گنجور

بخش ۵۱ - التصوف

اگر خواهی ز معنای تصوف
یکی بشنو ز صوفی بی‌تکلف
تخلق آن باخلاق الهی است
شدن مرآت وجه الله کماهی است
تصوف ترک خویش و نفی غیر است
فراغت از ره و مقصود و سیر است
تصوف بی‌نیازی از دو کونست
تجرد از جهات لون لون است
تصوف باشد از امکان گذشتن
دو عالم را بزیر پای هشتن
تصوف را خدا داند که آن چیست
خدا داند که صوفی در جهان کیست
مکن در معنی صوفی توقف
که حق داناست بر سر تصوف
تصوف بی ز چند و بی ز چونست
ز هر وصفی که پنداری برون است
اگر خواهی تصوف با صفی باش
چو عنقا از نظرها مختفی باش
تصوف ترک نام و ترک ننگ است
بتحقیقش مجال لفظ تنگ است
تصوف نیست آن کزوی نشانی
توان دادن به تعریف و بیانی
یکی ز آثار او ترک دعاویست
دگر کتمان اسرار و معانیست

اطلاعات

وزن: مفاعیلن مفاعیلن فعولن (هزج مسدس محذوف یا وزن دوبیتی)
قالب شعری: مثنوی
منبع اولیه: ویکی‌درج

* با انتخاب متن و لمس متن انتخابی می‌توانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.

برگردان به زبان ساده

اگر خواهی ز معنای تصوف
یکی بشنو ز صوفی بی‌تکلف
هوش مصنوعی: اگر می‌خواهی معنای تصوف را بفهمی، بهتر است از یک صوفی ساده‌دل و بدون تظاهر بشنوی.
تخلق آن باخلاق الهی است
شدن مرآت وجه الله کماهی است
هوش مصنوعی: شخصی که از ویژگی‌های الهی برخوردار شود، مانند آینه‌ای عمل می‌کند که چهره‌ی خدا را نشان می‌دهد.
تصوف ترک خویش و نفی غیر است
فراغت از ره و مقصود و سیر است
هوش مصنوعی: تصوف یعنی از خودگذشتگی و رهایی از وابستگی به دیگران، به گونه‌ای که فرد از مسیر و هدف زندگی خود آزاد می‌شود و به سیر و سلوک روحانی می‌پردازد.
تصوف بی‌نیازی از دو کونست
تجرد از جهات لون لون است
هوش مصنوعی: تصوف به معنای بی‌نیازی از دنیای مادی است و تکیه بر روحانیت و آزادگی دارد. در این مسیر، انسان باید از تعلقات دنیوی و تفاوت‌های ظاهری بگذرد تا به حالت خلوص و تجرد دست یابد.
تصوف باشد از امکان گذشتن
دو عالم را بزیر پای هشتن
هوش مصنوعی: تصوف به معنای عبور از دو جهان و قرار دادن آن‌ها زیر پای خود است، یعنی کسانی که در این راه قدم می‌زنند، از همه محدودیت‌ها و تعلقات دنیوی فراتر می‌روند.
تصوف را خدا داند که آن چیست
خدا داند که صوفی در جهان کیست
هوش مصنوعی: تصوف به راستی چیست، تنها خداوند می‌داند و فقط اوست که می‌تواند بداند صوفی واقعی در این دنیا کیست.
مکن در معنی صوفی توقف
که حق داناست بر سر تصوف
هوش مصنوعی: در درک و فهم مسائل مربوط به تصوف متوقف نشو، زیرا حقیقت به خوبی بر ماهیت تصوف آگاه است.
تصوف بی ز چند و بی ز چونست
ز هر وصفی که پنداری برون است
هوش مصنوعی: تصوف به معنای واقعی خود هیچ وابستگی به شرایط و مظاهر بیرونی ندارد و از هر گونه وصف و تعریف که به ذهن شما می‌رسد، جدا است.
اگر خواهی تصوف با صفی باش
چو عنقا از نظرها مختفی باش
هوش مصنوعی: اگر می‌خواهی به سیر و سلوک بپردازی و در جمع صوفیان قرار گیری، باید مانند عنقا (پرنده‌ی افسانه‌ای) از دید دیگران پنهان باشی.
تصوف ترک نام و ترک ننگ است
بتحقیقش مجال لفظ تنگ است
هوش مصنوعی: تصوف به معنای کنار گذاشتن نام و شهرت و ننگ‌هایی است که به طور اجتماعی بر انسان تحمیل می‌شود. در واقع، درک عمیق این مفهوم فراتر از توانایی‌های کلامی و الفاظ است و برای فهم آن باید به باطن مقولات توجه کرد.
تصوف نیست آن کزوی نشانی
توان دادن به تعریف و بیانی
هوش مصنوعی: صوفیگری آن نیست که بتوان وصف و تعریفی از آن ارائه داد یا نشان مشخصی از آن پیدا کرد.
یکی ز آثار او ترک دعاویست
دگر کتمان اسرار و معانیست
هوش مصنوعی: یکی از نشانه‌های او این است که کسانی دعوی و ادعاهای خود را رها می‌کنند و دیگری این است که رازها و معانی عمیق را مخفی نگه می‌دارند.