صفایی جندقیشمارهٔ ۲۲
دمید از طرف گردون ماه ماتم
واویلا
که باز آمد محرم
رسید از نو جهان را نوبت غم
واویلا
که باز آمد محرم
چو زلف تو عروسان تتاری
واویلا
ز تاب بی قراری
پریشان شد دگر اوضاع عالم
واویلا
که باز آمد محرم
زمین را راست آمد کارزاری
واویلا
شمار سوگواری
فلک را پشت از این تیمار شد خم
واویلا
که باز آمد محرم
چو احوال دل از کف داده گان باز
واویلا
ازین اندوه جان تاز
جهان را ساز و سامان رفته درهم
واویلا
که باز آمد محرم
سپهر سخت روی از سست رایی
واویلا
ز فرط بی حیایی
چه خصمی داشت با اولاد آدم
واویلا
که باز آمد محرم
نبینی مرد و زن را پیر و برنا
واویلا
به جز زاری و غوغا
نهان و فاش اگر افزون اگر کم
واویلا
که باز آمد محرم
گر اینستی سرشک اشکباران
واویلا
که بینی رشک باران
دو عالم را برد سیل دمادم
واویلا
که باز آمد محرم
سرا پا گیتی از اشک جگرگون
واویلا
که شرم نیل و جیحون
شود ویران زنی تا چشم برهم
واویلا
که باز آمد محرم
درین ماتم خروشان مست و مستور
واویلا
همه محروم و محسور
به حسرت عاقل و دیوانه توأم
واویلا
که باز آمد محرم
از این پس زیبد ار باشم صفایی
واویلا
درین ماتم سرایی
به افغان هم زبان با ناله همدم
واویلا
که باز آمد محرم
اطلاعات
وزن: مفاعیلن مفاعیلن فعولن (هزج مسدس محذوف یا وزن دوبیتی)
منبع اولیه: چکامه
* با انتخاب متن و لمس متن انتخابی می‌توانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.
برگردان به زبان ساده
دمید از طرف گردون ماه ماتم
واویلا
هوش مصنوعی: از آسمان نور ماهی که نشانه‌ی غم و اندوه است، به زمین تابید.
که باز آمد محرم
هوش مصنوعی: محرم دوباره برگشته است.
رسید از نو جهان را نوبت غم
واویلا
هوش مصنوعی: جهان دوباره به مرحله‌ای از غم و اندوه رسیده است و وای بر ما!
که باز آمد محرم
هوش مصنوعی: به دوران محرم دوباره برگشته‌ایم.
چو زلف تو عروسان تتاری
واویلا
هوش مصنوعی: موهای تو مانند زلف عروس‌های تاتار، زیبایی و جذابیتی افسانه‌ای دارد که دل را می‌رباید.
ز تاب بی قراری
هوش مصنوعی: از گرمای بی‌قراری
پریشان شد دگر اوضاع عالم
واویلا
هوش مصنوعی: وضعیت جهان دوباره به هم ریخته و خیلی دردناک شده است.
که باز آمد محرم
هوش مصنوعی: محرم دوباره برگشت.
زمین را راست آمد کارزاری
واویلا
هوش مصنوعی: زمین به حالت جنگ و نابسامانی درآمده و همه جا پر از آشفتگی و نگرانی است.
شمار سوگواری
هوش مصنوعی: شمار غم‌ها و اندوه‌هایی که بر دل آید.
فلک را پشت از این تیمار شد خم
واویلا
هوش مصنوعی: آسمان از این درد و رنج به زانو درآمده است، واویلا!
که باز آمد محرم
هوش مصنوعی: محرم دوباره فرا رسیده است.
چو احوال دل از کف داده گان باز
واویلا
هوش مصنوعی: همچنین، وقتی که دل‌های بی‌خبر و پریشان حال را در نظر می‌گیریم، آن‌ها در حالی هستند که فریاد واویلا سر می‌دهند.
ازین اندوه جان تاز
هوش مصنوعی: از این ناراحتی و غم، روح تازه‌ای بگیر.
جهان را ساز و سامان رفته درهم
واویلا
هوش مصنوعی: دنیا در حالتی آشفته و درهم برهم قرار دارد و این موضوع باعث نگرانی و ناامیدی است.
که باز آمد محرم
هوش مصنوعی: محرم دوباره فرا رسیده است.
سپهر سخت روی از سست رایی
واویلا
هوش مصنوعی: آسمان به طرز سخت و بی‌رحمانه‌ای از کسانی که دچار تردید و ضعف در عقیده هستند فاصله می‌گیرد و نگران‌کننده است.
ز فرط بی حیایی
هوش مصنوعی: از شدت بی‌حیایی
چه خصمی داشت با اولاد آدم
واویلا
هوش مصنوعی: چه دشمنی با فرزندان آدم داشت، وای بر ما!
که باز آمد محرم
هوش مصنوعی: محرم دوباره فرا رسید.
نبینی مرد و زن را پیر و برنا
واویلا
هوش مصنوعی: نمی‌بینی که مردان و زنان، چه پیر و چه جوان، در این دنیا چه حال و وضعی دارند، و چقدر از زندگی‌شان نگرانند.
به جز زاری و غوغا
هوش مصنوعی: غیر از ناله و فریاد چیزی وجود ندارد.
نهان و فاش اگر افزون اگر کم
واویلا
هوش مصنوعی: در هر دو حالت، چه پنهان باشد و چه آشکار، اگر زیاد باشد یا کم، وای به حال ما!
که باز آمد محرم
هوش مصنوعی: محرم دوباره بازگشته است.
گر اینستی سرشک اشکباران
واویلا
هوش مصنوعی: اگر تو اینگونه‌ای که آنقدر اشک آلود هستی، وای بر حال ما!
که بینی رشک باران
هوش مصنوعی: این بیت به زیبایی باران اشاره دارد و حس حسادت یا افتخاری را به تصویر می‌کشد که ممکن است مردم نسبت به آن احساس کنند. به گونه‌ای بیان می‌کند که وقتی باران می‌بارد، وفور زیبایی و زندگی به وجود می‌آید که می‌تواند حسرت و گریزی در دل برخی از افراد ایجاد کند.
دو عالم را برد سیل دمادم
واویلا
هوش مصنوعی: سیل بلا و مشکلات به طور مداوم دو جهان را تحت تأثیر قرار داده و همه جا را پر از فریاد و ناله کرده است.
که باز آمد محرم
هوش مصنوعی: محرم دوباره بر می‌گردد.
سرا پا گیتی از اشک جگرگون
واویلا
هوش مصنوعی: تمامی جهان پر از اندوه و غم است.
که شرم نیل و جیحون
هوش مصنوعی: شرمنده از زیبایی و عظمت دو رودخانه نیل و جیحون.
شود ویران زنی تا چشم برهم
واویلا
هوش مصنوعی: وقتی که زن به یک باره چشمش را بر هم بگذارد، همه چیز ویران می‌شود.
که باز آمد محرم
هوش مصنوعی: ماه محرم دوباره فرا رسیده است.
درین ماتم خروشان مست و مستور
واویلا
هوش مصنوعی: در این غم و اندوه عمیق، در حالی که مست و پنهان هستم، فریاد و ناله سر می‌دهم.
همه محروم و محسور
هوش مصنوعی: همه در زحمت و محدودیت به سر می‌برند.
به حسرت عاقل و دیوانه توأم
واویلا
هوش مصنوعی: در اینجا بیان می‌شود که چه قدر هر دو گروه، عاقل و دیوانه، به یک اندازه در حسرت و نگرانند. این حسرت مشترک نشان‌دهنده‌ی درد و رنجی است که همه افراد، Regardless of their state of mind، در زندگی تجربه می‌کنند.
که باز آمد محرم
هوش مصنوعی: محرم دوباره فرا رسید.
از این پس زیبد ار باشم صفایی
واویلا
هوش مصنوعی: از این به بعد شایسته است که اگر در زندگی‌ام تلطیف و زیبایی وجود داشته باشد، خوشحالم.
درین ماتم سرایی
هوش مصنوعی: در این مکان غم انگیز و پر از سوگواری
به افغان هم زبان با ناله همدم
واویلا
هوش مصنوعی: به افغان همزبان با صدای ناله و غم، همراه شده و فریاد می‌زنم که ای وای.
که باز آمد محرم
هوش مصنوعی: محرم دوباره بازگشته است.