سعیداشمارهٔ ۲۳
زمین شوره، ای جان، کی شناسد قدر باران را؟
دلی اندوهگین داند صفای چشم گریان را
نزاعی نیست با شیطان فقیری را که قلاش است
ز عیاران ره خوفی نباشد مرد عریان را
چه خرمن ها که خاکستر نشد از تابش برقی
کند یک جرعه می افشا هزاران راز پنهان را
نگردد نکته دان طفلی نباشد عیب استادش
چو بی جوهر بود تیغی چه نقصان است سوهان را
سخن از شاهد و می گو رقیبان را مگو از حق
نصیحت به ز شیرینی نباشد طفل نادان را
وفا مشاطهٔ حسن است لیکن کس نمی داند
نگه دارید ای خوبان به عاشق عهد و پیمان را
از این عالم که یک ساعت به حال خود نمی‌ماند
چه جمعیت به دست آید سعیدای پریشان را؟
اطلاعات
وزن: مفاعیلن مفاعیلن مفاعیلن مفاعیلن (هزج مثمن سالم)
قالب شعری: غزل
منبع اولیه: چکامه
* با انتخاب متن و لمس متن انتخابی می‌توانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.
برگردان به زبان ساده
زمین شوره، ای جان، کی شناسد قدر باران را؟
دلی اندوهگین داند صفای چشم گریان را
هوش مصنوعی: در دل زمین خشک و بی‌حاصل، کسی به ارزش باران پی نمی‌برد. اما دل‌هایی که غمگین‌اند، غم‌های خود را تنها با اشک و گریه درک می‌کنند و زیبایی آن را می‌شناسند.
نزاعی نیست با شیطان فقیری را که قلاش است
ز عیاران ره خوفی نباشد مرد عریان را
هوش مصنوعی: درباره کسی که فقیر و بدون امکانات است، نمی‌توان با شیطان درگیر شد، چرا که او خود را از ترس دیگران پنهان کرده است و از واقعیات عریان زندگی‌اش رنج می‌برد. این فرد به دلیل فقر و نداشتن چیزهای ظاهری، نباید به خود ببالد و نگران چیزی باشد.
چه خرمن ها که خاکستر نشد از تابش برقی
کند یک جرعه می افشا هزاران راز پنهان را
هوش مصنوعی: همان‌طور که برخی آتش‌ها می‌توانند خرمن‌ها را به خاکستر تبدیل کنند، یک جرعه نوشیدنی نیز می‌تواند هزاران راز نهفته را آشکار کند.
نگردد نکته دان طفلی نباشد عیب استادش
چو بی جوهر بود تیغی چه نقصان است سوهان را
هوش مصنوعی: اگر نکته‌سنج و فهمیده‌ای پیدا نشود، نقص و خطای استاد چندان اهمیتی ندارد. چون اگر چاقویی بی‌کیفیت و بدون جوهر باشد، چه کمبودی به سوهان می‌شود؟
سخن از شاهد و می گو رقیبان را مگو از حق
نصیحت به ز شیرینی نباشد طفل نادان را
هوش مصنوعی: در این بیت، شاعر به این نکته اشاره می‌کند که در بحث درباره محبوب و شراب، بهتر است رقبای خود را نادیده بگیریم. زیرا نصیحت و حرف‌های حق، به اندازه طعم شیرین از نظرات نادرست برای افراد نادان اثرگذار نیست. بدین معنا، گاهی لازم است که از برخی موضوعات صرف‌نظر کنیم و اجازه ندهیم که تاریکی‌های نادانی بر احساسات و زیبایی‌های زندگی غلبه کند.
وفا مشاطهٔ حسن است لیکن کس نمی داند
نگه دارید ای خوبان به عاشق عهد و پیمان را
هوش مصنوعی: وفا نشانهٔ زیبایی و جذابیت است، ولی کسی از آن مطلع نیست. ای زیبا رویان، به یاد داشته باشید که عاشق باید به عهد و پیمانش وفادار بماند.
از این عالم که یک ساعت به حال خود نمی‌ماند
چه جمعیت به دست آید سعیدای پریشان را؟
هوش مصنوعی: از این دنیا که حتی یک ساعت هم به حال خود نمی‌ماند، چه نتیجه‌ای می‌توان در مورد افراد خوشبخت و پریشان گرفت؟