گنجور

بند ۱۶

امروز روز قتل شهیدان کربلاست
صحرای حشر عرصه ی میدان نینواست
مال حلال و خون حرام مجاهدین
بی جرم این هدر همه وآن بی گنه هباست
پشت حسینیان حجاز از ملال خم
صوت مخالفان عراق از نشاط راست
از طرف خیمگه همه فریاد الامان
وز سمت حربگه همه آواز مرحباست
از دختران بی پدر افغان وا حسین
وز خواهران خون جگر آشوب وا اخاست
عزمش پی شهادت و جزمش بر اهل بیت
آموده ی اسیری و آماده ی فداست
یک سو نوای ناله و یک سو نفیر نای
گوشی فرا به معرکه گوشی به خیمه گاه است
رایش به رزم ثابت و پایش به راه سست
رویش سوی حرامی و دل در حرم سراست
برجان فشانی خود و تشویش اهل بیت
یک چشم رو به قتل و یک چشم بر قفاست
در قتل ایل حیدر و نفرین آل حرب
یک دست بر کمرگه و یک دست بر خداست
برخون آهوان حرم گرگ سان حریص
سگ های دشت ماریه شیر خدا کجاست
رخ ها پر از غبار و جگرها پر از عطش
لب ها پر از شکایت و دل ها پر از عزاست
تنها دوان به دشمن و جان ها روان به دوست
آن از در مجاهده و این از سر رضاست
در حلق تشنگان همه جز تیر کین نجست
از جان کشتگان همه جز دود دل نخاست
یک دودمان به خاک مذلت شهید گشت
تا دوری آسمان به مراد یزید گشت

اطلاعات

وزن: مفعول فاعلات مفاعیل فاعلن (مضارع مثمن اخرب مکفوف محذوف)
قالب شعری: ترکیب بند
منبع اولیه: چکامه

* با انتخاب متن و لمس متن انتخابی می‌توانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.

برگردان به زبان ساده

امروز روز قتل شهیدان کربلاست
صحرای حشر عرصه ی میدان نینواست
هوش مصنوعی: امروز یادآور روزی است که شهدای کربلا جان خود را در راه حق فدای کردند و سرزمین محشر، همان میدان نینوا می‌باشد.
مال حلال و خون حرام مجاهدین
بی جرم این هدر همه وآن بی گنه هباست
هوش مصنوعی: مال حلال و خون بی‌گناه مجاهدان بی‌دلیل هدر می‌شود و آن شخص بی‌گناه نیز نابود می‌گردد.
پشت حسینیان حجاز از ملال خم
صوت مخالفان عراق از نشاط راست
هوش مصنوعی: پیروان حسین در حجاز از ناراحتی و دل‌زدگی برخوردارند، در حالی که صدای مخالفان از عراق باعث شادی و انگیزش آنها می‌شود.
از طرف خیمگه همه فریاد الامان
وز سمت حربگه همه آواز مرحباست
هوش مصنوعی: از طرف اردوگاه همه ناله و فریاد نجات است و از سمت میدان جنگ صدای خوش‌آمدگویی به گوش می‌رسد.
از دختران بی پدر افغان وا حسین
وز خواهران خون جگر آشوب وا اخاست
هوش مصنوعی: دختران بی‌پدر افغان با فریاد برخواستند و خواهران که دلشان پر از درد و رنج است، به اعتراض و حرکت آمدند.
عزمش پی شهادت و جزمش بر اهل بیت
آموده ی اسیری و آماده ی فداست
هوش مصنوعی: او با اراده‌ی قوی خود به دنبال شهادت است و در عزم خود بر دفاع از اهل بیت مصمم و آماده‌ی از خودگذشتگی و فداکاری می‌باشد.
یک سو نوای ناله و یک سو نفیر نای
گوشی فرا به معرکه گوشی به خیمه گاه است
هوش مصنوعی: در یک سمت، صدای ناله و گریه به گوش می‌رسد و در سمت دیگر، صدای نای و نی به گوش می‌رسد که نشان‌دهنده‌ی شادی و زندگی است. این ترکیب صداها به گوش کسی می‌آید که در خیمه‌گاه منتظر شنیدن این موسیقی و ناله‌ها است.
رایش به رزم ثابت و پایش به راه سست
رویش سوی حرامی و دل در حرم سراست
هوش مصنوعی: او در میدان جنگ ثابت و استوار است، اما در مسیر زندگی، آرام و لرزان حرکت می‌کند. چهره‌اش به سمت کسی که شایسته نیست می‌نگرد، در حالی که قلبش در مکانی مقدس و پر از عشق قرار دارد.
برجان فشانی خود و تشویش اهل بیت
یک چشم رو به قتل و یک چشم بر قفاست
هوش مصنوعی: این بیتی به وضعیت پیچیده و دشوار شخص اشاره دارد که در عین حال هم نگران خانواده‌اش است و هم به فکر انتقام یا مجازات برای کسانی است که به او یا عزیزانش آسیب رسانده‌اند. او در یک حالت تناقض قرار دارد، به این معنا که از یک سو به حفظ امنیت و آرامش خانواده‌اش می‌اندیشد و از سوی دیگر به فکر همان کسانی است که موجب نگرانی و درد او شده‌اند. در واقع، او در دو جهان متفاوت زندگی می‌کند: یکی دنیای آرامش و امنیت خانواده و دیگری دنیای خشونت و پاسخ به ظلم.
در قتل ایل حیدر و نفرین آل حرب
یک دست بر کمرگه و یک دست بر خداست
هوش مصنوعی: در کشتن ایل حیدر و لعنت بر خاندان حرب، یک دست بر کمرگ و یک دست به سوی خدا دراز شده است.
برخون آهوان حرم گرگ سان حریص
سگ های دشت ماریه شیر خدا کجاست
هوش مصنوعی: در این بیت، شاعر به تضاد بین قدرت و ظلمت اشاره می‌کند. او به تصویر خون آلود آهوان حرم اشاره دارد که نشان‌دهنده بی‌نظمی و قساوت است. همچنین، با اشاره به گرگ و سگ‌های صحرا، به طمع و شکارچیان بی‌رحم اشاره می‌کند. در نهایت، پرسش از شیر خدا نشان‌دهنده آرزوی وجود یک نیروی نیک و قوی برای مقابله با این ظلم و ستم است.
رخ ها پر از غبار و جگرها پر از عطش
لب ها پر از شکایت و دل ها پر از عزاست
هوش مصنوعی: چهره‌ها غمگین و خسته‌اند، دل‌ها از درد و عطش پر شده و لب‌ها از نارضایتی و شکایت سرشار است.
تنها دوان به دشمن و جان ها روان به دوست
آن از در مجاهده و این از سر رضاست
هوش مصنوعی: تنها کسی که بدون تردید و به صورت مستقل به دشمن می‌تازد، در حالی که جان‌ها به سوی دوست روانند، نمایانگر دو جنبه مختلف از تلاش و خواست انسان است؛ یکی سعی و تلاش در مبارزه و دیگری پذیرش و رضایت قلبی.
در حلق تشنگان همه جز تیر کین نجست
از جان کشتگان همه جز دود دل نخاست
هوش مصنوعی: در جمع تشنگان، هیچ چیزی به جز تیر کینه وجود نداشت و از میان جان‌های از دست‌رفته، تنها بخاری از دل برنخاست.
یک دودمان به خاک مذلت شهید گشت
تا دوری آسمان به مراد یزید گشت
هوش مصنوعی: یک خاندان به خاطر ذلت و بی‌احترامی از بین رفت، تا اینکه فاصله‌ای که از آسمان و مقام‌های عالی داشتند، به خواسته یزید تحقق پیدا کرد.