گنجور

بند ۹۶

قومی که اجتماع به بزم عزا کنند
تا استماع واقعه ی کربلا کنند
هم عرشیان ز بال به خاک افکنند فرش
هم قدسیان به قاتل و سامع دعا کنند
طیر و وحوش ناله ی واویلتا زنند
جن و سروش ویله ی واحسرتا کنند
جبریل از اشک اهل عزا را دهد گلاب
تا چشم دل به صاحب آن روضه وا کنند
کو چون نوای نایره انگیز فاطمه
از نوحه صحن غمکده را نینوا کنند
پیش خود ار نیند خجل از درون شاد
بر حسرت رسول حجاب از خدا کنند
لب کی به خنده باز فتد داغ دیده را
شرمی ز روی حضرت خیر النساء کنند
مادر چو گرید از غم فرزند با چه روی
در محضرش دهان به تبسم فرا کنند
ما نیز دل شکسته نشینیم اگر مزاح
در محفل مصیبت فرزند ما کنند
برگ طرب مساز که ترک ادب کنی
هر جا که شرح ماتم آل عبا کنند
بگشای گوش هوش و فروبند کام نطق
تا سینه ات به سر قضا آشنا کنند
نبود جز اشک و آه سزاوار این جلوس
فرض است گر قیامت عظمی کنند
گردن کشند و دیده گشایند خیر خیر
سهل است امر ما به امام اعتنا کنند
این موقعی است در خور مردان پاک باز
حیف است امتزاج ورع با ریا کنند
محکم کناد محض عنایت خدای ما
بر دامن ولای تو دست رجای ما

اطلاعات

وزن: مفعول فاعلات مفاعیل فاعلن (مضارع مثمن اخرب مکفوف محذوف)
قالب شعری: ترکیب بند
منبع اولیه: چکامه

* با انتخاب متن و لمس متن انتخابی می‌توانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.

برگردان به زبان ساده

قومی که اجتماع به بزم عزا کنند
تا استماع واقعه ی کربلا کنند
هوش مصنوعی: جمعیتی که برای یادبود حادثه‌ی عاشورا گرد هم می‌آیند تا یاد آن واقعه‌ی بزرگ و دل‌خراش را گرامی بدارند.
هم عرشیان ز بال به خاک افکنند فرش
هم قدسیان به قاتل و سامع دعا کنند
هوش مصنوعی: همه موجودات آسمانی به زمین می‌افکنند سجاده و فرش خود را، و هم فرشتگان به عنوان دعا و نیایش برای قاتل و شنونده دعا می‌کنند.
طیر و وحوش ناله ی واویلتا زنند
جن و سروش ویله ی واحسرتا کنند
هوش مصنوعی: پرندگان و حیوانات در حال ناله و فریاد هستند و جن‌ها و سروش نیز به شدت ناله و افسوس می‌زنند.
جبریل از اشک اهل عزا را دهد گلاب
تا چشم دل به صاحب آن روضه وا کنند
هوش مصنوعی: جبریل از اشک‌های عزاداران گلابی می‌آورد تا چشم دل آن‌ها به سوی صاحب آن روضه باز شود.
کو چون نوای نایره انگیز فاطمه
از نوحه صحن غمکده را نینوا کنند
هوش مصنوعی: کسی که چون صدای دل‌انگیز فاطمه است، می‌تواند فضای غم‌انگیز را به مکانی برای یاد و ارادت تبدیل کند.
پیش خود ار نیند خجل از درون شاد
بر حسرت رسول حجاب از خدا کنند
هوش مصنوعی: اگر در دل خود شرمنده نباشی، می‌توانی با خوشحالی به یاد پیامبر زندگی کنی و از حجاب‌هایی که انسان‌ها بین خود و خدا ایجاد کرده‌اند، فراتر بروی.
لب کی به خنده باز فتد داغ دیده را
شرمی ز روی حضرت خیر النساء کنند
هوش مصنوعی: لب‌های کسی که داغ دیده است، به خنده باز نمی‌شود و تازه، آن‌ها شرم دارند که در مقابل زیبایی‌ترین زن (حضرت خیر النساء) لبخند بزنند.
مادر چو گرید از غم فرزند با چه روی
در محضرش دهان به تبسم فرا کنند
هوش مصنوعی: وقتی مادر از غم فرزندش اشک می‌ریزد، چگونه می‌توان با لبخند در جمع او حضور پیدا کرد؟
ما نیز دل شکسته نشینیم اگر مزاح
در محفل مصیبت فرزند ما کنند
هوش مصنوعی: اگر در مجلس عزای فرزند ما کسی مزاح کند، ما نیز دلی شکسته خواهیم داشت.
برگ طرب مساز که ترک ادب کنی
هر جا که شرح ماتم آل عبا کنند
هوش مصنوعی: برگ طرب نریز که اگر به بی‌ادبی بپردازی، هر جا که درباره‌ی غم و اندوه اهل عبا صحبت کنند، تو را یاد خواهند کرد.
بگشای گوش هوش و فروبند کام نطق
تا سینه ات به سر قضا آشنا کنند
هوش مصنوعی: گوش و فکر خود را آماده کن و زبانت را ببند تا بتوانی به حقیقت و سرنوشت خود پی ببری.
نبود جز اشک و آه سزاوار این جلوس
فرض است گر قیامت عظمی کنند
هوش مصنوعی: تنها چیزی که برای این نشستن شایسته است، اشک و آه است، اگر قیامت بزرگی برپا شود.
گردن کشند و دیده گشایند خیر خیر
سهل است امر ما به امام اعتنا کنند
هوش مصنوعی: آنها خود را برتر از دیگران می‌دانند و به راحتی دیده‌ها را وسعت می‌دهند، اما مسئله این است که آیا حتی به امام توجه می‌کنند یا خیر.
این موقعی است در خور مردان پاک باز
حیف است امتزاج ورع با ریا کنند
هوش مصنوعی: این زمان برای مردان پاک و بافضیلت مناسب است و جالب نیست که تقوا با نفاق و ریا آمیخته شود.
محکم کناد محض عنایت خدای ما
بر دامن ولای تو دست رجای ما
هوش مصنوعی: با عنایت و لطف خدای ما، دستان امید ما را به دامن ولایت تو محکم کن.