گنجور

شمارهٔ ۳۴

عدل یزدان را به حق هر روز باید قتل عامی
گر بخواهد خون ناحق کشتگان را انتقامی
ای سرشک تلخ و شور من کجایی یا کدامی
دست گیری کن یکی دریای رحمت را به جامی
ای شهید بن شهید ای آنکه در کیهان نبینم
جز تو در گوهر نبی حرمت ولایت احتشامی
باب یزدان وجه حق خون خدا نفس مشیت
لوحش اله جمله اینان یا برون ز اینان کدامی
چیست دانی برتو رفت آنچ اندک از بسیار گفتن
باز راندن راز دفترها رزیت در کلامی
کاوش باطل اگر آن احتساب حق اگر این
ممتنع بینم و زین بوی رحمت بر مشامی
صد ره افزون گر بپیمایی زمین تا آسمان را
رسته از ماتم نبینی نه مقیمی نه مقامی
چیست دانی با نشور نینوا و شور اعدا
رستخیز صد قیامت ترک جوشی نیم خامی
گبر و ترسا کی بدین خون دست سودی حاش لله
شرع نسبت ناصبی را گر نرفتی اهتمامی
یک تن از تنها مسلمان کافرم گر چشم دارم
قبله اسلامیان راکام جوید با سلامی
ای نظام ناصری افواج چرخ امواج دولت
خود چه نقصان گر فزاید از تو دین را انتظامی
رزم را ده مرده بر خیل ستم بگشای دستی
عزم را چار اسبه سوی نینوا بردار گامی
شرک بر توحید چیره کفر بر اسلام غالب
دین ز دنیا شور بختی حق ز باطل زشت نامی
باز ننشیند قیامت رستخیز نینوا را
خود تقاعد تا به چند ای وقعه ی کبری قیامی
گریه شور صفایی بر لب شیرین اصغر
نیل و جیحون را به نشگفت ار نماند احترامی

اطلاعات

وزن: فاعلاتن فاعلاتن فاعلاتن فاعلاتن (رمل مثمن سالم)
قالب شعری: غزل/قصیده/قطعه
منبع اولیه: چکامه

* با انتخاب متن و لمس متن انتخابی می‌توانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.

برگردان به زبان ساده

عدل یزدان را به حق هر روز باید قتل عامی
گر بخواهد خون ناحق کشتگان را انتقامی
هوش مصنوعی: عدل الهی اقتضا می‌کند که هر روز شاهد قیام و مبارزه‌ای باشیم، چرا که اگر بخواهد، باید انتقام خون‌های ناحق کشته‌شدگان را بگیرد.
ای سرشک تلخ و شور من کجایی یا کدامی
دست گیری کن یکی دریای رحمت را به جامی
هوش مصنوعی: ای اشک تلخ و پرشور من، کجایی یا کدامی؟ لطفاً به من کمک کن و یکی از دریای رحمت را در یک جام بیاور.
ای شهید بن شهید ای آنکه در کیهان نبینم
جز تو در گوهر نبی حرمت ولایت احتشامی
هوش مصنوعی: ای شهید، فرزند شهید، ای کسی که در آسمان‌ها جز تو را نمی‌بینم، در درخشش و ارزش خود مانند نبی، حرمت و عظمت ولایت را رعایت کن.
باب یزدان وجه حق خون خدا نفس مشیت
لوحش اله جمله اینان یا برون ز اینان کدامی
هوش مصنوعی: در این بیت، شاعر به بررسی وجود خدا و حقیقت او می‌پردازد. او از باب یزدان و وجه حق صحبت می‌کند و به ارتباط بین خدا، مشیت الهی و لوح محفوظ اشاره می‌کند. این پرسش وجود دارد که آیا انسان‌ها از این صفات و حقیقت الهی خارج هستند یا در درون آن قرار دارند، و این معما به نوعی به جستجوی درک عمیق‌تری از حقیقت هستی و ارتباط آن با خدا اشاره دارد.
چیست دانی برتو رفت آنچ اندک از بسیار گفتن
باز راندن راز دفترها رزیت در کلامی
هوش مصنوعی: چه می‌دانی؟ آنچه از بیان بسیار در دل‌ها رفته، تنها به یک کلام می‌توان گفت و حقیقت را در آن بیان کرد.
کاوش باطل اگر آن احتساب حق اگر این
ممتنع بینم و زین بوی رحمت بر مشامی
هوش مصنوعی: اگر در جستجوی باطل باشم، اما آن را حق حساب کنم، نمی‌توانم این وضعیت را بپذیرم و از بوی رحمت که به مشام می‌رسد، لذت ببرم.
صد ره افزون گر بپیمایی زمین تا آسمان را
رسته از ماتم نبینی نه مقیمی نه مقامی
هوش مصنوعی: اگر هزار بار زمین را تا آسمان بگردی، هرگز نمی‌توانی از اندوه رهایی یابی و نه جایی برای سکون و نه مقامی برای اقامت پیدا خواهی کرد.
چیست دانی با نشور نینوا و شور اعدا
رستخیز صد قیامت ترک جوشی نیم خامی
هوش مصنوعی: آیا می‌دانی که چه خبر است؟ در کربلا و در بین دشمنان، روز قیامت برپا شده و حتی اگر بخواهی، همچنان در حال و هوای نیمه‌جان باقی می‌مانی.
گبر و ترسا کی بدین خون دست سودی حاش لله
شرع نسبت ناصبی را گر نرفتی اهتمامی
هوش مصنوعی: در این بیت شاعر به نارضایتی و انتقاد از کسانی اشاره می‌کند که به دلیل خون‌ریزی‌ها و ظلم‌ها، تحت تأثیر عقاید و باورهای نادرست قرار گرفته‌اند. او به ناتوانی در دفاع از اصول و ارزش‌های واقعی نیز اشاره می‌کند و از بی‌توجهی به این مسائل گله‌مند است. به‌طور کلی، شاعر به تضاد بین اعتقادات مختلف و اثرات منفی آن بر جامعه و مذهب اشاره دارد.
یک تن از تنها مسلمان کافرم گر چشم دارم
قبله اسلامیان راکام جوید با سلامی
هوش مصنوعی: اگر فقط یک نفر از مسلمانان کافر باشد، من هم کافر هستم. اگر چشم دارم، می‌خواهم با سلامی به قبله مسلمانان توجه کنم.
ای نظام ناصری افواج چرخ امواج دولت
خود چه نقصان گر فزاید از تو دین را انتظامی
هوش مصنوعی: ای نظام ناصری، تو مانند موج‌های دریا هستی که بر اثر چرخش زمان و دولت خود در حال حرکتند. اگر بخواهی دین را به نظم درآوری، چه نیازی به کسر و نقصان در آن هست؟
رزم را ده مرده بر خیل ستم بگشای دستی
عزم را چار اسبه سوی نینوا بردار گامی
هوش مصنوعی: برای مقابله با ظلم، از جان و دل آماده بکار شو و با چهار اسب به سوی نینوا گام بردار.
شرک بر توحید چیره کفر بر اسلام غالب
دین ز دنیا شور بختی حق ز باطل زشت نامی
هوش مصنوعی: در این دنیا، عقاید نادرست و کفر بر حقانیت و ایمان غالب شده‌اند و این وضعیت نشان‌دهنده‌ی پریشانی و بدبختی است که اصول واقعی دین تحت تاثیر افکار نادرست قرار گرفته‌اند. حق و باطل به وضوح از هم جدا نیستند و حقایق دینی به بدنامی کشیده شده‌اند.
باز ننشیند قیامت رستخیز نینوا را
خود تقاعد تا به چند ای وقعه ی کبری قیامی
هوش مصنوعی: هرگز قیامت و روز رستاخیز نینوا (محل وقوع واقعه عاشورا) آرام نخواهد گرفت. خود را به تعویق نیندازید و در انتظار نباشید، ای واقعه بزرگ! تا کی باید صبر کرد؟
گریه شور صفایی بر لب شیرین اصغر
نیل و جیحون را به نشگفت ار نماند احترامی
هوش مصنوعی: گریه و اندوهی که بر دل شیرین اصغر حاکم است، باعث می‌شود که نیل و جیحون به نشانی از احترام باقی نمانند.