گنجور

بند ۱۰۹

کز هر شکنج و غم که در امکان سراغ داشت
در عهد زر خرید و بر اعضای خود گذاشت
در نینوا لوای نبی زد به خاک و خون
در یثرب آن علم که ابوبکر برفراشت
آبش ز خون آل علی داد این عمر
هر تخم کین که آن عمر اندر یزید کاشت
جان در بهای آب در آن رسته شاه دین
ارزان همی فروخت ولی مشتری نداشت
مهمان نکشته کس دگر از دشمنان هنوز
با آنکه بدعتی است که دشمن بنا گذاشت
در خیمه اشک دیده زنان را به جای شرب
در پهنه زخم سینه یلان را به جای چاشت
کلکش زبان بریده و دفتر سیاه روی
شد هر کرا حدیثی ازین داستان نگاشت
یا رب به خون و خاک شهیدان کربلا
می بخش ایمنی به صفایی ز هر بلا

اطلاعات

وزن: مفعول فاعلات مفاعیل فاعلن (مضارع مثمن اخرب مکفوف محذوف)
قالب شعری: ترکیب بند
منبع اولیه: چکامه

* با انتخاب متن و لمس متن انتخابی می‌توانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.

برگردان به زبان ساده

کز هر شکنج و غم که در امکان سراغ داشت
در عهد زر خرید و بر اعضای خود گذاشت
هوش مصنوعی: در هر پیچ و خم و غمی که در زندگی تجربه کرد، در زمان خوشی و ثروت، به یاد اعضای خود و آنچه بر آن‌ها گذشت، پرداخت.
در نینوا لوای نبی زد به خاک و خون
در یثرب آن علم که ابوبکر برفراشت
هوش مصنوعی: در نینوا، پرچم پیامبری به زمین افتاد و به خون آغشته شد، و در یثرب، پرچمی که ابوبکر برافراشت.
آبش ز خون آل علی داد این عمر
هر تخم کین که آن عمر اندر یزید کاشت
هوش مصنوعی: این عمر که به نافرمانی و کینه‌ورزی گذشت، نتیجه‌اش را از خون اهل بیت علی (ع) گرفت. هر تخم کینه‌ای که در این مدت در دل کاشته شد، سرانجام به یزید و ظالمین مرتبط می‌شود.
جان در بهای آب در آن رسته شاه دین
ارزان همی فروخت ولی مشتری نداشت
هوش مصنوعی: در اینجا اشاره می‌شود که یک شخص، جان و زندگی خود را با بهایی بسیار اندک، مانند بهای آب، می‌فروشد. او به دین و مذهب خود اهمیت می‌دهد و آن را گران می‌داند، اما باز هم مشتری برای ارزش معنوی‌اش پیدا نمی‌کند. به عبارت دیگر، این شاعر به بی‌ارزشی زندگی و دین در نظر دیگران اشاره می‌کند و نشان می‌دهد که بسیاری از افراد ارزش‌های واقعی را نمی‌شناسند و برای آن‌ها اهمیت قائل نیستند.
مهمان نکشته کس دگر از دشمنان هنوز
با آنکه بدعتی است که دشمن بنا گذاشت
هوش مصنوعی: هیچ کسی از دشمنان هنوز به خاطر دشمنی مهمان را نکشته، هرچند که این کار یک رسم ناپسند است که دشمنان آن را پایه‌گذاری کرده‌اند.
در خیمه اشک دیده زنان را به جای شرب
در پهنه زخم سینه یلان را به جای چاشت
هوش مصنوعی: در خیمه، جای نوشیدن شربت، اشک زنان ریخته شده و به جای صبحانه، زخم سینه‌ی دلیران در نمایش است.
کلکش زبان بریده و دفتر سیاه روی
شد هر کرا حدیثی ازین داستان نگاشت
هوش مصنوعی: هر کسی که داستانی از این موضوع را نوشت، زبانش به شدت تنگ و قلمش به رنگ تیره درآمد.
یا رب به خون و خاک شهیدان کربلا
می بخش ایمنی به صفایی ز هر بلا
هوش مصنوعی: ای خدا، به خاطر خون و خاک شهیدان کربلا، از تو می‌خواهم که به ما آرامش و امنیتی بدی که از هر گونه بلا و مشکل در امان باشیم.