گنجور

بخش ۵۲ - التلوین

دگر بشنو ز صوفی شرح تلوین
که از حالت رهرو گشته تعیین
بود آن احتجاب از حکم عالی
بآثار و مقام و حال دانی
بجا بگذاشتن حال سنی را
مقید گشتن احوال دنی را
بود برعکس این تلوین دیگر
که سالک را بود در سیر آخر
در آن حال بقا بعد از فنا دان
تجلیهای اسمائی بجا دان
بنزد بعضی این اعلی مقام است
ولی در نزد قومی ناتمام است
شد اندر فرق بعد‌الجمع چون غرق
حجابش گر نباشد کثرت فرق
باین معنی یقین اعلی مقام است
تمکن را نهایت لا کلام است
نخواهد شد ز تمکین مقرر
ز شأنی مشتغل بر شأن دیگر
وگر گردد همی ز آثار کثرت
موحود محتجب از حکم وحدت
یقین میدان توزین تحقیق خالص
که این تلوین بود ناچار ناقص

اطلاعات

وزن: مفاعیلن مفاعیلن فعولن (هزج مسدس محذوف یا وزن دوبیتی)
قالب شعری: مثنوی
منبع اولیه: ویکی‌درج

* با انتخاب متن و لمس متن انتخابی می‌توانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.

برگردان به زبان ساده

دگر بشنو ز صوفی شرح تلوین
که از حالت رهرو گشته تعیین
هوش مصنوعی: به زودی به سخنان صوفی گوش فراده! او درباره تغییر و دگرگونی صحبت می‌کند و می‌گوید که فردی که در مسیر سیر و سلوک قرار دارد، به وضوح به تعیین و تعیین‌شدگی در حالت خود می‌رسد.
بود آن احتجاب از حکم عالی
بآثار و مقام و حال دانی
هوش مصنوعی: این پنهان‌کاری، نشان‌دهنده‌ی تصمیمات و مقام‌های بزرگ است و تو باید از نشانه‌ها و وضعیت‌ها آگاه باشی.
بجا بگذاشتن حال سنی را
مقید گشتن احوال دنی را
هوش مصنوعی: در اینجا گفته شده است که باید در زندگی مادی و دنیایی، به حال و وضعیت شخصی و معنوی خود توجه کنیم و به آن متعهد باشیم.
بود برعکس این تلوین دیگر
که سالک را بود در سیر آخر
هوش مصنوعی: این تلوین یا تغییر حالت، به گونه‌ای دیگر است که سالک (سیر و سلوک‌کننده) در مرحله پایانی خود، با وضعیتی متفاوت روبرو می‌شود.
در آن حال بقا بعد از فنا دان
تجلیهای اسمائی بجا دان
هوش مصنوعی: در آن لحظه‌ای که وجود ادامه می‌یابد پس از عدم، به جلوه‌های نام‌های الهی توجه کن و آن‌ها را بشناس.
بنزد بعضی این اعلی مقام است
ولی در نزد قومی ناتمام است
هوش مصنوعی: به عقیده برخی، این مقام بسیار بالا و ارزشمند است، اما برای عده‌ای دیگر، هنوز کامل و تمام نشده است.
شد اندر فرق بعد‌الجمع چون غرق
حجابش گر نباشد کثرت فرق
هوش مصنوعی: این بیت اشاره دارد به این که وقتی انسان در می‌آید و به حقیقت وجود خود پی می‌برد، اگر از حجاب‌ها و تفکرات کثرت و تفاوت‌ها رها شود، می‌تواند به یک وحدت و درک عمیق‌تر دست یابد. در واقع، با کنار گذاشتن تفاوت‌ها، می‌توان به درک عمیقتری از واقعیت نزدیک شد.
باین معنی یقین اعلی مقام است
تمکن را نهایت لا کلام است
هوش مصنوعی: به این معنا که یقین، بالاترین جایگاه را دارد و توانایی در این زمینه به نهایت خود رسیده است و در این خصوص هیچ سخنی باقی نمی‌ماند.
نخواهد شد ز تمکین مقرر
ز شأنی مشتغل بر شأن دیگر
هوش مصنوعی: هیچ چیزی نمی‌تواند از مقام و شأن یک شخص بکاهد، زمانی که او به مسئولیت‌های خود به طور جدی و کامل پرداخته است.
وگر گردد همی ز آثار کثرت
موحود محتجب از حکم وحدت
هوش مصنوعی: اگر از نشانه‌های وجودی که به فراوانی می‌رسد، پوشیده شود و حکم یگانگی را نادیده بگیرد، در این صورت...
یقین میدان توزین تحقیق خالص
که این تلوین بود ناچار ناقص
هوش مصنوعی: مطمئن باش که بررسی خالص و عمیق، نیاز به دقت و تفکر دارد، چرا که هر نوع زیباپسندی و آراستگی در این زمینه، به‌طور طبیعی دارای نواقص و کمبودهایی خواهد بود.