گنجور

شمارهٔ ۶۶

زین سپس دل را به رسوایی نشان خواهیم کرد
با غم عشق تواش همداستان خواهیم کرد
زین خراب آباد وحشت خیمه برخواهیم کند
خانه در کوی خرابات مغان خواهیم کرد
پرده از بالای چون تیر تو بر خواهیم داشت
پشت تیر چرخ زین بالا، کمان خواهیم کرد
بی زمین و آسمان آب بقا خواهیم خورد
خاک بر فرق زمین و آسمان خواهیم کرد
خضر و آب زندگی و ما و کف خاک فنا
تا کدامین زین دو عمر جاودان خواهیم کرد
خاک را و خشت را از دولت اکسیر فقر
گنج باد آورد و گنج شایگان خواهیم کرد
شاهباز دل چو بال افراخت در معراج عشق
شهپر روح القدس را امتحان خواهیم کرد
نان این بیدولتان خاکست و خون ما خویش را
بر سر خوان حقیقت میهمان خواهیم کرد
میهمان خواهیم شد در خلوت فقر و فنا
وندران خلوت خدا را میزبان خواهیم کرد
بهر خدمت رشته جان بر میان خواهیم بست
زین گران جانان سنگین دل، کران خواهیم کرد
جان و دل خواهیم داد اندر سر سودای عشق
عقل پندارد درین سودا زیان خواهیم کرد
ملکتی جوئیم بیرون از قیاس واز قران
وندران درویش را صاحبقران خواهیم کرد
این مکان عاریت کی در خور درویش ماست
این گدا را پادشاه لامکان خواهیم کرد
ما روان گنج کونینیم و سلطان وجود
چون تجلی کرد ایثار روان خواهیم کرد
تیغ اگر آید بپیش تیغ سر خواهیم داشت
تیرا گر بارد نشان تیر جان خواهیم کرد
آنچه جز بردار نتوان گفت آن خواهیم گفت
آنچه جز با قتل نتوان کرد آن خواهیم کرد
سر خورشید حقیقت را که در غرب خفاست
جلوه گر از جانب شرق عیان خواهیم کرد
ما و سر دل دو خورشیدیم بر گردون امر
با تراب صاحب الامر اقتران خواهیم کرد
این قفس کی در خور پرواز سیمرغ صفاست
صعوه را ما باز قدسی آشیان خواهیم کرد

اطلاعات

وزن: فاعلاتن فاعلاتن فاعلاتن فاعلن (رمل مثمن محذوف)
قالب شعری: غزل
منبع اولیه: ویکی‌درج

* با انتخاب متن و لمس متن انتخابی می‌توانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.

برگردان به زبان ساده

زین سپس دل را به رسوایی نشان خواهیم کرد
با غم عشق تواش همداستان خواهیم کرد
هوش مصنوعی: از این پس، دل را به عذاب و اندوه نشان خواهیم داد و با غم عشق تو همدل خواهیم شد.
زین خراب آباد وحشت خیمه برخواهیم کند
خانه در کوی خرابات مغان خواهیم کرد
هوش مصنوعی: ما از این مکان بی‌سر و صدا و ترس فرار خواهیم کرد و در محله‌ای پر از شادی و خوشی زندگی خواهیم کرد.
پرده از بالای چون تیر تو بر خواهیم داشت
پشت تیر چرخ زین بالا، کمان خواهیم کرد
هوش مصنوعی: ما پرده را از بالای تیر تو برمی‌داریم و با استفاده از تیرکمان، از این بلندی به سمت هدف خواهیم زد.
بی زمین و آسمان آب بقا خواهیم خورد
خاک بر فرق زمین و آسمان خواهیم کرد
هوش مصنوعی: ما به دنبال زندگی جاودان هستیم، بدون وابستگی به زمین و آسمان. در این مسیر، با بی‌توجهی به موانع و محدودیت‌های دنیوی، بر خاک و آسمان فائق خواهیم آمد.
خضر و آب زندگی و ما و کف خاک فنا
تا کدامین زین دو عمر جاودان خواهیم کرد
هوش مصنوعی: دو شخصیت مهم در تاریخ به نام خضر و آب زندگی وجود دارند و ما در مقابل آن‌ها، فقط خاک و فنا هستیم. سوالی که اینجا مطرح می‌شود این است که ما از میان این دو گزینه، کدام یک را انتخاب خواهیم کرد تا عمر جاودانه‌تری داشته باشیم؟
خاک را و خشت را از دولت اکسیر فقر
گنج باد آورد و گنج شایگان خواهیم کرد
هوش مصنوعی: خاک و آجر تحت تاثیر ثروت بخش اکسیر، به ثروتی تبدیل می‌شوند و آرزو داریم که این ثروت را به دست آوریم.
شاهباز دل چو بال افراخت در معراج عشق
شهپر روح القدس را امتحان خواهیم کرد
هوش مصنوعی: پرنده بزرگ دل، زمانی که بال‌هایش را گشود، در اوج عشق قصد داریم تا روح القدس را آزمایش کنیم.
نان این بیدولتان خاکست و خون ما خویش را
بر سر خوان حقیقت میهمان خواهیم کرد
هوش مصنوعی: ما نان و غذای این بی‌چاره‌ها را از خاک و خون خودمان تهیه می‌کنیم و در میهمانی واقعیت، خود را به عنوان مهمان معرفی خواهیم کرد.
میهمان خواهیم شد در خلوت فقر و فنا
وندران خلوت خدا را میزبان خواهیم کرد
هوش مصنوعی: ما در فضای سادگی و ناپایداری به مهمانی خواهیم رفت و در آنجا، در خلوت خداوند، او را میهمان خواهیم کرد.
بهر خدمت رشته جان بر میان خواهیم بست
زین گران جانان سنگین دل، کران خواهیم کرد
هوش مصنوعی: برای خدمت به محبوب، جان خود را آماده می‌کنیم و از این معشوق مورد علاقه، که دل سنگینی دارد، فاصله خواهیم گرفت.
جان و دل خواهیم داد اندر سر سودای عشق
عقل پندارد درین سودا زیان خواهیم کرد
هوش مصنوعی: ما جان و دل خود را در راه عشق خواهیم داد، اما عقل فکر می‌کند که در این کار به ضرر خود عمل می‌کنیم.
ملکتی جوئیم بیرون از قیاس واز قران
وندران درویش را صاحبقران خواهیم کرد
هوش مصنوعی: ما به دنبال مکانی هستیم که فراتر از مقایسه‌ها باشد و از قرآن و معنویات بهره‌مند شویم، تا به درویش نیز مقام و قدرتی بدهیم.
این مکان عاریت کی در خور درویش ماست
این گدا را پادشاه لامکان خواهیم کرد
هوش مصنوعی: این مکان که در اختیار ماست، هیچ‌گاه به درویش ما مناسب نیست. ما می‌خواهیم این گدا را مانند یک پادشاه بدون مرز و محدودیت کنیم.
ما روان گنج کونینیم و سلطان وجود
چون تجلی کرد ایثار روان خواهیم کرد
هوش مصنوعی: ما روح گنجینه‌ی هستی هستیم و وقتی که وجود به نمایش درآید، خواهیم کوشید تا روح خود را به دیگران ببخشیم.
تیغ اگر آید بپیش تیغ سر خواهیم داشت
تیرا گر بارد نشان تیر جان خواهیم کرد
هوش مصنوعی: اگر تهدیدی به جنگ بر سرِ ما بیاید، ما هم آماده‌ایم تا با آن مقابله کنیم. اگر تیر و نشانه‌ای به سوی ما پرتاب شود، ما جان خود را در دفاع از خود خواهیم داد.
آنچه جز بردار نتوان گفت آن خواهیم گفت
آنچه جز با قتل نتوان کرد آن خواهیم کرد
هوش مصنوعی: ما تنها از آنچه که بر سر دیگران نمی‌توان گفت صحبت خواهیم کرد و کارهایی را انجام خواهیم داد که جز با کشتن امکان‌پذیر نیست.
سر خورشید حقیقت را که در غرب خفاست
جلوه گر از جانب شرق عیان خواهیم کرد
هوش مصنوعی: ما حقیقتی را که در غرب به پنهانی رفته است، از شرق به روشنی خواهیم آورد.
ما و سر دل دو خورشیدیم بر گردون امر
با تراب صاحب الامر اقتران خواهیم کرد
هوش مصنوعی: ما و قلب‌های‌مان مانند دو خورشید در آسمان هستیم و به زودی با خاک و زمینه صاحب اصلی امور پیوند خواهیم خورد.
این قفس کی در خور پرواز سیمرغ صفاست
صعوه را ما باز قدسی آشیان خواهیم کرد
هوش مصنوعی: این قفس مناسب پرواز سیمرغ نیست و ما پرنده کوچک را در این مکان مقدس، جایی برای زندگی خواهیم ساخت.