گنجور

شمارهٔ ۶۸

تا صید تو شد مرغ مرا بال وبال است
دانست که از دام تو پرواز محال است
نالیدم و صیاد ز باغم به قفس برد
دیگر نتوان گفت که دل بیهده نال است
در مرحله ی عشق که صد سلسله یک زلف
نشگفت اگر شیر ژیان صید غزال است
سوری ثمر سرو و سمن بار صنوبر
این گبن نو خیز ندانم چه نهال است
آراست فلک بدر و هلالی به دو هفته
کابروی و رخ ماه ترا این دو مثال است
بی جبهه ببین وجهش و بی جفت نگر طاق
شبه رخ و ابروی تو کی بدر و هلال است
یا رب چکند با غم ایام جدایی
آن را که غم از هجر تو در عین وصال است
می از کف آن شاهد خورشید شمایل
مسرای حرامم که بدین وجه حلال است
گر چشم نپوشی وکنی ترک تغافل
دانی که صفایت ز فراقت به چه حال است

اطلاعات

وزن: مفعول مفاعیل مفاعیل فعولن (هزج مثمن اخرب مکفوف محذوف)
قالب شعری: غزل
منبع اولیه: چکامه

* با انتخاب متن و لمس متن انتخابی می‌توانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.

برگردان به زبان ساده

تا صید تو شد مرغ مرا بال وبال است
دانست که از دام تو پرواز محال است
هوش مصنوعی: تا وقتی که تو به شکار من آمده‌ای، دیگر پرنده‌ی من قدرت پرواز ندارد و فهمیده که چاره‌ای جز ماندن در دام تو ندارد.
نالیدم و صیاد ز باغم به قفس برد
دیگر نتوان گفت که دل بیهده نال است
هوش مصنوعی: احساس ناچاری و ناامیدی می‌کنم و صیاد مرا از باغ به قفس برد. دیگر نمی‌توانم بگویم که این دل بیهوده شکایت می‌کند.
در مرحله ی عشق که صد سلسله یک زلف
نشگفت اگر شیر ژیان صید غزال است
هوش مصنوعی: در مرحله عشق، حتی اگر صد رشته مو هم به هم گره بخورد، باز هم اگر شیر جنگل شکار غزال باشد، زیبا و دلنشین است.
سوری ثمر سرو و سمن بار صنوبر
این گبن نو خیز ندانم چه نهال است
هوش مصنوعی: این بیت به زیبایی و لطافت درختان اشاره دارد و از زیبایی‌های طبیعت سخن می‌گوید. در آن، تصاویری از درختان مختلف مانند سرو، سمن و صنوبر وجود دارد و به نوعی به شگفتی از نهال جدیدی که به وجود آمده پرداخته شده است. گویی شاعر در تلاش است تا بگوید که نمی‌داند این نهال جدید چه زیبایی‌ها یا خصوصیت‌هایی دارد، اما به وضوح جذاب و دل‌انگیز است.
آراست فلک بدر و هلالی به دو هفته
کابروی و رخ ماه ترا این دو مثال است
هوش مصنوعی: آسمان به زیبایی و به شکل ماه و هلال آراسته شده است و چهره‌ی تو هم به این دو شبیه است.
بی جبهه ببین وجهش و بی جفت نگر طاق
شبه رخ و ابروی تو کی بدر و هلال است
هوش مصنوعی: بدون زینت و آرایش، زیبایی چهره‌ات را ببین و بدون همراه، فرم و قوس ابرو و چهره‌ات را تماشا کن؛ آیا می‌تواند به اندازه ماه کامل یا هلال زیبا باشد؟
یا رب چکند با غم ایام جدایی
آن را که غم از هجر تو در عین وصال است
هوش مصنوعی: پروردگارا، بر حال کسی که در عین وصال تو، دچار غم جدایی و فراق است، چه خواهد آمد؟
می از کف آن شاهد خورشید شمایل
مسرای حرامم که بدین وجه حلال است
هوش مصنوعی: شراب از دستان آن معشوقی که شبیه خورشید است به من می‌رسد و با این حال بر من حرام است، اما به این شکل پذیرفته شده و حلال می‌شود.
گر چشم نپوشی وکنی ترک تغافل
دانی که صفایت ز فراقت به چه حال است
هوش مصنوعی: اگر چشم‌پوشی نکنی و از بی‌تفاوتی دست برداری، می‌فهمی که حال و روز من پس از جدایی‌ات چگونه است.