شمارهٔ ۲۱۸
عارف چو جهان سرکش مغرور نگردد
شور است محیط آب گهر شور نگردد
حیف است به آن ظرف تنک باده که می را
در ساغر گل نوشد و فغفور نگردد
خورشید کی و پرتو دیدار تو هیهات
هر بی سر و پا لایق این نور نگردد
در باغچهٔ صبر گل بی جگری هاست
زخمی که رسد بر دل و ناصور نگردد
منظور، قبول نظر اوست وگرنه
هر کوه ز رفعت، جبل طور نگردد
خم خشت سر خود نکند تا سرمستی
خاک قدم ریشهٔ انگور نگردد
پیوسته چنان دل که به صد آب، می ناب
همچون شکر از لعل لبش دور نگردد
دل چون گرد از باده علاجش می ناب است
بی نشئهٔ غم غمزه مسرور نگردد
دل را صفت کینه میاموز سعیدا
کاین شان عسل خانهٔ زنبور نگردد
اطلاعات
وزن: مفعول مفاعیل مفاعیل فعولن (هزج مثمن اخرب مکفوف محذوف)
قالب شعری: غزل
منبع اولیه: چکامه
* با انتخاب متن و لمس متن انتخابی میتوانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.
برگردان به زبان ساده
عارف چو جهان سرکش مغرور نگردد
شور است محیط آب گهر شور نگردد
هوش مصنوعی: عارف مانند جهانی که مغرور و سرکش است، فریب نخواهد خورد. مانند آب شور که دریا را احاطه کرده، او نیز تحت تأثیر تحریکات و ناملایمات قرار نخواهد گرفت.
حیف است به آن ظرف تنک باده که می را
در ساغر گل نوشد و فغفور نگردد
هوش مصنوعی: به نظر میرسد که نوشیدنی خوشمزهای که در ظرف کوچکی قرار دارد، حقش این نیست که به سادگی صرف شود و به سرعت تمام شود، بلکه باید در ظرفی شایسته و بزرگتر از آن استفاده شود تا به بهترین نحو از آن لذت برد.
خورشید کی و پرتو دیدار تو هیهات
هر بی سر و پا لایق این نور نگردد
هوش مصنوعی: خورشید و نور دیدار تو، هرگز نمیتواند برای هر کسی که شایسته نیست، دستیافتنی شود.
در باغچهٔ صبر گل بی جگری هاست
زخمی که رسد بر دل و ناصور نگردد
هوش مصنوعی: در باغچهٔ صبر، گلهای پر از درد و رنج وجود دارند. هر زخمی که به دل برسد، آن را نخواهد شکست یا ناتوان نخواهد کرد.
منظور، قبول نظر اوست وگرنه
هر کوه ز رفعت، جبل طور نگردد
هوش مصنوعی: منظور این است که فقط با پذیرش نظرات او چیزی به دست میآید و گرنه هر کوهی با ارتفاع خود، به طور طبیعی به کوه طور تبدیل نخواهد شد.
خم خشت سر خود نکند تا سرمستی
خاک قدم ریشهٔ انگور نگردد
هوش مصنوعی: سرمستی و نشئه را فدای قدرت و استحکام پایههای وجود خود نمیکنم، تا مبادا که ریشههای زندگیام در زمین این دنیا از بین برود.
پیوسته چنان دل که به صد آب، می ناب
همچون شکر از لعل لبش دور نگردد
هوش مصنوعی: دل همیشه به گونهای است که حتی اگر از صد آب هم دور شود، شیرینی می ناب مانند شکر از لبهای او دور نخواهد شد.
دل چون گرد از باده علاجش می ناب است
بی نشئهٔ غم غمزه مسرور نگردد
هوش مصنوعی: دل مانند گردی است که تنها با شراب خالص درمان میشود. بدون نشئهی عشق، غم نمیتواند خوشحالی را به دل بیاورد.
دل را صفت کینه میاموز سعیدا
کاین شان عسل خانهٔ زنبور نگردد
هوش مصنوعی: دل را از کینه و خشم دور نگهدار، زیرا این ویژگیها باعث میشوند که مثل زنبور عسل، دل تو شیرین و خوشایند نباشد.