صفای اصفهانیشمارهٔ ۶۴
شمائید گروهی که طلبکار خدائید
اگر مرد ره فقر و فنائید شمائید
فنا عین بقا بود که مردند و رسیدند
گدایان ره فقر چه در بند بقائید
سمای دل و جانست تجلیگه خورشید
ندیدید که در پرده ارضید و سمائید
سویدای دل ماست سرای ملک العرش
شما بنده فرشید و گرفتار سرائید
کجائید خدا را بلدالامن بود جای
شما سخره تسخیر بلادید کجائید
زدائید اگر لوح دل از زنگ اضافات
همه جام جم و آئینه غیب نمائید
بسلطان ندهد باج که از فقر نهد تاج
سلاطین ملوکید و عبید فقرائید
کسای فلک و اطلستان فرش بساطست
اگر در گرو بیعت اصحاب کسائید
نه ابرید و نه بادید و بکشت ملک و ملک
بر از ابر مطیرید و به از باد صبائید
ببرید سر دیو هوی را و نشینید
بر اورنگ خلافت که سلیمان هوائید
شمائیکه گدایان سر و افسر و گنجید
سراپای برنجید نه شاه و نه گدائید
گدایان طلب را بحقارت نتوان دید
که با افسر فقرند و شما بی سر و پائید
عدوئید بر آن قوم که بر امر ولاتند
اگر والی خلقید که فرزند زنائید
زنانی که طلبکار خدایند خدایند
شما زن صفتان دشمن مردان خدائید
صفا نور بسیطست و محیطست باضداد
مگر ظلمت محضید که بر ضد صفائید
اطلاعات
وزن: مفاعیل مفاعیل مفاعیل فعولن
قالب شعری: غزل
منبع اولیه: ویکیدرج
* با انتخاب متن و لمس متن انتخابی میتوانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.
برگردان به زبان ساده
شمائید گروهی که طلبکار خدائید
اگر مرد ره فقر و فنائید شمائید
هوش مصنوعی: شما گروهی هستید که از خدا چیزی میخواهید، اگر واقعاً در مسیر فقر و فنا قرار گرفتهاید.
فنا عین بقا بود که مردند و رسیدند
گدایان ره فقر چه در بند بقائید
هوش مصنوعی: مرگ در واقع نوعی رسیدن به بقای واقعی است و کسانی که به مقام فنا میرسند، از وابستگی به دنیا رهایی مییابند. کسانی که در مسیر فقر و نیازمندی گام برمیدارند، به این نکته توجه داشته باشند که شاید در این حالت، به بقا در معنای عمیقتری دست یابند.
سمای دل و جانست تجلیگه خورشید
ندیدید که در پرده ارضید و سمائید
هوش مصنوعی: دل و جان انسان مانند تجلی خورشید هستند. آیا شما ندیدهاید که این نور در پرده زمین و آسمان نمایان میشود؟
سویدای دل ماست سرای ملک العرش
شما بنده فرشید و گرفتار سرائید
هوش مصنوعی: در دل ما، عشق و آرزوی شما وجود دارد و جایگاه شما در بالاترین مرتبه است. ما بندگانی هستیم که در خدمت و زیر سایه شما به سر میبریم و در این دنیای مادی گرفتار هستیم.
کجائید خدا را بلدالامن بود جای
شما سخره تسخیر بلادید کجائید
هوش مصنوعی: کجا هستید، ای کسانی که در سرزمین امن و آرام زندگی میکنید؟ اینجا مکانی است که شما باید در آنجا باشید، اما حالا به نظر میرسد که شما در کنار ما نیستید.
زدائید اگر لوح دل از زنگ اضافات
همه جام جم و آئینه غیب نمائید
هوش مصنوعی: اگر از دل خود زنگارها را بزدائید، میتوانید جام جمشید و آئینه غیب را مشاهده کنید.
بسلطان ندهد باج که از فقر نهد تاج
سلاطین ملوکید و عبید فقرائید
هوش مصنوعی: به کسی که در فقر و تنگدستی زندگی میکند، نباید اجازه داد به خاطر نیاز مالی، احترام و ارزش خود را زیر پا بگذارد. زیرا فقر نمیتواند مقام و مرجعیت او را کاهش دهد.
کسای فلک و اطلستان فرش بساطست
اگر در گرو بیعت اصحاب کسائید
هوش مصنوعی: اگر همه آسمانها و زمینها به هم بیایند، ارزششان تنها در گرو پیمان دوستی با اشخاصی است که در صف کسائی قرار دارند.
نه ابرید و نه بادید و بکشت ملک و ملک
بر از ابر مطیرید و به از باد صبائید
هوش مصنوعی: نه باران میبارد و نه نسیمی میوزد، اما این وضعیت به مانند سلطنتی است که در آن قدرت بر اساس عوامل طبیعی کنترل میشود و بهتر از نسیم صبحگاهی است.
ببرید سر دیو هوی را و نشینید
بر اورنگ خلافت که سلیمان هوائید
هوش مصنوعی: سر دیو هوی را بر بزنید و بر تخت خلافت بنشینید، زیرا شما مانند سلیمان قدرت و ارادهی حکومت دارید.
شمائیکه گدایان سر و افسر و گنجید
سراپای برنجید نه شاه و نه گدائید
هوش مصنوعی: شما که به گدایی و فقر افتادهاید، نه لباس و زینتی دارید و نه مقام و ثروتی؛ نه در مرتبه شاه هستید و نه در رتبه گدا.
گدایان طلب را بحقارت نتوان دید
که با افسر فقرند و شما بی سر و پائید
هوش مصنوعی: فقیران و گدایان را نمیتوان با حقارت نگریست، زیرا آنها به خاطر فقرشان دارای ارزش و مقام خاصی هستند، در حالی که شما بدون هویت و شخصیت واقعی خود به سر میبرید.
عدوئید بر آن قوم که بر امر ولاتند
اگر والی خلقید که فرزند زنائید
هوش مصنوعی: بر دشمنان آن ملتی حمله کنید که در پی قدرت و حکومت هستند. اگر شما نیز حاکم میباشید، به مانند فرزندانی از زنان ناشایست و نادرست، عمل نکنید.
زنانی که طلبکار خدایند خدایند
شما زن صفتان دشمن مردان خدائید
هوش مصنوعی: زنانی که از خدا طلب دارند، خود خدا هستند. شما زنانی که مانند دیگران رفتار میکنید، با مردان در تضاد هستید.
صفا نور بسیطست و محیطست باضداد
مگر ظلمت محضید که بر ضد صفائید
هوش مصنوعی: صفا مانند نوری است که همه جا را فراگرفته و در تضادها وجود دارد، مگر اینکه ظلمت خالص باشد که در این صورت مقابل صفا قرار میگیرد.