گنجور

شمارهٔ ۳۷

ما گدای در فقریم و فلک بنده ماست
آفتاب آینه اختر تابنده ماست
چرخ را کوکبه کوکب و هنگامه هور
جمع در دایره از نور پراکنده ماست
خضر و الیاس دو سر چشمه سر ازلند
زنده از آب بقا آب بقا زنده ماست
هفت دریا نبود نیم بهای یم چشم
این چه آبیست که در گوهر ارزنده ماست
بحر لؤلؤی قدم قطره نیسان حدوث
آسمان مه نو پیرهن ژنده ماست
نعم کون درین کوی که مائیم فناست
بیت معمور، دل از نقمه آگنده ماست
شمس در بیت شرف پست و دل ماست بلند
شرف اینست که در طالع فرخنده ماست
خنده باغ بقا صورت باران فنا
گریه ابر هیولای شکر خنده ماست
آب دست دل ما آب ده کشت بهشت
تابش دوزخ ما آتش سوزنده ماست
پاکبازان قمار از لیم و غم عشق
خانه پرداز و جهان سوز و گدازنده ماست
ابر با رحمت و بارنده باران وجود
بحر با گوهر اندوخته شرمنده ماست
آندرختی که بهر کاخ بود شاخه او
در خیابان جنان طوبی بالنده ماست
ما صفائیم که موسی کف و عیسی نفسیم
معرفت نفحه شهود اژدر ارغنده ماست

اطلاعات

وزن: فعلاتن فعلاتن فعلاتن فعلن (رمل مثمن مخبون محذوف)
قالب شعری: غزل
منبع اولیه: ویکی‌درج

* با انتخاب متن و لمس متن انتخابی می‌توانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.

برگردان به زبان ساده

ما گدای در فقریم و فلک بنده ماست
آفتاب آینه اختر تابنده ماست
هوش مصنوعی: ما در درگاه فقیر و نیازمندیم و جهان به ما تعلق دارد، خورشید نیز مانند آینه‌ای از نور ستاره ماست.
چرخ را کوکبه کوکب و هنگامه هور
جمع در دایره از نور پراکنده ماست
هوش مصنوعی: جهان پر از حرکت و زیبایی است و این زیبایی‌ها مانند ستاره‌ها و نور خورشید که در دایره‌ای از نور پراکنده شده‌اند، به خوبی در کنار هم قرار دارند.
خضر و الیاس دو سر چشمه سر ازلند
زنده از آب بقا آب بقا زنده ماست
هوش مصنوعی: خضر و الیاس نمادهایی هستند که به جاودانگی و زندگی ابدی اشاره دارند. آن‌ها به عنوان دو منبع اصلی حیات و بقای روحانی شناخته می‌شوند. زندگی آن‌ها به آب بقا وابسته است، که خود نشان‌دهنده زندگی پایدار و جاودانی است. به نوعی، این مفهوم به ما می‌گوید که ما نیز به این آب حیات نیاز داریم تا زنده بمانیم.
هفت دریا نبود نیم بهای یم چشم
این چه آبیست که در گوهر ارزنده ماست
هوش مصنوعی: این بیت به بیان ارزش و زیبایی چشم‌ها اشاره دارد. شاعر می‌گوید که اگر تمامی دریاها را هم اندازه‌گیری کنیم، هنوز ارزش و زیبایی چشمانش فراتر از آن‌هاست. در واقع، او به عمق و ناب بودن چشمانش که مانند گوهر گرانبهاست، اشاره می‌کند و به زیبایی و خاص بودن آن می‌بالد.
بحر لؤلؤی قدم قطره نیسان حدوث
آسمان مه نو پیرهن ژنده ماست
هوش مصنوعی: دریای درخشان لؤلؤ، هر قطره‌اش نشانه‌ای از آغاز آسمان ماه نو است و پوشش کهنه و فرسوده ما همانند آن است.
نعم کون درین کوی که مائیم فناست
بیت معمور، دل از نقمه آگنده ماست
هوش مصنوعی: در اینجا به نوعی اشاره شده است که در جایی که ما قرار داریم، همه چیز فانی و زودگذر است. این مکان به خودی خود زیبا و با نشاط است، اما دل ما به خاطر آهنگ و نغمه‌هایی که داریم، پر از احساسات و غمو اندوه‌هاست.
شمس در بیت شرف پست و دل ماست بلند
شرف اینست که در طالع فرخنده ماست
هوش مصنوعی: خورشید در مرتبه‌ای پایین‌تر از ما قرار دارد، اما دل ما در جایگاهی بالاتر است. ارزش واقعی این است که در سرنوشت نیکو و خوشبخت ما قرار دارد.
خنده باغ بقا صورت باران فنا
گریه ابر هیولای شکر خنده ماست
هوش مصنوعی: خنده درختان به معنای زندگی، نشان‌دهنده روحیه شادابی و سرزندگی است، در حالی که اشک ابرها به نشانه نابودی و فنا می‌باشد. این تضاد نشان‌دهنده‌ لذتی است که در چهره ماست.
آب دست دل ما آب ده کشت بهشت
تابش دوزخ ما آتش سوزنده ماست
هوش مصنوعی: دل ما مانند آبی است که می‌تواند به باغ بهشت سرسبزی ببخشد، اما در عین حال، آتش سوزانی که در دوزخ برافروخته شده را نیز در خود دارد.
پاکبازان قمار از لیم و غم عشق
خانه پرداز و جهان سوز و گدازنده ماست
هوش مصنوعی: دل‌باختگان و مخلصان عشق، به ماندن در دل و دنیای خود ادامه می‌دهند و با احساسات عمیق و پرشور خود، دنیا را آتشین و دلسوز می‌کنند.
ابر با رحمت و بارنده باران وجود
بحر با گوهر اندوخته شرمنده ماست
هوش مصنوعی: ابر رحمتش را به زمین می‌بارد و بارانش را نثار می‌کند، مانند دریا که گنجینه‌ای از گوهرها دارد و به خاطر ما خجالت‌زده است.
آندرختی که بهر کاخ بود شاخه او
در خیابان جنان طوبی بالنده ماست
هوش مصنوعی: درختی که برای ساختن یک قصر استفاده می‌شود، شاخه‌هایش در خیابان‌های بهشت، به نام طوبی، سرسبز و پربار است.
ما صفائیم که موسی کف و عیسی نفسیم
معرفت نفحه شهود اژدر ارغنده ماست
هوش مصنوعی: ما انسان‌هایی پاک و زلال هستیم که همچون موسی با قدرت‌های روحانی و مانند عیسی با نفس پاک خود زندگی می‌کنیم. شناخت ما از حقیقت، بویی است که از وجود ما به مشام می‌رسد و ما همچون موجودی عظیم و باشکوه، جلوه‌گر خواهیم بود.

حاشیه ها

1401/08/24 15:10
مجید ع

وزن شعر 

فاعلاتن فعلاتن فعلاتن فعلن

  است