گنجور

شمارهٔ ۲۱۷

نگریم بعد از این ترسم که دل خون جگر گردد
نسوزم سینه را داغش مبادا چشم تر گردد
ز خورشید جمالش نیست باکم بیم از آن دارم
که خط پیدا شود بر آن رخ و دور قمر گردد
به خاک آن کف پا روی خود می مالم و شادم
که مس بر کیمیا چون برخورد البته زر گردد
چه کم دارد که دارد خانه زادی همچو زلف خود
که گه بر پایش افتد گه به قربان کمر گردد
به این قدر گران ای ناز با کاکل چه می پیچی
گذار این سر به پا افکنده را بر گرد سر گردد
هوا خاکسترش را باز در پرواز می آرد
مدان پروانه بعد از سوختن بی بال و پر گردد
کمال خود سعیدا دیدن نقصان خود باشد
اگر بینا شوی بر عیب خود عیبت هنر گردد

اطلاعات

وزن: مفاعیلن مفاعیلن مفاعیلن مفاعیلن (هزج مثمن سالم)
قالب شعری: غزل
منبع اولیه: چکامه

* با انتخاب متن و لمس متن انتخابی می‌توانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.

برگردان به زبان ساده

نگریم بعد از این ترسم که دل خون جگر گردد
نسوزم سینه را داغش مبادا چشم تر گردد
هوش مصنوعی: بعد از این نمی‌خواهم اشک بریزم، زیرا می‌ترسم که دل‌ام به درد بیافتد. نمی‌خواهم سینه‌ام به خاطر داغی که دارم بسوزد، مبادا چشمانم باز هم تر شود.
ز خورشید جمالش نیست باکم بیم از آن دارم
که خط پیدا شود بر آن رخ و دور قمر گردد
هوش مصنوعی: از زیبایی او چیزی نمی‌ترسم، اما نگرانم که علائم و نشانه‌هایی بر چهره‌اش ظاهر شود و او را به دور از زیبایی و کمالش ببرد.
به خاک آن کف پا روی خود می مالم و شادم
که مس بر کیمیا چون برخورد البته زر گردد
هوش مصنوعی: من از اینکه پایم به خاک لمس می‌شود خوشحالم، زیرا بر این باورم که اگر مس به کیمیا برخورد کند، حتماً طلا خواهد شد.
چه کم دارد که دارد خانه زادی همچو زلف خود
که گه بر پایش افتد گه به قربان کمر گردد
هوش مصنوعی: این بیت به زیبایی و جذابیت شخصیتی اشاره دارد که مانند زلفش، گاه در موقعیت‌های مختلف قرار می‌گیرد. این شخص گاهی به شکل شگفت‌انگیزی ظاهر می‌شود و گاهی هم به صورت دلربا و فریبنده حاضر می‌گردد. این وضعیت نشان‌دهنده‌ی خوشبختی و زیبایی است که انسان‌ها می‌توانند در زندگی‌شان تجربه کنند و به richness of life اشاره دارد.
به این قدر گران ای ناز با کاکل چه می پیچی
گذار این سر به پا افکنده را بر گرد سر گردد
هوش مصنوعی: ای نازنین، چرا به طرز زیبایت را به این شدت می‌پیچانی؟ بگذار این سر که به حالتی افکنده است، به دور تو بچرخد.
هوا خاکسترش را باز در پرواز می آرد
مدان پروانه بعد از سوختن بی بال و پر گردد
هوش مصنوعی: هوا، خاکستر پروانه را دوباره به پرواز درمی‌آورد. پس نباید تصور کنی که پروانه بعد از سوختن، بدون بال و پر می‌شود.
کمال خود سعیدا دیدن نقصان خود باشد
اگر بینا شوی بر عیب خود عیبت هنر گردد
هوش مصنوعی: اگر انسان بینا باشد و بتواند نقص‌های خود را ببیند، این نقص‌ها می‌توانند به نقاط قوت او تبدیل شوند. در واقع، درک و شناخت عیوب، راهی به سوی کمال و پیشرفت فردی است.