گنجور

غزل شمارهٔ ۸۹۰

دیده از خط بدیع آب دهید ای احباب
که عجب نقش بدیعی زده دوران بر آب
لب میگون و خط سبز تماشا دارد
بزدایید ز دل زنگ ازین سبزه و آب
دم خط را چو دم صبح غنیمت دانید
پیش از آن دم که ز مقراض شود پا به رکاب
زین خط تازه وتر، دیده و دل آب دهید
که ز هر حلقه در آتش بودش نعل شتاب
گرچه ایمن ز خزان است بهار عنبر
بشتابید به نظاره شما ای احباب
شب قدرست خط سبزنکویان، زنهار
غافل از دولت بیدار مگردید به خواب
خط مشکین، خط بیزاری اهل هوس است
مگذرید از سر این آیه رحمت به شتاب
گر غبار خط ازان روی چنین خواهد خاست
ای بسا دیده کز این گرد شود خانه خراب
گرچه از مشک شود وحشت آهو افزون
حسن خوبان ز خط سبز برآید ز حجاب
خط شبرنگ کند گردن خوبان را نرم
عاملان را نبود سرکشی از پای حساب
گفتم از خط دل او نرم شود، زین غافل
که خط سبز زند زهر به شمشیر عتاب
چون زند سبزه خط موج طراوت صائب
نیست ممکن که توان شد ز تماشا سیراب

اطلاعات

وزن: فعلاتن فعلاتن فعلاتن فعلن (رمل مثمن مخبون محذوف)
قالب شعری: غزل
منبع اولیه: ویکی‌درج

* با انتخاب متن و لمس متن انتخابی می‌توانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.

برگردان به زبان ساده

دیده از خط بدیع آب دهید ای احباب
که عجب نقش بدیعی زده دوران بر آب
هوش مصنوعی: ای دوستان، چشم ها را به زیبایی های بی نظیری که به آب پاشیده شده، بسپارید، زیرا شگفتی های زیبایی به وسیله زمان بر روی آب نقش بسته است.
لب میگون و خط سبز تماشا دارد
بزدایید ز دل زنگ ازین سبزه و آب
هوش مصنوعی: لب‌های زیبا و خط سبز، جاذبه‌ای دارد. باید از دل خود کدورت‌ها و غم‌ها را دور کنیم تا از زیبایی‌های این طبیعت تازه و دلنشین، بهره‌مند شویم.
دم خط را چو دم صبح غنیمت دانید
پیش از آن دم که ز مقراض شود پا به رکاب
هوش مصنوعی: لحظه‌ای که دم صبح فرامی‌رسد را غنیمت بشمارید، پیش از آنکه فرصتی که در اختیار دارید از دست برود و کار از کار بگذرد.
زین خط تازه وتر، دیده و دل آب دهید
که ز هر حلقه در آتش بودش نعل شتاب
هوش مصنوعی: از این نشانه‌ی تازه و زیبا، دیده و دل خود را سیراب کنید؛ چون هر حلقه از این دایره در آتش شعله‌ور است و شتابان می‌سوزد.
گرچه ایمن ز خزان است بهار عنبر
بشتابید به نظاره شما ای احباب
هوش مصنوعی: با وجود اینکه بهار مانند بویی خوش و دلپذیر است و از گزند پاییز در امان است، بیایید سریعاً به تماشای آن بشتابیم ای دوستان.
شب قدرست خط سبزنکویان، زنهار
غافل از دولت بیدار مگردید به خواب
هوش مصنوعی: شب قدر، زمان خاصی است که اهمیت و ارزش بالایی دارد. در این شب، از فرصتی منحصر به فرد غافل نشوید و اجازه ندهید که در خواب غفلت باقی بمانید.
خط مشکین، خط بیزاری اهل هوس است
مگذرید از سر این آیه رحمت به شتاب
هوش مصنوعی: خطی که با مرکب سیاه نوشته شده، بیانگر انزجار و بیزاری از دلخواهی و هوس است. به آرامی از این آیهٔ رحمت عبور کنید و شتاب نکنید.
گر غبار خط ازان روی چنین خواهد خاست
ای بسا دیده کز این گرد شود خانه خراب
هوش مصنوعی: اگر غبار خط از آن چهره برخیزد، چه بسا چشمانی که از این گرد و غبار خراب و ویران شوند.
گرچه از مشک شود وحشت آهو افزون
حسن خوبان ز خط سبز برآید ز حجاب
هوش مصنوعی: با وجود اینکه بوی مشک باعث ترس آهو می‌شود، اما زیبایی معشوقان از خط سبز خلق شده و از پرده بیرون می‌آید.
خط شبرنگ کند گردن خوبان را نرم
عاملان را نبود سرکشی از پای حساب
هوش مصنوعی: نقش و زیبایی ظاهری افراد خوب و virtuous مانند یک خط شبرنگ و واضح است، اما نیرویی که بر رفتار آنها تأثیر می‌گذارد، باعث نمی‌شود که آنان دچار طغیان و سرکشی شوند. در واقع، این نیکان با حس مسئولیت و حساب‌رسی از اعمال خود، مسیر درست را دنبال می‌کنند و از خطا دوری می‌گزینند.
گفتم از خط دل او نرم شود، زین غافل
که خط سبز زند زهر به شمشیر عتاب
هوش مصنوعی: گفتم اگر از نوشته دل او بگویم، شاید نرم و ملایم شود، اما غافل از این هستم که آن خط سبز، مانند زهر است که با شمشیر خشم همراه است.
چون زند سبزه خط موج طراوت صائب
نیست ممکن که توان شد ز تماشا سیراب
هوش مصنوعی: زمانی که سبزه در کنار خط موج ظاهر می‌شود، این نشانه‌ای از تازگی و طراوت است. اما نمی‌توان به سادگی به این تماشا بسنده کرد و از آن سیراب شد؛ چرا که زیبایی و تازگی آن نیاز به توجه و پیگیری مداوم دارد.