شمارهٔ ۳۹
قومی بگرد کوی فنا راهبر شدند
بر چشم دل کشیده و صاحب نظر شدند
صاحب نظر شدند که از دار اقتدار
در کوی فقر آمده و خاک در شدند
قومی بر آستان حقیقت نهاده سر
کاین راهرا بپای طلب پی سپر شدند
جمعی برهنه پا و سر از یمن فقر پای
بنهاده بر سر خودی و تاجور شدند
بر دست دل گرفته ز سر تا بپای تن
در عشق و پیش تیر ملامت سپر شدند
کردند جای درخم چوگان زلف یار
چون گوی آن گروه که بی پا و سر شدند
وارسته از تعین ظلمت سرای خاک
خورشید را معاینه نور بصر شدند
از خاک و گل رسیده باسرار جان و دل
هم سیر آفتاب و رفیق قمر شدند
این طوطیان قند شکر رسته زین قفس
با کام تلخ همدم کان شکر شدند
بر قلب همچو مس زده اکسیر انقیاد
در بوته وداد شدند آب و زر شدند
در این مناخ تنگ ندیدند جای امن
تصمیم عزم داده بکاخ دگر شدند
در کوی دل رسیده فکندند بار خویش
آسوده از مهالک سیر و سفر شدند
با آنکه بود در دل عشاقشان مقام
مانند سر عشق بعالم سمر شدند
وصل آورد افاقه و در دور اتصال
دیوانگان عشق تو دیوانه تر شدند
ای شیر حق ز پرده برون آی کز خفات
موران ماده همسر شیران نر شدند
از دیدن و شنیدنت ای مهدی صفا
دجال سیرتان کدر و کور و کر شدند
اطلاعات
وزن: مفعول فاعلات مفاعیل فاعلن (مضارع مثمن اخرب مکفوف محذوف)
قالب شعری: غزل
منبع اولیه: ویکیدرج
* با انتخاب متن و لمس متن انتخابی میتوانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.
برگردان به زبان ساده
قومی بگرد کوی فنا راهبر شدند
بر چشم دل کشیده و صاحب نظر شدند
هوش مصنوعی: جمعیتی به جستجوی مسیر نابودی و دوری از زندگی مادی آمدند و با دیدی عمیق و روشن به حقیقت رسیدند.
صاحب نظر شدند که از دار اقتدار
در کوی فقر آمده و خاک در شدند
هوش مصنوعی: افراد آگاه و صاحب نظر متوجه شدند که در حالی که فردی از قدرت و دارایی دور شده، به محلهای که فقر حاکم است آمده و در نهایت به وضعی فروتن و خاکی درآمده است.
قومی بر آستان حقیقت نهاده سر
کاین راهرا بپای طلب پی سپر شدند
هوش مصنوعی: گروهی به درگاه حقیقت سر تسلیم فرود آوردهاند، زیرا در این مسیر تلاش و جستجو، خود را به محافظت و پشتیبانی نیازمند میدانند.
جمعی برهنه پا و سر از یمن فقر پای
بنهاده بر سر خودی و تاجور شدند
هوش مصنوعی: گروهی با پای برهنه و سر عریان، به خاطر فقر و نداشتن امکانات، خود را به زمین زده و به نشانه تسلیم و احترام، بر سر خود تاج گذاشتند.
بر دست دل گرفته ز سر تا بپای تن
در عشق و پیش تیر ملامت سپر شدند
هوش مصنوعی: دل به عشق، تمام وجودش را در بر گرفته و به سلاح دفاع از خود در برابر تیرهای انتقاد و سرزنش مجهز شده است.
کردند جای درخم چوگان زلف یار
چون گوی آن گروه که بی پا و سر شدند
هوش مصنوعی: موهای یار به شکلی است که وقتی در دستان دیگران قرار میگیرد، آنها را به حالت گیجی و سرگردانی میبرد، مانند افرادی که بدون پا و سر شدهاند و نمیتوانند به درستی حرکت کنند.
وارسته از تعین ظلمت سرای خاک
خورشید را معاینه نور بصر شدند
هوش مصنوعی: آزاد شده از محدودیتهای دنیای مادی، به تماشای نور و روشنی خورشید پرداختند و بینایی خود را به تماشا گذاشتند.
از خاک و گل رسیده باسرار جان و دل
هم سیر آفتاب و رفیق قمر شدند
هوش مصنوعی: از خاک و گل آمده و با عشق و احساس زندگی کردهاند، حالا در کنار یکدیگر همچون نور خورشید و ماه، به آرامش و کمال رسیدهاند.
این طوطیان قند شکر رسته زین قفس
با کام تلخ همدم کان شکر شدند
هوش مصنوعی: پرندههای زیبا و شیرینزبان که از این قفس آزاد شدهاند، با وجود تلخی زندگی، به همان شیرینی میپردازند و یاوری هم برای یکدیگر شدهاند.
بر قلب همچو مس زده اکسیر انقیاد
در بوته وداد شدند آب و زر شدند
هوش مصنوعی: آهنگ دل مانند مس تحت تأثیر اکسیر تسلیم قرار میگیرد و در محیط عشق به طلا و نقره تبدیل میشود.
در این مناخ تنگ ندیدند جای امن
تصمیم عزم داده بکاخ دگر شدند
هوش مصنوعی: در این مکان باریک، جایی برای احساس امنیت نیافتند و به همین دلیل، با ارادهای قوی تصمیم گرفتند که به مکان دیگری بروند.
در کوی دل رسیده فکندند بار خویش
آسوده از مهالک سیر و سفر شدند
هوش مصنوعی: در جایی که دل انسان آرامش یافته، سنگینی بار زندگی را کنار گذاشته و از سختیها و خطرات سفر و جستجو رها شده است.
با آنکه بود در دل عشاقشان مقام
مانند سر عشق بعالم سمر شدند
هوش مصنوعی: عاشقان با وجود اینکه در دل خود جایی خاص دارند، اما مانند سر عشق در عالم سمر به اوج و بلندی میرسند.
وصل آورد افاقه و در دور اتصال
دیوانگان عشق تو دیوانه تر شدند
هوش مصنوعی: پیوند و نزدیکی، آرامش میآورد و در دوری، عاشقان دیوانهتر میشوند. عشق تو باعث میشود که این دیوانهها بیشتر به شوق بیفتند.
ای شیر حق ز پرده برون آی کز خفات
موران ماده همسر شیران نر شدند
هوش مصنوعی: ای شیر حق، از پشت پرده بیرون بیا، زیرا که در غیاب تو، مورچهها نیز به فرزندان شیران نر تبدیل شدهاند.
از دیدن و شنیدنت ای مهدی صفا
دجال سیرتان کدر و کور و کر شدند
هوش مصنوعی: ای مهدی، وجود تو برای ما مایهی آرامش و شادی است و دشمنان حق و حقیقت، به خاطر تو، دچار حیرت و ناتوانی شدهاند و نمیتوانند ببینند یا بشنوند.

صفای اصفهانی