
اندر این تحریم و تحلیل خطا
هوش مصنوعی: شما را فرمانی از سوی خدا داده شده است که در این امور حرام و حلال اشتباه نکنید.
یا که گویید افتراء بر کردگار
که به ما کرده است امر او آشکار
هوش مصنوعی: شاید بگویید که به خدا دروغ گفته‌اید و اینکه او دستوری به ما داده است که کاملاً واضح و روشن است.
چیست آنها را گمان در رستخیز
کافتراء بندند بر حق بی تمیز
هوش مصنوعی: آیا آنها تصور می‌کنند که در قیامت می‌توانند حق را به ناحق بپوشانند و حقیقت را از نادانی تشخیص ندهند؟
حق بود ذو رحمت او بر کل ناس
لیک ز ایشانند اکثر ناسپاس
هوش مصنوعی: خداوند رحمتش را بر تمام مردم نازل کرده است، اما بیشتر افراد نسبت به آن ناسپاس و نا thankful هستند.
تو به کاری نیستی از کارها
هم ز قرآن می نخوانی برملا
هوش مصنوعی: شما به هیچ کاری مشغول نیستید و حتی از قرآن نیز چیزی نمی‌خوانید تا آن را به‌طور آشکار بیان کنید.
هم نَه ای مردم کنید از کارها
هیچ کاری جز که او بیند خدا
هوش مصنوعی: ای مردم، هیچ کاری نکنید مگر اینکه خداوند آن را ببیند.
بر شما باشیم الاّ ما گواه
خوض چون دوری کنید از انتباه
هوش مصنوعی: ما همیشه در کنار شما هستیم، مگر اینکه گواهی بر غفلت و بی‌توجهی شما بدهم زمانی که از آگاهی دور شوید.
هیچ از پروردگارت در خفاء
می نمانَد در زمین و در سماء
هوش مصنوعی: هیچ چیز از خداوند در عالم وجود مخفی نمی‌ماند، چه در زمین و چه در آسمان.
قدر ذره کمتر از آن یا فزون
نیست جز محفوظ در لوح از کمون
هوش مصنوعی: هیچ چیز در جهان، نه بیشتر و نه کمتر از مقدار واقعی خود نیست، جز آنچه که در لوح محفوظ ثبت شده است و از پنهان بودن خارج شده است.
دوستان حق تعالی نیم دم
اندر ایشان ره ندارد خوف و غم
هوش مصنوعی: دوستان خدا هیچ نگرانی و اندوهی در لحظه‌ای که در کنار او هستند ندارند.
زآنکه ایشان فارغند از ماسوی
نیستشان در دل هوایی جز خدا
هوش مصنوعی: چون آن‌ها از همه چیز دیگر بی‌نیازند و در دل‌شان جز محبت خداوند جایی ندارد.
گفت پیغمبر که هستند از عباد
بندگانی چند کامل در وداد
هوش مصنوعی: پیامبر گفت که بندگانی از خداوند وجود دارند که در وفا و صداقت به حد کمال رسیده‌اند.
نی شهید آنها و نی پیغمبرند
لیک در محشر ز هر قومی سرند
هوش مصنوعی: آنها نه شهید هستند و نه پیامبر، اما در روز قیامت از هر قومی برتر و سرآمد خواهند بود.
هر نبی و هر شهیدی لاجرم
غبطۀ ایشان خورند از بیش و کم
هوش مصنوعی: هر پیامبر و شهیدی به طور حتم از مقام و فضیلت یکدیگر حسرت می‌خورند، چه در عظمت و بزرگی‌، چه در کم و کاست.
همدمی پرسید کآنها کیستند
گفت آنها کز خودی خالیستند
هوش مصنوعی: دوستی پرسید که این افراد کی هستند. پاسخ داد که آن‌ها کسانی هستند که از خودخواهي و خودمداری خالی‌اند.
حبّشان با یکدگر محض حق است
کارشان از حبّ دل با رونق است
هوش مصنوعی: علاقه‎شان به یکدیگر تنها به خاطر حقیقت و معنای واقعی است و کارهایشان از محبت دل، پرجنب و جوش و سرزنده است.
نیست ایشان را در آن دم حزن و بیم
که بود دلها ز خوف و غم دو نیم
هوش مصنوعی: در آن لحظه، آنها از حزن و نگرانی بی‌بهره بودند، در حالی که دل‌ها به خاطر ترس و غم شکسته شده بود.
جایشان بالا به منبرهای نور
رویشان چون مهر روشن در ظهور
هوش مصنوعی: جایگاه آن‌ها در منبرهاست و چهره‌هایشان مانند خورشید درخشان و روشن است.
باز گفتندش ولیّ الله کیست
داد حیدر را نشان یعنی علی است
هوش مصنوعی: بار دیگر از او پرسیدند که ولیّ خدا کیست؟ حیدر (علی) را که نشانه‌اش است، معرفی کرد.
مهر حق چون مه ز رویش لامع است
واندر اوصاف ولایت جامع است
هوش مصنوعی: محبت الهی مانند ماهی است که از چهره‌اش نور می‌تابد و در ویژگی‌های خود، تمام صفات رهبری و ولایت را در بر دارد.
هست در هر دوره ای حیدر پی ای
گویم اوصافش تو را گر با وی ای
هوش مصنوعی: در هر زمانی از زندگی، حیدر را معرفی می‌کنم. اگر با او باشی، می‌توانم ویژگی‌هایش را برایت بگویم.
هستش از دنیا قناعت بر قلیل
نفس خود را کرده از هر ره ذلیل
هوش مصنوعی: فردی که از دنیا قناعت می‌کند و به کم‌بودن راضی است، در نتیجه خود را از هر طرف به ذلت می‌کشاند.
خورد و خوابش نیست الاّ اندکی
صد کلام ار بشنود گوید یکی
هوش مصنوعی: او هرگز در خواب نیست و جز اندکی از گفته‌ها را می‌داند؛ اگر صد سخن بشنود، فقط یک کلمه از آن را می‌گوید.
با خلایق بی ز مقصودی خلیق
در امور حِلّ و حرمت بس دقیق
هوش مصنوعی: با مردم بدون داشتن هدف خاصی رفتار کن، زیرا در مسائل حلال و حرام دقت بسیار مهم است.
پاک باشد دلقش از لوث ریا
نیست غفلت هیچش از یاد خدا
هوش مصنوعی: لباس او از هرگونه ناپاکی و ریا دور است و او هیچگاه از یاد خدا غافل نمی‌شود.
نه به مدحی دوست گردد با عوام
نه به ذمی آید اندر انتقام
هوش مصنوعی: دوست نه به خاطر ستایشش بین مردم معمولی ارزش پیدا می‌کند و نه به خاطر نکوهش به انتقام می‌آید.
وصفشان بیرون ز شرح و نامه است
این قدر هم بهر فهم عامه است
هوش مصنوعی: شخصیت و ویژگی‌های آنها آنقدر عمیق و خاص است که نمی‌توان تنها با نوشتن توصیفشان به خوبی فهمید؛ این توضیحات فقط به اندازه کافی برای درک عمومی است.
جمله قرآن شرح وصف اولیاست
من چه گویم زآنکه وصّافش خداست
هوش مصنوعی: تمام قرآن توصیف و بیان اولیا خداست. من چه می‌توانم بگویم در مورد این توصیف، در حالی که خود خداوند آن را توصیف کرده است.
گوید اندر وصف ایشان رب دین
بگرویده برحَقَند اندر یقین
هوش مصنوعی: در وصف آن‌ها گفته می‌شود که رب یعنی پروردگار، به دینِ حق و یقین رسیده‌اند.
هستشان پرهیزکاری ز اهتمام
زآنچه حق کرده است بر ایشان حرام
هوش مصنوعی: آنان با دقت و جدیت مراقبند که از چیزی که خداوند بر آن‌ها حرام کرده، دوری کنند.
هم ز حقشان ز اختصاص معنوی
مژدگانی در حیات دنیوی
هوش مصنوعی: این جمله به معنای این است که افراد خاصی که دارای ویژگی‌های معنوی هستند، دریافت کننده‌ی پاداش و خوشحالی در زندگی دنیوی خود خواهند بود.
وآن بود رؤیای صادق بی گمان
یا معاش نیک و مهر مردمان
هوش مصنوعی: این جمله به این معناست که می‌توان با اطمینان گفت که رؤیای خوب و راستینی وجود دارد، یا این که رفاه و محبت میان مردم برقرار است.
یعنی او را مردمان دارند دوست
وین بشارت در حیات از حق بدوست
هوش مصنوعی: مردم او را دوست دارند و این نشانه‌ای خوشحال‌کننده از سوی خداوند در زندگی‌اش است.
از ملایکشان هم اندر آخرت
مژده آید با سلام و تهنیت
هوش مصنوعی: در دنیای پس از مرگ، فرشتگان به نوعی خبر خوب برای آنها خواهند آورد و با سلام و تبریک به استقبالشان خواهند آمد.
نیست تبدیل ایچ در گفتار حق
از وعید و وعد ز امر ماسَبَق
هوش مصنوعی: در کلام حق، هیچ تغییر و تبدیل­ی وجود ندارد؛ نه در وعده­ها و نه در وعیدها، همه چیز به آنچه پیش از این مشخص شده، وابسته است.
آن بشارت بهر ارباب نعیم
باشد از حق رستگاریِ عظیم
هوش مصنوعی: این خبر خوش برای کسانی است که از نعمت‌های الهی برخوردارند و به موفقیتی بزرگ دست یافته‌اند.