گنجور

بخش ۲۲۹ - عبدالخافض

ز عبدالخافضت گویم بیانی
اگر صافی دل و روشن روانی
بود آنکس که ز اشیاء در تذلل
در آید گاه رؤیت بی‌تامل
ز هر شیئی ببیند رؤیت حق
وزان رؤیت بخفض آید محقق
از آنرو خواهد ار وقتی نشانرا
بخفض آرد تمام انس و جانرا
نشان خافضیت ز او در اشیاء
عیانست ار تو داری چشم بینا
ز اسم خافض است این نوع تأثیر
کز آنها شمه‌ئی آید بتحریر
عجب نبود پس از عارف که بیناست
بذل و خفض از دیدار اشیاءست
که آید در نظر از ورد و خارش
ظهور ذوالجلال و اقتدارش
بخفض و اهتراز از هیبت حق
چنان آید که پیش صرصری بق
از آن حقش بخفض آرد فلک را
مطیع امر او سازد ملک را
بلرزد کوه اگر بیند شکیبش
بخشکد بحر اگر یابد نهیبش
ز خفض نوح کو با کبریا کرد
جهانرا غرق طوفان فنا کرد
براهیمی ز بال پشه خورد
شرار هستی نمرودی افسرد

اطلاعات

وزن: مفاعیلن مفاعیلن فعولن (هزج مسدس محذوف یا وزن دوبیتی)
قالب شعری: مثنوی
منبع اولیه: ویکی‌درج

* با انتخاب متن و لمس متن انتخابی می‌توانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.

برگردان به زبان ساده

ز عبدالخافضت گویم بیانی
اگر صافی دل و روشن روانی
هوش مصنوعی: اگر دلت پاک و جانت روشن باشد، می‌توانم از عبدالخافضت سخن بگویم.
بود آنکس که ز اشیاء در تذلل
در آید گاه رؤیت بی‌تامل
هوش مصنوعی: افرادی هستند که با مشاهده اشیا و موجودات مختلف، خضوع و فروتنی را احساس می‌کنند و در آن لحظه، بدون تامل و اندیشه در معنای عمیق آنچه دیده‌اند، به درک زیبایی و حقیقت آن می‌رسند.
ز هر شیئی ببیند رؤیت حق
وزان رؤیت بخفض آید محقق
هوش مصنوعی: هر شیء و چیزی که می‌بیند، به درستی، نشانه‌ای از وجود حق را می‌یابد و از آن نمایان شدن، حقیقت به شناخت می‌رسد.
از آنرو خواهد ار وقتی نشانرا
بخفض آرد تمام انس و جانرا
هوش مصنوعی: وقتی که محبت و عشق به جایی برسد، همه وجود انسان را تحت تأثیر قرار می‌دهد و او را به آرامش و سکون می‌رساند.
نشان خافضیت ز او در اشیاء
عیانست ار تو داری چشم بینا
هوش مصنوعی: اگر چشمانی با بصیرت داشته باشی، نشانه‌های ناپایداری و زوال در اشیا به وضوح قابل مشاهده است.
ز اسم خافض است این نوع تأثیر
کز آنها شمه‌ئی آید بتحریر
هوش مصنوعی: این نوع تأثیر که از آنها به دست می‌آید، به خاطر نامی است که به معنی کاهش است و از آنجا که جزئیات آن به شکل نوشتاری بیان می‌شود.
عجب نبود پس از عارف که بیناست
بذل و خفض از دیدار اشیاءست
هوش مصنوعی: عجیب نیست که عارف و دانا نسبت به دنیا دید روشنی دارد، زیرا بر اساس مشاهده و درک خود از چیزها، به راه‌های مختلفی از جمله بذل و بخشش و یا کاهش و فروتنی نگرش پیدا می‌کند.
که آید در نظر از ورد و خارش
ظهور ذوالجلال و اقتدارش
هوش مصنوعی: کسی که جلوه جلال و قدرت خداوند را با یاد و دل‌مشغولی‌های خود در ذهن می‌آورد.
بخفض و اهتراز از هیبت حق
چنان آید که پیش صرصری بق
هوش مصنوعی: با احترام و توجه به عظمت و جلال الهی، همچون باد سخت و تند می‌آید.
از آن حقش بخفض آرد فلک را
مطیع امر او سازد ملک را
هوش مصنوعی: وقتی خداوند به کسی می‌بخشد، آسمان و زمین نیز به فرمان او درمی‌آیند و زیر سلطه‌اش قرار می‌گیرند.
بلرزد کوه اگر بیند شکیبش
بخشکد بحر اگر یابد نهیبش
هوش مصنوعی: اگر کوه به لرزه درآید، شکیبایی‌اش را از دست می‌دهد و اگر دریا به صدایی ناگهانی برخورد کند، آرامش خود را از دست می‌دهد.
ز خفض نوح کو با کبریا کرد
جهانرا غرق طوفان فنا کرد
هوش مصنوعی: نوح از مقام و عظمت خود به خداوند پناه برد و جهان را با طوفان نابودی غرق کرد.
براهیمی ز بال پشه خورد
شرار هستی نمرودی افسرد
هوش مصنوعی: با اینکه براهیم (ابراهیم) در برابر خطرات زیادی قرار داشت و همچون پشه‌ای کوچک به نظر می‌رسید، اما آتش نمرود نتوانست او را از پا درآورد و او به قوت و ایمان خود ادامه داد.