گنجور

شمارهٔ ۱۸۹

عقل اگر حلقه ی زلف زره آسای تو بیند
دین و دل واله و زنجیری سودای تو بیند
کفر و اسلام معلق نگرد بسته به مویی
که بدین دست کس آن سلسله در پای تو بیند
صد چو فرعون نهد گردن تسلیم خدا را
که دو ثعبان مبین بر ید بیضای تو بیند
پیرهن پاره کند همچو گل از دست تغابن
یک نظر بلبل اگر غنچه ی گویای تو بیند
از کف ساقی تسنیم فتد ساغر صهبا
گر یکی لعل نمک خند شکر خای تو بیند
تا رقیبت شده بیدار نظر بازی مردم
دیده در خواب مگر طلعت زیبای تو بیند
مهر با ناخن غیرت بخراشد رخ رخشا
گر به عبرت نظری چهر دلارای تو بیند
ریزد انجم عوض اشک و عرق از رخ گردون
گر درست از نظر پاک سراپای تو بیند
سرو را نیست به قد تو سر همسری اما
سر کشید از سر دیوار که بالای تو بیند
در صف واقعه خود را کشد از رشک صفایی
چون صفاصف همه را محوتماشای تو بیند

اطلاعات

وزن: فعلاتن فعلاتن فعلاتن فعلاتن (رمل مثمن مخبون)
قالب شعری: غزل
منبع اولیه: چکامه

* با انتخاب متن و لمس متن انتخابی می‌توانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.

برگردان به زبان ساده

عقل اگر حلقه ی زلف زره آسای تو بیند
دین و دل واله و زنجیری سودای تو بیند
هوش مصنوعی: اگر عقل جمال تو را ببیند، در دلش دیوانگی و شوقی به وجود می‌آید که او را مانند زنجیری به خود می‌کشد.
کفر و اسلام معلق نگرد بسته به مویی
که بدین دست کس آن سلسله در پای تو بیند
هوش مصنوعی: این بیت به این معناست که مرز بین کفر و ایمان ممکن است به شدت شکننده و وابسته به عوامل ظاهری باشد. به عبارت دیگر، در شرایط خاصی، وضعیت ایمان یا کفر انسان می‌تواند به یک رشته ظریف و شکننده نسبت داده شود که در دستان دیگران و تحت تأثیر آن‌ها قرار دارد. به بیان دیگر، ایمان و کفر می‌توانند به سادگی تحت تأثیر یک عمل یا وضعیت خاص تغییر کنند.
صد چو فرعون نهد گردن تسلیم خدا را
که دو ثعبان مبین بر ید بیضای تو بیند
هوش مصنوعی: هر کسی مانند فرعون سر خود را به تسلیم در برابر خدا می‌آورد، او می‌تواند قدرت تو را ببیند که چگونه دو مار بزرگ در دستانت نمایان می‌شود.
پیرهن پاره کند همچو گل از دست تغابن
یک نظر بلبل اگر غنچه ی گویای تو بیند
هوش مصنوعی: اگر بلبل زیبایی تو را ببیند، مانند گل که در دست روزگار پاره می‌شود، به شور و هیجان می‌افتد.
از کف ساقی تسنیم فتد ساغر صهبا
گر یکی لعل نمک خند شکر خای تو بیند
هوش مصنوعی: اگر از دست ساقی جام شراب زلال و گوارا بریزد، چه خوشحال می‌شوید اگر کسی دندان‌های زیبا و شکرین شما را ببیند.
تا رقیبت شده بیدار نظر بازی مردم
دیده در خواب مگر طلعت زیبای تو بیند
هوش مصنوعی: به محض اینکه رقیبت بیدار شد و به تماشای جذابیت تو پرداخت، دیگر مردم در خواب هستند و فقط زیبایی تو را می‌بینند.
مهر با ناخن غیرت بخراشد رخ رخشا
گر به عبرت نظری چهر دلارای تو بیند
هوش مصنوعی: اگر مهر و محبت به چهره زیبایت آسیب برساند، آنگاه اگر کسی با دیدی عبرت‌آمیز به تو نگاه کند، زیبایی خیره‌کننده‌ات را خواهد دید.
ریزد انجم عوض اشک و عرق از رخ گردون
گر درست از نظر پاک سراپای تو بیند
هوش مصنوعی: ستاره‌ها به جای اشک و عرق از روی آسمان می‌بارند، اگر کسی با نگاه پاک و درست، تمام وجود تو را ببیند.
سرو را نیست به قد تو سر همسری اما
سر کشید از سر دیوار که بالای تو بیند
هوش مصنوعی: هیچ درختی به قامت تو شایسته همسری نیست، اما او از روی دیوار سر برآورده تا زیبایی تو را ببیند.
در صف واقعه خود را کشد از رشک صفایی
چون صفاصف همه را محوتماشای تو بیند
هوش مصنوعی: در لحظه واقعه، شخص به خاطر زیبایی و جذابیت تو، خود را به جلو می‌کشد و مانند یک پرنده زیبا، همه را در تماشای تو غرق می‌کند.