گنجور

غزل شمارهٔ ۶۵۹۰

که یارب گرم در رخسار آن نازک میان دیده؟
که آن موی کمر چون موی آتش دیده پیچیده
مهیای دعا شو چون روان شد اشک از دیده
که نقش مهر گیرد خوب کاغذهای نم دیده
خموشی پرده پوش عیب باشد بی کمالان را
ز بیداران بود در زیر دامن پای خوابیده
کمال ناقصان در شهرت بی عاقبت باشد
کز انگشت اشارت ماه نو بر خویش بالیده
به آزادی ز تاراج خزان سالم توان جستن
که سرسبزست دایم سرو از دامان برچیده
مکن گردنکشی با خلق اگر از هوشیارانی
که فیل مست گردون چون ترا بسیار مالیده
اگر صد سال سالک چون فلک گرد جهان گردد
نگردد تا به گرد خود، نمی گردد جهان دیده
نگردد سنگ راه فکر رنگین دوری منزل
حنا یک شب به هندستان رود با پای خوابیده
به موزونی علم نتوان شدن صائب به آسانی
که بهر مصرعی یک عمر خود بر خود سرو پیچیده

اطلاعات

وزن: مفاعیلن مفاعیلن مفاعیلن مفاعیلن (هزج مثمن سالم)
قالب شعری: غزل
منبع اولیه: ویکی‌درج

* با انتخاب متن و لمس متن انتخابی می‌توانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.

برگردان به زبان ساده

که یارب گرم در رخسار آن نازک میان دیده؟
که آن موی کمر چون موی آتش دیده پیچیده
هوش مصنوعی: ای کاش می‌توانستم زیبایی چهره آن معشوق ظریف را ببینم! موهای او مانند کمرش به زیبایی پیچیده و شبیه به آتش درخشان است.
مهیای دعا شو چون روان شد اشک از دیده
که نقش مهر گیرد خوب کاغذهای نم دیده
هوش مصنوعی: آماده دعا باشید، چون اشک‌ها از چشمان بریزد؛ چرا که این اشک‌ها می‌توانند اثر محبت را بر روی کاغذهای خیس به جا بگذارند.
خموشی پرده پوش عیب باشد بی کمالان را
ز بیداران بود در زیر دامن پای خوابیده
هوش مصنوعی: سکوت می‌تواند پوششی برای عیوب باشد، اما اگر کسی بدون کمالات لازم باشد، این سکوت در واقع نشان‌دهنده خواب‌آلودگی اوست، نه آگاهی و بیداری.
کمال ناقصان در شهرت بی عاقبت باشد
کز انگشت اشارت ماه نو بر خویش بالیده
هوش مصنوعی: کمال افرادی که نقص دارند، در شهرتی است که نتیجه‌ای پایدار ندارد. این شهرت مانند درخشش موقتی ماه نو است که تنها به خاطر انگشت اشاره نمایان می‌شود و پس از مدتی ناپدید می‌شود.
به آزادی ز تاراج خزان سالم توان جستن
که سرسبزست دایم سرو از دامان برچیده
هوش مصنوعی: با وجود اینکه خزان به زمین آسیب می‌زند، اما درخت سرو همیشه سبز و سالم می‌ماند و می‌تواند از این آسیب‌ها جان سالم به در ببرد.
مکن گردنکشی با خلق اگر از هوشیارانی
که فیل مست گردون چون ترا بسیار مالیده
هوش مصنوعی: به خودت مغرور نشو و با مردم به تکبر رفتار نکن، زیرا اگر از افراد باهوش و آگاه باشی، متوجه خواهی شد که مانند فیل مستی که به دور خود می‌چرخد، در واقع تاثیرات منفی بر دیگران می‌گذاری.
اگر صد سال سالک چون فلک گرد جهان گردد
نگردد تا به گرد خود، نمی گردد جهان دیده
هوش مصنوعی: اگر کسی مانند ستاره‌ها و سیارات به مدت صد سال در سفر و تلاش باشد، باز هم به دور خود نمی‌چرخد و دنیای واقعی را نخواهد دید.
نگردد سنگ راه فکر رنگین دوری منزل
حنا یک شب به هندستان رود با پای خوابیده
هوش مصنوعی: سنگی که در مسیر تفکر است، به خاطر دوری از خانه و محل زندگی اش به خواب رفته و حتی یک شب هم به هند نمی رود.
به موزونی علم نتوان شدن صائب به آسانی
که بهر مصرعی یک عمر خود بر خود سرو پیچیده
هوش مصنوعی: تحصیل علم و دانش به سادگی امکان‌پذیر نیست. برای هر مصرع شعر، باید یک عمر تلاش کرد و بر روی خود کار کرد تا به نتیجه‌ای مناسب دست یافت.