گنجور

غزل شمارهٔ ۶۱۶۵

جلوه مستانه آن سرو قامت را ببین
چشم بگشا موجه دریای رحمت را ببین
سر به جای ذره می رقصد درین نخجیرگاه
تیغ بازی های آن خورشید طلعت را ببین
موجه دریا نگنجد در دل تنگ حباب
بگذر از سر جوهر تیغ شهادت را ببین
سیر سیل نوبهاران بر فراز پل خوش است
در جهان آب و گل شور حقیقت را ببین
ریسمان را پنبه کردن صرفه حلاج نیست
در لباس کثرت ای منصور وحدت را ببین
نیست چون از غیب روزی دیده حق بین ترا
چهره آیینه داران حقیقت را ببین
می چکد خون حلال من ز طرف دامنش
لاله بی داغ صحرای شهادت را ببین
می درخشد دولت از بال هما چون آفتاب
در جبین جغد انوار سعادت را ببین
تار و پود مخمل از خواب پریشان بسته اند
دست بالین کن شکر خواب فراغت را ببین
غافل از اسباب شکرای خواجه خودبین مشو
بر سر هر رهگذر ارباب حاجت را ببین
می توان در پرده حسن یار را بی پرده دید
صائب از ارباب معنی باش و صورت را ببین

اطلاعات

وزن: فاعلاتن فاعلاتن فاعلاتن فاعلن (رمل مثمن محذوف)
قالب شعری: غزل
منبع اولیه: ویکی‌درج

* با انتخاب متن و لمس متن انتخابی می‌توانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.

برگردان به زبان ساده

جلوه مستانه آن سرو قامت را ببین
چشم بگشا موجه دریای رحمت را ببین
هوش مصنوعی: زیبایی و جذابیت آن مناظر را تماشا کن، چشمانت را باز کن و نعمت‌های الهی را که همچون دریا گسترده شده‌اند، مشاهده کن.
سر به جای ذره می رقصد درین نخجیرگاه
تیغ بازی های آن خورشید طلعت را ببین
هوش مصنوعی: در اینجا اشاره به رقص نور و زیبایی خورشید است که در دنیای طبیعت به چشم می‌خورد. به نوعی، می‌توان گفت که زیبایی و جاذبه‌های جهان، حتی در کوچک‌ترین ذرات هم وجود دارد و این زیبایی‌ها می‌تواند توجه ما را جلب کند.
موجه دریا نگنجد در دل تنگ حباب
بگذر از سر جوهر تیغ شهادت را ببین
هوش مصنوعی: دریای وسیع در دل یک حباب کوچک جا نمی‌شود، بنابراین از مسائلی که محدودیت دارند عبور کن و جوهر واقعی و ارزشمند شهادت را درک کن.
سیر سیل نوبهاران بر فراز پل خوش است
در جهان آب و گل شور حقیقت را ببین
هوش مصنوعی: در بهار، جویبارها و سیل‌های جاری بر روی پل حس خوبی را منتقل می‌کند. در میان این دنیای آب و گل، به واقعیت‌های عمیق توجه کن.
ریسمان را پنبه کردن صرفه حلاج نیست
در لباس کثرت ای منصور وحدت را ببین
هوش مصنوعی: تبدیل ریسمان به نخ پنبه‌ای، صرفاً یک کار بیهوده است. ای منصور، در دنیای پر از تنوع و کثرت، به وحدت نگاه کن.
نیست چون از غیب روزی دیده حق بین ترا
چهره آیینه داران حقیقت را ببین
هوش مصنوعی: وقتی که به رازهای الهی و روزی‌های متعالی توجه کنی، به حقیقت وجود کسانی پی خواهی برد که چهره‌ای واقعی و پاک دارند.
می چکد خون حلال من ز طرف دامنش
لاله بی داغ صحرای شهادت را ببین
هوش مصنوعی: خون پاک من از دامن او سرازیر می‌شود، چون لاله‌ای که در بیابان شهادت، بدون نشانه‌ای از زخم و درد رشد کرده است.
می درخشد دولت از بال هما چون آفتاب
در جبین جغد انوار سعادت را ببین
هوش مصنوعی: سرنوشت خوشبختی مانند نوری درخشان از پرندگان بلندپرواز می‌تابد، همان‌طور که آفتاب بر پیشانی جغد تابیده و آن را روشن می‌کند. به نورهای سعادت توجه کن!
تار و پود مخمل از خواب پریشان بسته اند
دست بالین کن شکر خواب فراغت را ببین
هوش مصنوعی: نرمی و لطافت مخمل در هم تنیده شده و خواب‌های آشفته را به آرامش رسانده‌اند. با آرامش دست را روی بالش بگذار و زیبایی خواب راحت را از نزدیک تماشا کن.
غافل از اسباب شکرای خواجه خودبین مشو
بر سر هر رهگذر ارباب حاجت را ببین
هوش مصنوعی: از وسایل و ابزارهای شکرگزاری خدا غافل نباش. خودخواه نباش و بر هر مسافری که می‌بینی، درخواست‌کنندگان و نیازمندان را مشاهده کن.
می توان در پرده حسن یار را بی پرده دید
صائب از ارباب معنی باش و صورت را ببین
هوش مصنوعی: می‌توان در حالی که زیبایی معشوق به خوبی نمایان نیست، به حقیقت او دست یافت. از کسانی باش که درک عمیق‌تری از مسائل دارند و فقط به ظاهر توجه نکن.