گنجور

غزل شمارهٔ ۶۱۷۱

چشم خواب آلود او را در خم ابرو ببین
تیزی شمشیر بنگر، غفلت آهو ببین
در کف دست سلیمان گر ندیدی مور را
چشم بگشا خال را بر صفحه آن رو ببین
پیچ و تاب دلربایی نیست مخصوص کمر
صاف کن آیینه را این شیوه در هر مو ببین
زلفش از هر حلقه دارد چشم بر راه دلی
در به دست آوردن دل اهتمام او ببین
هرگز از خون شکاری بال تیرش تر نشد
شست صاف دلگشای آن کمان ابرو ببین
می گدازد چشم را خورشید بی ابر تنک
جلوه آن سرو سیم اندام را در جو ببین
خلوت آغوش را از نقش انجم پاک کن
بعد ازان چون هاله دلجویی ازان مه رو ببین
شهسواری نیست یار ما کز او گردن کشند
در خم چوگان حکمش چرخ را چون گو ببین
می کند نامرد آب و نان دنیا مرد را
همچو مردان خون دل خور، قوت بازو ببین
می کشد زنگار قد چون سرو بر آیینه ام
تخم غم را در زمین پاک من نیرو ببین
آنچه جم در جام از اسرار نتوانست دید
خویش را بر هم شکن در کاسه زانو ببین
خوبی دنیا ز عقبی پشت کاری بیش نیست
چند صائب محو پشت کار باشی، رو ببین

اطلاعات

وزن: فاعلاتن فاعلاتن فاعلاتن فاعلن (رمل مثمن محذوف)
قالب شعری: غزل
منبع اولیه: ویکی‌درج

* با انتخاب متن و لمس متن انتخابی می‌توانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.

برگردان به زبان ساده

چشم خواب آلود او را در خم ابرو ببین
تیزی شمشیر بنگر، غفلت آهو ببین
هوش مصنوعی: چشم خواب آلود او را در چاله ابرو مشاهده کن و تیزی شمشیر را بنگر، غفلت آهو را ببین.
در کف دست سلیمان گر ندیدی مور را
چشم بگشا خال را بر صفحه آن رو ببین
هوش مصنوعی: اگر در دستان سلیمان مورچه‌ای را ندیدید، چشم‌هاتان را باز کنید و نقطه‌ای را که بر روی صفحه وجود دارد، تماشا کنید.
پیچ و تاب دلربایی نیست مخصوص کمر
صاف کن آیینه را این شیوه در هر مو ببین
هوش مصنوعی: این بیت به زیبایی و دلربایی کمر صاف اشاره دارد و می‌گوید که این زیبایی فقط مختص به کمر نیست، بلکه در هر رشته مویی می‌توان جلوه‌گری و زیبایی را مشاهده کرد. در واقع، شاعر به طور کلی به زیبایی‌های ظاهری و جذابیت‌های مختلف اشاره می‌کند و پیشنهاد می‌دهد که در هر بخشی از زیبایی، باید دقت کرد و آن را دید.
زلفش از هر حلقه دارد چشم بر راه دلی
در به دست آوردن دل اهتمام او ببین
هوش مصنوعی: زلف او به گونه‌ای است که هر حلقه‌اش چشم انتظار دیده می‌شود. در به دست آوردن دل کسی، توجه و تلاش او را ببین.
هرگز از خون شکاری بال تیرش تر نشد
شست صاف دلگشای آن کمان ابرو ببین
هوش مصنوعی: هرگز هیچ شکاری به خاطر تیر کمان ابروی او ترسان نشده است، پس به دقت ببین که چگونه قلب‌ها را با آن زیبایی و استقامت خود به تپش در می‌آورد.
می گدازد چشم را خورشید بی ابر تنک
جلوه آن سرو سیم اندام را در جو ببین
هوش مصنوعی: خورشید بی‌ابر، چشمان را می‌سوزاند و به‌راستی در فضای کنار آن سرو با اندام زیبا، به شکل لطیفی نمایان است.
خلوت آغوش را از نقش انجم پاک کن
بعد ازان چون هاله دلجویی ازان مه رو ببین
هوش مصنوعی: آغوشی که بین دو نفر هست را از نشانه‌های ستاره‌ها خالی کن و بعد از آن، مانند هاله‌ای از محبت، چهره آن محبوب را تماشا کن.
شهسواری نیست یار ما کز او گردن کشند
در خم چوگان حکمش چرخ را چون گو ببین
هوش مصنوعی: یار ما شخصی نیست که بتوان در برابر او سر فرود آورد، همان‌طور که در بازی چوگان حکمش بر گردونه‌ای چون چرخ به چشم می‌آید.
می کند نامرد آب و نان دنیا مرد را
همچو مردان خون دل خور، قوت بازو ببین
هوش مصنوعی: دنیا به مردان واقعی، به ویژه کسانی که با سختی‌ها مواجه‌اند، کمکی نمی‌کند و بسیاری از آنچه که در زندگی ضروری است، به آسانی به دست نمی‌آید. مردان باید مانند قهرمانان، با صبر و استقامت در برابر مشکلات، در تلاش برای رسیدن به هدف‌های خود باشند و قدرت و توانایی خود را به نمایش بگذارند.
می کشد زنگار قد چون سرو بر آیینه ام
تخم غم را در زمین پاک من نیرو ببین
هوش مصنوعی: غرور و زیبایی من مانند سرو است که بر روی آیینه‌ام زنگار می‌اندازد. حالا در زمین پاک من، بذر غم را به عوض قدرت و قدرتی که در آن نهفته است، مشاهده کن.
آنچه جم در جام از اسرار نتوانست دید
خویش را بر هم شکن در کاسه زانو ببین
هوش مصنوعی: هر چه جم از رازها در جام نتوانست مشاهده کند، تو می‌توانی خودت را در کاسه زانوی خودت ببینی.
خوبی دنیا ز عقبی پشت کاری بیش نیست
چند صائب محو پشت کار باشی، رو ببین
هوش مصنوعی: خوبی‌های دنیوی تنها در پشت کار و تلاش نهفته است. اگر به این پشتکار توجه کنی، از زیبایی‌های رو به‌رو بهره‌مند خواهی شد.