گنجور

غزل شمارهٔ ۶۵۹۲

خنکی در اسد از مهر جهانگیر مخواه
نفس سرد ز کام و دهن شیر مخواه
ناخن عقده گشایی ز گره چشم مدار
فتح باب دل ازین عالم دلگیر مخواه
هست در قبضه تقدیرگشاد دل تنگ
حل این عقده ز سرپنجه تدبیر مخواه
حرص را گرسنه چشمی شود از نعمت بیش
هیچ نعمت ز خدا جز نظر سیر مخواه
طلب عافیت از عالم پرشور مکن
نکهت ناف غزال از دهن شیر مخواه
دیده شور بود لازم شیرینی رزق
باش خرسند به تلخی، شکر و شیر مخواه
سپر انداختن اینجا زره داودی است
نصرت از پشت کمان و دم شمشیر مخواه
نیست در دیده حیرت زدگان نقش دویی
غیر یک صورت از آیینه تصویر مخواه
همت پیر برد کار جوان را از پیش
بی کمان قطع ره از بال و پر تیر مخواه
جای شکرست چو شد قبض مبدل با بسط
خونبهای شکر ای ساده دل از شیر مخواه
دامن دولت جاوید نگه داشتنی است
خط آزادی ازان زلف چو زنجیر مخواه
چه سعادت به ازین است که خون مشک شود؟
خونبهای دل ازان زلف گرهگیر مخواه
رحم زنهار ازان غمزه خونخوار مجو
غیر تکبیر فنا از دم شمشیر مخواه
مرشدی نیست به از ترک علایق صائب
از جهان چشم بپوشان، نظر از پیر مخواه

اطلاعات

وزن: فعلاتن فعلاتن فعلاتن فعلن (رمل مثمن مخبون محذوف)
قالب شعری: غزل
منبع اولیه: ویکی‌درج

* با انتخاب متن و لمس متن انتخابی می‌توانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.

برگردان به زبان ساده

خنکی در اسد از مهر جهانگیر مخواه
نفس سرد ز کام و دهن شیر مخواه
هوش مصنوعی: در فصل تابستان، از گرمای خورشید به دنبال خنکی نباش، و از شیر هم انتظار نداشته باش که با دهنش به تو هوای سرد بدهد.
ناخن عقده گشایی ز گره چشم مدار
فتح باب دل ازین عالم دلگیر مخواه
هوش مصنوعی: به خودت اجازه نده که از طریق اشک و غم، به آرامش برسید. در این دنیا، دل را از مشکلات و سنگینی‌ها رها کن و به دنبال شادی و آزادی باش.
هست در قبضه تقدیرگشاد دل تنگ
حل این عقده ز سرپنجه تدبیر مخواه
هوش مصنوعی: در عالم تقدیر، گشایش و راحتی وجود دارد، اما برای حل مشکلات و دغدغه‌های درونی‌تان نباید فقط به تدبیر و تدبیرهای خودتان اتکا کنید.
حرص را گرسنه چشمی شود از نعمت بیش
هیچ نعمت ز خدا جز نظر سیر مخواه
هوش مصنوعی: آدمی که بسیار ولع دارد، هرگز از نعمت‌های خدا سیر نخواهد شد. او باید بداند که تنها نگاه و نظر خدا کافی است و نباید به دنبال زیادتی از نعمت‌ها باشد.
طلب عافیت از عالم پرشور مکن
نکهت ناف غزال از دهن شیر مخواه
هوش مصنوعی: از دنیای پرهیاهو و پر از دردسر، طلب آرامش نکن، چرا که نمی‌توان از شیر درنده، بویی خوش و لطیف مانند عطر غزال خواست.
دیده شور بود لازم شیرینی رزق
باش خرسند به تلخی، شکر و شیر مخواه
هوش مصنوعی: چشم شاد و پرنشاط باشد، چون برای زندگی نیاز به شیرینی و روزی خوب داریم. به تلخی‌ها خوشنود باش و از شکر و شیر طلب نکن.
سپر انداختن اینجا زره داودی است
نصرت از پشت کمان و دم شمشیر مخواه
هوش مصنوعی: این جا برای محافظت نیازی به زره نیست، چرا که پیروزی از پشت کمان و ته شمشیر به دست می‌آید، بنابراین نباید به انتظار کمک بی‌جا باشی.
نیست در دیده حیرت زدگان نقش دویی
غیر یک صورت از آیینه تصویر مخواه
هوش مصنوعی: در چشمان افرادی که در حیرت هستند، هیچ نشانه‌ای از دوگانه‌گی وجود ندارد و فقط یک تصویر از آینه را طلب نکن.
همت پیر برد کار جوان را از پیش
بی کمان قطع ره از بال و پر تیر مخواه
هوش مصنوعی: به خاطر تلاش و اراده‌ی بزرگترها، کارهای جوانان به نتیجه می‌رسد. نیازی به نگرانی درباره‌ی موانع و مشکلات وجود ندارد، چرا که با عزم و همت می‌توان بر هر سختی غلبه کرد.
جای شکرست چو شد قبض مبدل با بسط
خونبهای شکر ای ساده دل از شیر مخواه
هوش مصنوعی: زمانی که شرایط بهتر می‌شود و نعمت‌ها در دسترس قرار می‌گیرند، شکرگزاری واجب است. بنابراین، ای ساده دل، از شیر و چیزهای دیگر نخواه که ارزش واقعی را درک نمی‌کنی.
دامن دولت جاوید نگه داشتنی است
خط آزادی ازان زلف چو زنجیر مخواه
هوش مصنوعی: دولت پایدار و همیشگی را می‌توان نگه‌داشت، اما آزادی را مانند زنجیری که از موهای زلف جدا نشود، نباید خواست.
چه سعادت به ازین است که خون مشک شود؟
خونبهای دل ازان زلف گرهگیر مخواه
هوش مصنوعی: بهترین و بزرگ‌ترین خوشبختی این است که عشق و هیجان واقعی، مانند خون مشک، به وجود آید. اما برای به دست آوردن آن عشق نباید انتظار بهای دل را از زلف‌های گره‌خورده خواست.
رحم زنهار ازان غمزه خونخوار مجو
غیر تکبیر فنا از دم شمشیر مخواه
هوش مصنوعی: از نگاه خطرناک و کشنده او رحم نکن و به غیر از صدای تکبیر در لحظه‌ی فنا و نابودی، چیزی نخواه.
مرشدی نیست به از ترک علایق صائب
از جهان چشم بپوشان، نظر از پیر مخواه
هوش مصنوعی: بهتر است که از وابستگی‌ها و علاقه‌های دنیوی جدا شوید و به دنیای بیرون بی‌توجهی کنید، زیرا هیچ کسی بهتر از خودتان نمی‌تواند شما را راهنمایی کند.

حاشیه ها

1400/07/24 18:09
هیوا

سلام میشه بیت ۱۲ رو معنی کنید