گنجور

بخش ۱۳ - الاسم

ز اسم ار اصطلاح ما بدانی
عجب باشد اگر در لفظ مانی
مراد از اسم نزد ما مسمی است
که او را اعتبار لفظ و معنی است
بوجهی اسم گویم عین ذات است
که در وی اعتبارات صفاتست
مسمی را در اسماء مستتردان
اثرها از مسمی مستمردان
بود آب آنکه اندر جوی جاریست
مراد از آب این با عوالف نیست
مسمی غیر از الفاظ مجازیست
که در وی اصطلاح ترک و تازیست
عرب گر ما خواند یا عجم آب
تو از وی آنکه مقصود است دریاب

اطلاعات

وزن: مفاعیلن مفاعیلن فعولن (هزج مسدس محذوف یا وزن دوبیتی)
قالب شعری: مثنوی
منبع اولیه: ویکی‌درج

* با انتخاب متن و لمس متن انتخابی می‌توانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.

برگردان به زبان ساده

ز اسم ار اصطلاح ما بدانی
عجب باشد اگر در لفظ مانی
هوش مصنوعی: اگر از نام ما با اصطلاح‌ها آشنا شوی، شگفتی‌انگیز است اگر در معنا در کلمات بگنجی.
مراد از اسم نزد ما مسمی است
که او را اعتبار لفظ و معنی است
هوش مصنوعی: در اینجا بیان می‌شود که نام‌ها و واژه‌ها وقتی معنی پیدا می‌کنند که به چیزهایی که به آنها اشاره دارند، مرتبط شوند. یعنی، نام‌ها تنها در صورتی اهمیت دارند که آنچه را که توصیف می‌کنند، وجود داشته باشد.
بوجهی اسم گویم عین ذات است
که در وی اعتبارات صفاتست
هوش مصنوعی: در واقع نامی که بر چیزی گذاشته می‌شود، وجود خود آن چیز را به خوبی نشان می‌دهد و نشان‌دهنده ویژگی‌ها و خصوصیات آن است.
مسمی را در اسماء مستتردان
اثرها از مسمی مستمردان
هوش مصنوعی: در نام‌ها و صفات، وجود واقعی را پنهان ندان و آثار آن وجود را از آن جدا نکن.
بود آب آنکه اندر جوی جاریست
مراد از آب این با عوالف نیست
هوش مصنوعی: آبی که در جوی جریان دارد، فقط به آب فیزیکی اشاره ندارد؛ بلکه در اینجا، منظور از آب، عمق معنایی و روحی‌است که از ظواهر فراتر می‌رود.
مسمی غیر از الفاظ مجازیست
که در وی اصطلاح ترک و تازیست
هوش مصنوعی: این جمله به این معناست که واژه‌ها و اصطلاحاتی که در این متن آمده‌اند، فراتر از معنی‌های ظاهری و لفظی‌شان هستند و به نوعی به فرهنگ و رسوم خاصی اشاره دارند. به بیان دیگر، این واژه‌ها تنها به شکل معمولی‌شان قابل فهم نیستند و باید با توجه به بافت و معنای ضمنی‌شان مورد بررسی قرار گیرند.
عرب گر ما خواند یا عجم آب
تو از وی آنکه مقصود است دریاب
هوش مصنوعی: اگر عرب ما را بخواند یا عجم، باید دریابیم که هدف اصلی چیست و آب این هدف از کجا می‌جوشد.