صائبغزل شمارهٔ ۶۷۰
شکوفه شور فکنده است در گلستانها
شده است خوان زمین گم درین نمکدانها
گشوده است بهار از شکوفه دفتر عیش
شده است پر ز برات نشاط دامانها
ز بس که ریخته است اختر شکوفه به خاک
نشان ز کاهکشان میدهد خیابانها
ز پردهپوشی برگ شکوفه، گردیده است
مثال لیلی چادر گرفته، بستانها
ز رشتهای که ز عقد گهر شکوفه کشید
شده است همچو صدف پر گهر گریبانها
سواد خاک چنان از شکوفه روشن شد
که سیر ماه توان کرد در شبستانها
زمین شده است ز برگ شکوفه سیمینتن
گشوده است بغل باغ از خیابانها
شب دراز صبوحی کنند میخواران
که گشت مشرق صبح از شکوفه بستانها
به یک دو جام، مرا شیر گیر کن ساقی
که شیر مست شده است از شکوفه بستانها
عجب که توبه تواند سفید گردیدن
که شست چهره تقوی به خون گلستانها
چه عاجز گره دل شدی، به باغ خرام
که تیز کرده بهار از شکوفه، دندانها
ز زهد خشک اگر در جهان غباری بود
ز لوح خاطر ایام شست بارانها
شده است چون رخ لیلی و سینه مجنون
ز جوش لاله و گل دامن بیابانها
چنان گشایش دل عام شد که وا کردند
دهن به خنده چو سوفار، جمله پیکانها
ز جوش گل رگ لعل است خار بر دیوار
ز لاله پنجه مرجان شده است مژگانها
چگونه دل نبرد از سخنوران صائب؟
که هست در نی کلک تو شکرستانها
اطلاعات
وزن: مفاعلن فعلاتن مفاعلن فعلن (مجتث مثمن مخبون محذوف)
قالب شعری: غزل
منبع اولیه: ویکیدرج
* با انتخاب متن و لمس متن انتخابی میتوانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.
برگردان به زبان ساده
شکوفه شور فکنده است در گلستانها
شده است خوان زمین گم درین نمکدانها
هوش مصنوعی: شکوفهها در باغها شادی و سرزندگی به ارمغان آوردهاند و زمین در این نمکدانها گویی ناپدید شده است.
گشوده است بهار از شکوفه دفتر عیش
شده است پر ز برات نشاط دامانها
هوش مصنوعی: بهار با شکوفههایش آغاز شده و زندگی پر از شادی و خوشی را رقم زده است. دامانها پر از نشاط و شگفتی است.
ز بس که ریخته است اختر شکوفه به خاک
نشان ز کاهکشان میدهد خیابانها
هوش مصنوعی: به خاطر اینکه ستارههای شکوفه بسیاری به زمین افتاده، خیابانها حالتی مانند کاهکشان پیدا کردهاند.
ز پردهپوشی برگ شکوفه، گردیده است
مثال لیلی چادر گرفته، بستانها
هوش مصنوعی: به خاطر پوشش برگهای شکوفه، باغها شبیه به لیلی شدهاند که چادری به سر دارد.
ز رشتهای که ز عقد گهر شکوفه کشید
شده است همچو صدف پر گهر گریبانها
هوش مصنوعی: این جمله میگوید که مانند صدفهایی که پر از مروارید هستند، ابریشم بهدست آمده از رشتهای که از گوهری شکوفه زده، زیبا و ارزشمند است. بهعبارتی، به زیبایی و ارزش چیزهایی که از طبیعت بهدست میآیند، اشاره دارد و تشبیه میکند.
سواد خاک چنان از شکوفه روشن شد
که سیر ماه توان کرد در شبستانها
هوش مصنوعی: خاک به قدری از شکوفهها پرنور و زیبا شد که حتی ماه هم توانست در شبهای تاریک بدرخشد و روشنایی بدهد.
زمین شده است ز برگ شکوفه سیمینتن
گشوده است بغل باغ از خیابانها
هوش مصنوعی: زمین پر از برگهای شکوفهای است که مانند نقره میدرخشند و باغ از سمت خیابانها به زیبایی خود را نمایان کرده است.
شب دراز صبوحی کنند میخواران
که گشت مشرق صبح از شکوفه بستانها
هوش مصنوعی: در طول شب، میخواران به شادی و نوشیدن مشغولند، چرا که صبحگاه با طلوع خورشید و شکوفههای باغها فرا میرسد.
به یک دو جام، مرا شیر گیر کن ساقی
که شیر مست شده است از شکوفه بستانها
هوش مصنوعی: ای ساقی، با یک یا دو جام به من شیر بنوشان که شیر از گلهای درختانِ باغها مست شده است.
عجب که توبه تواند سفید گردیدن
که شست چهره تقوی به خون گلستانها
هوش مصنوعی: عجب از این است که آیا واقعاً توبه میتواند انسان را پاک کند در حالی که چهرهی تقوی با خون گلستانها شسته شده است؟
چه عاجز گره دل شدی، به باغ خرام
که تیز کرده بهار از شکوفه، دندانها
هوش مصنوعی: تو چقدر ناتوان و بیچاره شدهای، وقتی به باغی که بهار با شکوفهها و زیباییهایش زنده شده، نگاه میکنی.
ز زهد خشک اگر در جهان غباری بود
ز لوح خاطر ایام شست بارانها
هوش مصنوعی: اگر زهد خشک و بدون احساس در دنیا وجود داشته باشد، همانند گرد و غباری است که بر روی لوح دل انسان نشسته و تنها با باران یادها و تجربیات زندگی شسته میشود.
شده است چون رخ لیلی و سینه مجنون
ز جوش لاله و گل دامن بیابانها
هوش مصنوعی: چهره لیلی مانند شده و سینه مجنون از شوق و هیجان لاله و گل، دامن صحراها را پر کرده است.
چنان گشایش دل عام شد که وا کردند
دهن به خنده چو سوفار، جمله پیکانها
هوش مصنوعی: دلها آنقدر شاد و رها شدهاند که مانند سوفار به خنده وا شدهاند و همه آدمها به یکدیگر لبخند میزنند.
ز جوش گل رگ لعل است خار بر دیوار
ز لاله پنجه مرجان شده است مژگانها
هوش مصنوعی: از ترکیب رنگین و جذاب گلها، رنگ و زیبایی لعل به وجود آمده است و خارهایی که بر دیوار هستند، به زیبایی لالهها و رنگ قرمز مروارید مانند مژگان آنها شباهت پیدا کرده است.
چگونه دل نبرد از سخنوران صائب؟
که هست در نی کلک تو شکرستانها
هوش مصنوعی: چطور میتوان دل را از سخنسرایان چون صائب دور نگه داشت؟ زیرا در نی قلم تو، شیرینی و لطافت فراوانی نهفته است.