گنجور

بخش ۱۶۴ - باب الصاد صاحب‌الزمان و الوقت و الحال

شنو از صاحب وقت و زمان حال
تحقق باشد آن بر جمع افضال
که جمعیت باولی بر زخیت
بود اندر کمال معنویت
بود آگاه بر کل دقیاق
هم از اسرار اشیاء و حقایق
که آنها خارج از حکم زمانست
زمانش در تصرف چون مکانست
بود در تحت امر او باجمال
مساوی ماضی و مستقبل و حال
بود این جمله یعنی آن دایم
صافت و حال او را ظرف لازم
به طی نشر مالک بر زمان است
بقبض و بسط حاکم بر مکان است
چو او دارد تحقق بر حقایق
ز جزو و کل ایجاد و خلایق
بلند و کوته و بسیار و اندک
بود اندرزمان حاضرش یک
بود در عقل آنسانس تصرف
بود اندر و هم دارد بی‌توقف
تصرفای او را دار تصدیق
تو از راه شهود و کشف و تحقیق
فعالش در حقایق فوق فهم است
و رای طور حس و عقل و وهم است
مسلط بر عوارض بر مقادیر
خود او باشد بتبدیل و به تغییر

اطلاعات

وزن: مفاعیلن مفاعیلن فعولن (هزج مسدس محذوف یا وزن دوبیتی)
قالب شعری: مثنوی
منبع اولیه: ویکی‌درج

* با انتخاب متن و لمس متن انتخابی می‌توانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.

برگردان به زبان ساده

شنو از صاحب وقت و زمان حال
تحقق باشد آن بر جمع افضال
هوش مصنوعی: به سخنان صاحب زمان گوش فرا کن؛ زیرا اکنون زمان تحقق تمام نعمت‌ها و فضیلت‌هاست.
که جمعیت باولی بر زخیت
بود اندر کمال معنویت
هوش مصنوعی: جمعیتی که با شور و شوق در کنار هم هستند، در کامل‌ترین حالت معنویت را تجربه می‌کنند.
بود آگاه بر کل دقیاق
هم از اسرار اشیاء و حقایق
هوش مصنوعی: او به تمامی جزئیات و رازهای اشیاء و واقعیت‌ها آگاه است.
که آنها خارج از حکم زمانست
زمانش در تصرف چون مکانست
هوش مصنوعی: آنها از قاعده و قوانین زمان خارج هستند و زمان برایشان مانند مکان در دسترس و قابل تغییر است.
بود در تحت امر او باجمال
مساوی ماضی و مستقبل و حال
هوش مصنوعی: در زیر نظر او، زیبایی‌های گذشته، آینده و حال هر سه به یک اندازه وجود دارند.
بود این جمله یعنی آن دایم
صافت و حال او را ظرف لازم
هوش مصنوعی: این جمله به معنای این است که او همیشه در وضعیتی ثابت و پایدار قرار دارد و برای این حالت نیاز به محیط یا شرایط خاصی دارد.
به طی نشر مالک بر زمان است
بقبض و بسط حاکم بر مکان است
هوش مصنوعی: مالکیت و قدرت در زمان به گسترش و انقباض مربوط می‌شود و حاکمیت در مکان به کنترل و تاثیر بر فضا وابسته است.
چو او دارد تحقق بر حقایق
ز جزو و کل ایجاد و خلایق
هوش مصنوعی: وقتی او به واقعیت‌ها توجه دارد، تمام جزئیات و کلیات آفرینش و مخلوقاتی که وجود دارند، برایش نمایان می‌شود.
بلند و کوته و بسیار و اندک
بود اندرزمان حاضرش یک
هوش مصنوعی: ما نصیحت‌های زیادی داریم که هم می‌توانند طولانی و هم کوتاه باشند، و این نصیحت‌ها برای همه ما در دسترس است.
بود در عقل آنسانس تصرف
بود اندر و هم دارد بی‌توقف
هوش مصنوعی: در عقل انسانی تأثیر و دخالت وجود دارد و این تأثیر بدون وقفه ادامه دارد.
تصرفای او را دار تصدیق
تو از راه شهود و کشف و تحقیق
هوش مصنوعی: تسلط و قدرت او را با تجربه و بینش خود تایید کن و از طریق مشاهدات و بررسی‌های عمیق به حقیقت او پی ببر.
فعالش در حقایق فوق فهم است
و رای طور حس و عقل و وهم است
هوش مصنوعی: عمل و کار او در حقایق، فراتر از درک و فهم ماست و بالاتر از تصور حواس، عقل و خیال است.
مسلط بر عوارض بر مقادیر
خود او باشد بتبدیل و به تغییر
هوش مصنوعی: اگر کسی بر شرایط و تغییرات خود تسلط داشته باشد، می‌تواند مقادیر و وضعیت‌هایش را به راحتی تغییر دهد و دستخوش تحولات کند.