گنجور

بند ۹۲

ای طایف حریم تو اعیان کاینات
ذرات ملک زایر کوی تو از جهات
تو گشته زیر خاک و من اسوده بر زمین
ما را هلاک در همه حالت به از حیات
ما را ز داغ خود زدی آتش به دلی ولی
تا بخشی از شکنجه جاویدمان نجات
سودند سر به تیغ اعادی مجاهدینت
دادند تن به قید اسیری مخدرات
بودند ای عجب همه با این گنه هنوز
دارنده ی صیام و گزارنده ی صلات
با قصد قتل و غارت حق چیست حال کس
صد قرن اگر نماز کند یا دهد زکات
با دعوت امام مبین دعوی یزید
فرقان حق کجا و کجا آن مزخرفات
باطل نایستد بر حق نیست مشتبه
آن ترهات سست بدین طرفه محکمات
این صید زار خسته ی بشکسته بال و پر
از آشیان فتاده ی سرگشته در فلات
تر کردی ار کست به یکی جام کام خشک ما
یک غرقه بیش کم نشدی بالله از فرات
شد راست دود و خیمه ی گردون سیاه کرد
ز آن آتشی که خصم زدت در سرادقات
گشتند دراقامه ی سوگ تو متفق
از صدر بزم صومعه تا صف سومنات
برخاست شور و لوله از کعبه تا کنشت
ارباب کفر و دین همه بنشسته در عزات
هم وحش و طیر غم زده در محنت تو محو
هم جن و انس دل شده در ماتم تو مات
درباره ی تو هر که کند بیش و کم ستم
کیفر ز هفت دوزخش افزون بود نه کم

اطلاعات

وزن: مفعول فاعلات مفاعیل فاعلن (مضارع مثمن اخرب مکفوف محذوف)
قالب شعری: ترکیب بند
منبع اولیه: چکامه

* با انتخاب متن و لمس متن انتخابی می‌توانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.

برگردان به زبان ساده

ای طایف حریم تو اعیان کاینات
ذرات ملک زایر کوی تو از جهات
هوش مصنوعی: ای جمعیتِ خاص تو، حقیقت‌های عالم مانند ذراتی هستند که از زوایای مختلف به سمت کوی تو می‌آیند.
تو گشته زیر خاک و من اسوده بر زمین
ما را هلاک در همه حالت به از حیات
هوش مصنوعی: تو در زیر خاک آرام گرفته‌ای و من بر روی زمین هستم. اما مرگ ما در هر حالتی بهتر از زندگی است.
ما را ز داغ خود زدی آتش به دلی ولی
تا بخشی از شکنجه جاویدمان نجات
هوش مصنوعی: تو با داغی که به ما زدی، آتش به دل ما انداختی، اما تا زمانی که از این شکنجه ابدی رهایی نیابیم، نمی‌توانیم آرامش یابیم.
سودند سر به تیغ اعادی مجاهدینت
دادند تن به قید اسیری مخدرات
هوش مصنوعی: دشمنان به تو آسیب زدند و مجاهدان جان‌فشانی کردند. تو در قید اسارت به دست زنان نیرنگ باز افتادی.
بودند ای عجب همه با این گنه هنوز
دارنده ی صیام و گزارنده ی صلات
هوش مصنوعی: شگفتا که با این همه گناه، هنوز هم افرادی هستند که روزه می‌گیرند و نماز می‌خوانند.
با قصد قتل و غارت حق چیست حال کس
صد قرن اگر نماز کند یا دهد زکات
هوش مصنوعی: اگر کسی به نیت کشتن و چپاول دیگران برود، چه فایده‌ای دارد که صد سال نماز بخواند یا زکات پرداخت کند؟
با دعوت امام مبین دعوی یزید
فرقان حق کجا و کجا آن مزخرفات
هوش مصنوعی: این بیت به تفاوت بارز و آشکار بین حقایق الهی و ادعاهای نادرست یزید اشاره دارد. به گونه‌ای که دعوت امام معصوم، به روشنی نشان‌دهنده حقیقت و حق است و در مقابل، سخنان یزید و تهمت‌های او به شدت بی‌پایه و اساس به نظر می‌رسد. در واقع، این بیانگر تأکید بر این است که حق و باطل به راحتی قابل شناسایی هستند و دعاوی نادرست در برابر حقیقت نمی‌توانند ایستادگی کنند.
باطل نایستد بر حق نیست مشتبه
آن ترهات سست بدین طرفه محکمات
هوش مصنوعی: باطل نمی‌تواند بر حق پایدار بماند و نمی‌تواند آن را به اشتباه بیندازد. سخنان بی‌پایه و سست در برابر حق، یقیناً محکوم به شکست خواهند بود.
این صید زار خسته ی بشکسته بال و پر
از آشیان فتاده ی سرگشته در فلات
هوش مصنوعی: این پرنده‌ی خسته و آسیب‌دیده که از لونه‌اش افتاده، در دشت به سر می‌برد و در حال سرگردانی است.
تر کردی ار کست به یکی جام کام خشک ما
یک غرقه بیش کم نشدی بالله از فرات
هوش مصنوعی: اگر کسی در زندگی‌اش با سختی و مشکلاتی مواجه شود، در واقع زندگی‌اش تنها با یک تجربه از این سختی‌ها تغییر نمی‌کند. حتی اگر لحظه‌ای خوشی را تجربه کند، تأثیر آن بر روی زندگی‌اش را نمی‌توان نادیده گرفت. در حقیقت، مانند اینکه فقط با یک قطره آب از رودخانه فراخ فرات نمی‌توان به تشنگی پایان داد.
شد راست دود و خیمه ی گردون سیاه کرد
ز آن آتشی که خصم زدت در سرادقات
هوش مصنوعی: دود به شکل مستقیم درآمد و آسمان را تاریک کرد، به خاطر آن آتشی که دشمن تو در مکان‌های بلند روشن کرد.
گشتند دراقامه ی سوگ تو متفق
از صدر بزم صومعه تا صف سومنات
هوش مصنوعی: مردم از تمام گوشه‌های بزم و عبادتگاه برای سوگ تو گرد هم آمدند و توافق کردند.
برخاست شور و لوله از کعبه تا کنشت
ارباب کفر و دین همه بنشسته در عزات
هوش مصنوعی: ناله و فریاد از کعبه تا کنشت بلند شده و تمامی اربابان کفر و دین در سوگواری نشسته‌اند.
هم وحش و طیر غم زده در محنت تو محو
هم جن و انس دل شده در ماتم تو مات
هوش مصنوعی: در غم تو هم جانوران جنگل و پرندگان ناراحت هستند و همه موجودات، چه جن و چه انسان، در سوگ تو غمگین و ماتم‌زده‌اند.
درباره ی تو هر که کند بیش و کم ستم
کیفر ز هفت دوزخش افزون بود نه کم
هوش مصنوعی: هر که درباره تو چه کم و چه زیاد ظلم و ستم کند، عذاب او در دوزخ بیشتر از آنچه که خود کرده، خواهد بود.