گنجور

شمارهٔ ۴۰

تن ویرانه ام از لطف عمارت کردند
خوبرویان که دل شیفته غارت کردند
داد دل خاک تن سوخته بر باد فنا
آب این مزرعه را جوی خسارت کردند
تن آلوده نه در خورد دل پاک بود
طرف این مصطبه موقوف طهارت کردند
بنده همت آنان که بامراز سر خویش
بگذشتند و بکونین امارت کردند
چرخ واماند و مدار فلک مهر بپاست
طرح این طاق بصد گونه مهارت کردند
نقطه ئی بیش نبود اینهمه ابواب و فضول
نوع تقیید بتغییر عبارت کردند
امت عشق زدید خود و دیدار خدای
دیده بستند و بابروی اشارت کردند
فقرا خسرو اقلیم بقایند و فنا
نظر آنان که براینان بحقارت کردند
سلطنت سلطنت فقر و گدایان سلوک
خسروانند که تایید صدارت کردند
دوش در میکده عشق حریفان سروش
دعوت هوش به مینای بشارت کردند
راه آن ملک که شیرین دهنانند ملوک
طی گدایان طریقت به مرارت کردند
خیر محضند ولی در سفر عشق صفا
خوبرویان وفا پیشه شرارت کردند

اطلاعات

وزن: فعلاتن فعلاتن فعلاتن فعلن (رمل مثمن مخبون محذوف)
قالب شعری: غزل
منبع اولیه: ویکی‌درج

* با انتخاب متن و لمس متن انتخابی می‌توانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.

برگردان به زبان ساده

تن ویرانه ام از لطف عمارت کردند
خوبرویان که دل شیفته غارت کردند
هوش مصنوعی: بدن ویران من را با مهربانی تعمیر کردند، زیرا زیبایانی که دل عاشق من را زخمی کردند.
داد دل خاک تن سوخته بر باد فنا
آب این مزرعه را جوی خسارت کردند
هوش مصنوعی: دل شکسته و خاکستر شده‌ی جسم، ناخواسته به دست زمان ویران شده است و در این میان، آب و زندگی این مزرعه را با آسیب و خسارت روبرو کرده‌اند.
تن آلوده نه در خورد دل پاک بود
طرف این مصطبه موقوف طهارت کردند
هوش مصنوعی: بدن آلوده و ناپاک نمی‌تواند در دل پاک جا بگیرد؛ از این رو، طرف این جایگاه باید به پاکیزگی توجه داشته باشد.
بنده همت آنان که بامراز سر خویش
بگذشتند و بکونین امارت کردند
هوش مصنوعی: افرادی که با عزم و اراده‌ی قوی از جان خود گذشتند و به هدف‌های عالی‌تری دست یافتند، مورد ستایش و احترام هستند.
چرخ واماند و مدار فلک مهر بپاست
طرح این طاق بصد گونه مهارت کردند
هوش مصنوعی: زمان چرخش زمین متوقف شده و حرکت خورشید نیز در حال ثبات است، زیرا این سازه با هزاران تکنیک و مهارت ساخته شده است.
نقطه ئی بیش نبود اینهمه ابواب و فضول
نوع تقیید بتغییر عبارت کردند
هوش مصنوعی: در واقع تنها یک نقطه بود که دلیلی برای تمام این بحث‌ها و فضاهای اضافی نیست و به دست‌کاری در بیان و واژه‌ها پرداخته‌اند.
امت عشق زدید خود و دیدار خدای
دیده بستند و بابروی اشارت کردند
هوش مصنوعی: عاشقان خود را رها کردند و از دیدار خدا چشم پوشیدند و به کلام یا نشانه‌ای اشاره کردند.
فقرا خسرو اقلیم بقایند و فنا
نظر آنان که براینان بحقارت کردند
هوش مصنوعی: فقرا در سرزمین جاودانگی باقی می‌مانند، اما کسانی که با نگاهی حقیر به آنها را مورد نظر قرار داده‌اند، به فنا می‌روند.
سلطنت سلطنت فقر و گدایان سلوک
خسروانند که تایید صدارت کردند
هوش مصنوعی: این جمله به مفهوم این است که در دنیای فقر و گدایی، نوعی سلطنت وجود دارد که به رفتار و حیات شاهان و بزرگان اشاره دارد. یعنی حتی در شرایط سخت و تنگدستی، مقام و موقعیتی وجود دارد که شایستگی و تلاش را تأیید می‌کند.
دوش در میکده عشق حریفان سروش
دعوت هوش به مینای بشارت کردند
هوش مصنوعی: دیروز در میکده عشق، دوستان و رفقا صدای دلنشینی را برای دعوت به نوشیدن می خوراکی شادی بخش پخش کردند.
راه آن ملک که شیرین دهنانند ملوک
طی گدایان طریقت به مرارت کردند
هوش مصنوعی: راه آن سرزمین که مردم شیرین‌زبان و خوش‌اخلاق دارند، فقط از طریق سختی‌ها و سرگذشت‌های دشوار گدایان طریقت می‌گذرد.
خیر محضند ولی در سفر عشق صفا
خوبرویان وفا پیشه شرارت کردند
هوش مصنوعی: اگرچه آن بزرگان و نیکوکاران در عرصه عشق، صفا و پاکی را زینت بخشیده‌اند، اما به نوعی در این مسیر، کارهای ناپسندی را نیز انجام داده‌اند.