سعیداشمارهٔ ۱۹۲
خلقی که می کنند به آب مدام بحث
هرگز نمی‌کنند به نان حرام بحث
بر لب نهند مهر خموشی هزار بار
بهتر که می کنند پی ننگ و نام بحث
یارب نگاه دار ز شر معاندان
کردند این گروه به خیرالانام بحث
با رند می کشی چه عجب گر کنند جبر
قومی که می کنند به پیران جام، بحث
دل زود شد ز هوش تهی پیش چشم تو
یک شیشه می چگونه کند با دو جام بحث
هرگز نشد نزول، جواب منقحی
هر چند کرده اند به علم کلام بحث
آهسته ای ز باب وداعش بر‌آمدیم
از بسکه بود در راه باب السلام، بحث
گوش و لب از شنیدن و گفتن گرفته به
فانی است چون جهان چه جواب و کدام بحث
افطار را به باده کن ای دل که می کند
امروز روز عید به شهر صیام بحث
حیف است می کنی به سعیدا تو گفتگو
کس دیده خواجه‌ای که کند با غلام بحث؟
اطلاعات
وزن: مفعول فاعلات مفاعیل فاعلن (مضارع مثمن اخرب مکفوف محذوف)
قالب شعری: غزل
منبع اولیه: چکامه
* با انتخاب متن و لمس متن انتخابی می‌توانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.
برگردان به زبان ساده
خلقی که می کنند به آب مدام بحث
هرگز نمی‌کنند به نان حرام بحث
هوش مصنوعی: افرادی که همیشه درباره آب صحبت می‌کنند، هرگز درباره نان حرام صحبت نمی‌کنند.
بر لب نهند مهر خموشی هزار بار
بهتر که می کنند پی ننگ و نام بحث
هوش مصنوعی: بهتر است که انسان سکوت را انتخاب کند و مهر خاموشی بر لب بگذارد، زیرا هزار بار ارزشمندتر از این است که به بحث و جدل درباره‌ی نام و ننگ بپردازد.
یارب نگاه دار ز شر معاندان
کردند این گروه به خیرالانام بحث
هوش مصنوعی: خداوندا، از شر دشمنان حفظ کن. این گروه درباره بهترین نام‌ها حرف می‌زنند.
با رند می کشی چه عجب گر کنند جبر
قومی که می کنند به پیران جام، بحث
هوش مصنوعی: با شخصی بازیگوش و اهل شرابکاری چه تعجبی دارد اگر گروهی به زور و اجبار، دربارهٔ جام و می‌گساری با افراد سالخورده بحث کنند؟
دل زود شد ز هوش تهی پیش چشم تو
یک شیشه می چگونه کند با دو جام بحث
هوش مصنوعی: دل به سرعت از عقل و فکر خالی شد؛ در مقابل تو، یک شیشه شراب چگونه می‌تواند با دو جام در گفتگو باشد؟
هرگز نشد نزول، جواب منقحی
هر چند کرده اند به علم کلام بحث
هوش مصنوعی: هرگز نشد که پاسخ دقیقی به نزول ارائه شود، هرچند بحث‌های زیادی در علم کلام درباره‌اش شده است.
آهسته ای ز باب وداعش بر‌آمدیم
از بسکه بود در راه باب السلام، بحث
هوش مصنوعی: به آرامی از درود و وداع او بیرون آمدیم، زیرا که آنقدر در مسیر سلام و خوشامدگویی‌اش گفت‌وگو کردیم.
گوش و لب از شنیدن و گفتن گرفته به
فانی است چون جهان چه جواب و کدام بحث
هوش مصنوعی: گوش و لب به خاطر شنیدن و گفتن مشغولند، اما این دنیای فانی چقدر می‌تواند جوابگو باشد و چه بحثی ارزش دارد؟
افطار را به باده کن ای دل که می کند
امروز روز عید به شهر صیام بحث
هوش مصنوعی: ای دل، امشب با نوشیدن باده جشن بگیر، زیرا امروز روز عید است و در شهر روزه‌داران صحبت از شادمانی است.
حیف است می کنی به سعیدا تو گفتگو
کس دیده خواجه‌ای که کند با غلام بحث؟
هوش مصنوعی: این جمله می‌گوید که صحبت کردن با کسی که از مقام و منزلت کمتری برخوردار است، کار شایسته‌ای نیست. به عبارت دیگر، تبادل نظر و گفتگو باید میان افراد هم‌درجه شود، و جایز نیست که شخصی به پایینی مانند غلامش توجه کند.