بند ۹۵
آنانکه نفس خویش جری بر جفا کنند
چون صبر بر شکنجه روز جزا کنند
بهر قتال آل نبی تیغ ها به دست
با آنکه دین وی به زبان ادعا کنند
ترک تغافل اهل ستم را چو رسم نیست
کاش اندکی به حالت خویش اعتنا کنند
قومی که در عقوبتشان افتراق نیست
دارند اگر نماز به پا یا زنا کنند
برخویش گشته مانع نعمای سرمدی
منع نوا ز مالک منع و عطا کنند
نه خجلت از بتول و نه خشیت ز بوتراب
نه حرمت از رسول و نه شرم از خدا کنند
دردا که خیل فصل خداوند وصل را
در خاک و خون فکنده سر از تن جدا کنند
خون حرام وی به تهور هدر دهند
مال حلال وی به تقلب هبا کنند
پیراهنی که فاطمه اش رشته پود و تار
بر تن سگان گرگ شعارش قبا کنند
و آن کشته را به نعل ستوران خاره سای
در چشم خاک سرمه روش توتیا کنند
دارند پاس حرمت قرآن ولی چه سود
تا خود نه امتیاز خلوص از ریا کنند
ز الفاظ اگر مراد معانی است بی گزاف
معنی ندارد آنکه به لفظ اکتفا کنند
ز اهل ضلال یک سر مو کوتهی نشد
در دفع حق هر آنچه توان دست و پا کنند
واسومتا به حالت امت که در نشور
خود با چه رو به روی نبی دیده واکنند
جز نفی حق نخواسته در هر نشست و خاست
دعوی کنند باز که حق درمیان ماست
اطلاعات
وزن: مفعول فاعلات مفاعیل فاعلن (مضارع مثمن اخرب مکفوف محذوف)
قالب شعری: ترکیب بند
منبع اولیه: چکامه
* با انتخاب متن و لمس متن انتخابی میتوانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.
برگردان به زبان ساده
آنانکه نفس خویش جری بر جفا کنند
چون صبر بر شکنجه روز جزا کنند
هوش مصنوعی: افرادی که به خود ستم میکنند و در سختیها صبر نمیکنند، در روز قیامت باید با نتایج کارهای خود روبرو شوند.
بهر قتال آل نبی تیغ ها به دست
با آنکه دین وی به زبان ادعا کنند
هوش مصنوعی: برای جنگ با خانواده پیامبر، شمشیرها به دست گرفتهاند، هرچند که در زبان بهظاهر دین او را قبول دارند.
ترک تغافل اهل ستم را چو رسم نیست
کاش اندکی به حالت خویش اعتنا کنند
هوش مصنوعی: افراد ظالم معمولاً به بیتوجهی عادت کردهاند، اما ای کاش کمی به وضعیت و حال خود توجه کنند.
قومی که در عقوبتشان افتراق نیست
دارند اگر نماز به پا یا زنا کنند
هوش مصنوعی: مردمی که در عذاب و مجازات خود اختلاف ندارند، چه نماز بخوانند و چه مرتکب زنا شوند، برایشان یکسان است.
برخویش گشته مانع نعمای سرمدی
منع نوا ز مالک منع و عطا کنند
هوش مصنوعی: به خاطر خود، مانع نعمتهای جاویدان شده و از مالک، منع و عطا را خواستار است.
نه خجلت از بتول و نه خشیت ز بوتراب
نه حرمت از رسول و نه شرم از خدا کنند
هوش مصنوعی: آنها نه از پاکی و شان حضرت مریم خجلت دارند، نه از مقام و شخصیت امیرالمؤمنین ترسی دارند، نه به خاطر احترام پیامبر دست به این کار میزنند و نه از خداوند شرم میکنند.
دردا که خیل فصل خداوند وصل را
در خاک و خون فکنده سر از تن جدا کنند
هوش مصنوعی: متأسفانه، در اینجا اشاره شده که درد و اندوهی بزرگ بر دل حاکم است، زیرا در زمان وصل و نزدیکی، بیرحمانه جانها را از یکدیگر جدا میکنند و در خون و خاک غرق میشوند.
خون حرام وی به تهور هدر دهند
مال حلال وی به تقلب هبا کنند
هوش مصنوعی: افراد نادرست به راحتی جان کسی را بیدلیل از بین میبرند و در عوض، مال حلال و پاک او را با حقه و دوز و کلک به تاراج میبرند.
پیراهنی که فاطمه اش رشته پود و تار
بر تن سگان گرگ شعارش قبا کنند
هوش مصنوعی: پیراهنی که فاطمه با دقت و هنر خود بافته است، حتی اگر بر تن سگها باشد، باز هم ارزش و زیبایی خود را دارد و میتواند توجه هر کسی را جلب کند.
و آن کشته را به نعل ستوران خاره سای
در چشم خاک سرمه روش توتیا کنند
هوش مصنوعی: این بیت به توصیف وضعیت یک کشته و نحوهٔ جمعآوری او در میدان جنگ اشاره دارد. در این تصویر، کشته را به وسیلهٔ نعلهای اسب، که به نوعی نشانهٔ تلخی و ناکامی هستند، بر روی زمین پهن کرده و در چشم خاک، چیزی مانند سرمه یا رنگی تیره میریزند. گویی این عمل به نوعی تجلیل و بزرگداشت روح اوست، اما در عین حال نشاندهندهٔ سختی و غم موجود در آن صحنه است.
دارند پاس حرمت قرآن ولی چه سود
تا خود نه امتیاز خلوص از ریا کنند
هوش مصنوعی: آنها به حفظ احترام قرآن توجه دارند، اما چه فایدهای دارد اگر خودشان نتوانند خلوص نیت را از ریاکاری تفکیک کنند.
ز الفاظ اگر مراد معانی است بی گزاف
معنی ندارد آنکه به لفظ اکتفا کنند
هوش مصنوعی: اگر هدف از کلمات، رساندن معانی است، پس بیدلیل نیست که فقط به کلام بسنده کردن، کافی نیست.
ز اهل ضلال یک سر مو کوتهی نشد
در دفع حق هر آنچه توان دست و پا کنند
هوش مصنوعی: از اهل گمراهی هیچ کار کوچکی در مقابله با حق انجام نشد، هر چه توانستند با دست و پا کردند.
واسومتا به حالت امت که در نشور
خود با چه رو به روی نبی دیده واکنند
هوش مصنوعی: این بیت به وضوح به حالتی اشاره دارد که امت مسلمان در روز قیامت، در مقابل پیامبر اکرم (ص) چه طور خود را نشان خواهند داد و به چه شیوهای با او مواجه خواهند شد. این به موضوع عظمت و شأن پیامبر در آن روز و واکنش مردم نسبت به او مربوط است.
جز نفی حق نخواسته در هر نشست و خاست
دعوی کنند باز که حق درمیان ماست
هوش مصنوعی: در هر صحبت و و گفت و گویی، فقط کوشش میکنند تا حق را انکار کنند و دوباره تأکید میکنند که حق همواره در بین ما وجود دارد.