گنجور

شمارهٔ ۶۱

آنانکه دم ز دولت فقر و فنا زنند
بر پادشاهی دو جهان پشت پا زنند
مستان یار کوس انالباقی آشکار
منصور وار بر سر دار فنا زنند
با پای سیر وادی هستی کنند طی
با دست دل در حرم کبریا زنند
با برق عشق خرمن تن را کنند خوار
با تیغ کار گردن کبر و ریا زنند
قومی که دم زنند ز توحید ذات عشق
قول الست را بحقیقت بلی زنند
بنشسته اند در پس زانوی انزوا
بر روی ران و پای بپشت هوی زنند
مگشای در بصحبت بیگانگان عشق
کروبیان غیب در آشنا زنند
این موسیان رسته ز مصر هوای نفس
فرعون را بفرق ضلالت عصا زنند
عیسی صفت لوای ولایت بملک ارض
کوس شهود بر ملکوت سما زنند
هم سیر احمدند که توحید را بعرش
از امر استقم قدم استوا زنند
بر قلب حیدرند که شیطان خویش را
گردن بدست بازوی خیبر گشا زنند
خواهند اگر ببار حقیقت نهند پای
اهل طریق دست بدامان ما زنند
بر دامن تجرد تا کی زنند دست
دل بستگان که پای بخون خدا زنند
واماندگان ز قید ضلالت رهند اگر
دست طلب بدامن سیر صفا زنند
گر بگذرند اهل طریقت به کوی فقر
ما را به دست دل در دولت‌سرا زنند

اطلاعات

وزن: مفعول فاعلات مفاعیل فاعلن (مضارع مثمن اخرب مکفوف محذوف)
قالب شعری: غزل
منبع اولیه: ویکی‌درج

* با انتخاب متن و لمس متن انتخابی می‌توانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.

برگردان به زبان ساده

آنانکه دم ز دولت فقر و فنا زنند
بر پادشاهی دو جهان پشت پا زنند
هوش مصنوعی: کسانی که درباره‌ی نعمت فقر و نابودی صحبت می‌کنند، در واقع به زندگی و قدرتی که در جهان وجود دارد، پشت می‌کنند.
مستان یار کوس انالباقی آشکار
منصور وار بر سر دار فنا زنند
هوش مصنوعی: مستان در حال شادی و سرمستی، صدای خوشی را به گوش می‌رسانند. همچون منصور، که در اوج افتخار و به خاطر اعتقاداتش بر دار مرگ رفت، آن‌ها نیز به استقبال فنا می‌روند و با شجاعت و افتخار روبه‌رو می‌شوند.
با پای سیر وادی هستی کنند طی
با دست دل در حرم کبریا زنند
هوش مصنوعی: مردم با تلاش و کوشش در مسیر زندگی پیش می‌روند و با نیت خالص و عشق، به مقام والای الهی نزدیک می‌شوند.
با برق عشق خرمن تن را کنند خوار
با تیغ کار گردن کبر و ریا زنند
هوش مصنوعی: با شوق و عشق، انسان را به ذلت می‌کشند و با قدرت و خودبزرگ‌بینی، دیگران را به زیر فشار می‌آورند.
قومی که دم زنند ز توحید ذات عشق
قول الست را بحقیقت بلی زنند
هوش مصنوعی: مردمی که درباره یگانگی و ذات عشق سخن می‌گویند، در واقع به حقیقت و وعده قدیم اعتراف می‌کنند.
بنشسته اند در پس زانوی انزوا
بر روی ران و پای بپشت هوی زنند
هوش مصنوعی: آنها در سکوت و تنهایی نشسته‌اند و به دنبال آرزوها و خواسته‌های خود هستند.
مگشای در بصحبت بیگانگان عشق
کروبیان غیب در آشنا زنند
هوش مصنوعی: در جمع بیگانگان عشق را فاش نکن، زیرا در دل آشنایان، عشق‌های الهی و فرشتگان نهفته است.
این موسیان رسته ز مصر هوای نفس
فرعون را بفرق ضلالت عصا زنند
هوش مصنوعی: این موسی‌ها که از مصر برخواسته‌اند، در برابر تمایلات خودخواهانه فرعون، با قدرت و ثبات مقابله می‌کنند و با عصای خود به راهنمایی و هدایت می‌پردازند.
عیسی صفت لوای ولایت بملک ارض
کوس شهود بر ملکوت سما زنند
هوش مصنوعی: ایسا ویژگى‌های خاصى دارد و پرچم رهبری در دست اوست و در این جهان، صدایش به آسمان‌ها می‌رسد و بر ملکوت آسمان تأثیر می‌گذارد.
هم سیر احمدند که توحید را بعرش
از امر استقم قدم استوا زنند
هوش مصنوعی: کسانی که در مقام احمد (پیامبر اسلام) قرار دارند، در عرش و جایی بلند و برتر برای وحدت و یک‌تایی خداوند پایه‌گذاری می‌کنند. آنها در برقراری این اصول و اعتقادات محکم و ثابت قدم هستند.
بر قلب حیدرند که شیطان خویش را
گردن بدست بازوی خیبر گشا زنند
هوش مصنوعی: بر دل حیدر (علی) مسلط شده‌اند که شیطان در دستش را با قدرتی که دارد می‌کوبد و مانع از باز شدن خیبر می‌شود.
خواهند اگر ببار حقیقت نهند پای
اهل طریق دست بدامان ما زنند
هوش مصنوعی: اگر حقیقت به بار بنشیند، اهل راه و دیانت دست نیاز به سوی ما دراز می‌کنند.
بر دامن تجرد تا کی زنند دست
دل بستگان که پای بخون خدا زنند
هوش مصنوعی: تا کی می‌خواهند دست کسانی را که به کسی دل بسته‌اند بر دامن پاکی و آزادگی بزنند، در حالی که خودشان به پای خدا قربانی می‌شوند؟
واماندگان ز قید ضلالت رهند اگر
دست طلب بدامن سیر صفا زنند
هوش مصنوعی: اگر کسانی که در گمراهی به دام افتاده‌اند، دست به اقدام زده و از خلوص نیت و روح پاک بهره ببرند، می‌توانند از این وضعیت رهایی یابند.
گر بگذرند اهل طریقت به کوی فقر
ما را به دست دل در دولت‌سرا زنند
هوش مصنوعی: اگر کسانی که در راه عرفان و حقیقت گام برمی‌دارند، از محل و مقام فقر ما بگذرند، دل‌هایشان ما را به سعادت و مقام بلند هدایت می‌کند.