گنجور

غزل شمارهٔ ۴۶۱

مدار از دامن شب دست وقت عرض مطلب‌ها
که باشد بادبان کشتی دل دامن شب‌ها
چه محو ناخدا گردیده‌ای، ای از خدا غافل؟
ندارد این سفر باد مرادی غیر یارب‌ها
ز بی‌دردان علاج درد خود جستن به آن ماند
که خار از پا برون آرد کسی با نیش عقرب‌ها
مرا از قید مذهب‌ها برون آورد عشق او
که چون خورشید طالع شد نهان گردند، کوکب‌ها
نمی‌دانم چه در سر دارد آن معشوق بی‌پروا
که مذهب‌ها گرفت از شوخی او، رنگ مشرب‌ها
چنین گر رهزن اطفال خواهد شد جنون من
به اندک فرصتی دربسته خواهد ماند مکتب‌ها
حجاب عشق اگر مانع نگردد می‌توان دیدن
خط نارسته را چون رشته گوهر ازان لب‌ها
ز شوق گوشه چشم تو ای جان جهان، تا کی
درین صحرای وحشت توتیا گردند قالب‌ها؟
کسی کز مطلب خود بگذرد حاجت روا گردد
ازان صائب ز خاک اهل حق یابند مطلب‌ها

اطلاعات

وزن: مفاعیلن مفاعیلن مفاعیلن مفاعیلن (هزج مثمن سالم)
قالب شعری: غزل
منبع اولیه: ویکی‌درج

* با انتخاب متن و لمس متن انتخابی می‌توانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.

برگردان به زبان ساده

مدار از دامن شب دست وقت عرض مطلب‌ها
که باشد بادبان کشتی دل دامن شب‌ها
هوش مصنوعی: زمانی که شب‌های تاریک می‌گذرد، فرصت‌هایی برای بیان احساسات وجود دارد و در این لحظات، کشتی دل می‌تواند با بادبان‌هایش به سوی فهم و شناخت بیشتری جلو برود.
چه محو ناخدا گردیده‌ای، ای از خدا غافل؟
ندارد این سفر باد مرادی غیر یارب‌ها
هوش مصنوعی: ای غافل از خدا، چه اندازه در جاذبهٔ ناخدا غرق شده‌ای! در این سفر، باد هیچ اراده‌ای جز دعای یارب‌یارب ندارد.
ز بی‌دردان علاج درد خود جستن به آن ماند
که خار از پا برون آرد کسی با نیش عقرب‌ها
هوش مصنوعی: به افرادی که خود دردی ندارند، نمی‌توان امید داشت که برای حل مشکلات دردناک دیگران کمک کنند. تلاش برای بهبود درد و مشکلات از سوی کسانی که خود رنجور نیستند، بی‌فایده است. مانند این است که کسی بخواهد خار را از پای خود بیرون بیاورد در حالی که نیش عقرب‌ها او را می‌زنند؛ در چنین وضعیتی، حل مشکل اصلی ممکن نیست.
مرا از قید مذهب‌ها برون آورد عشق او
که چون خورشید طالع شد نهان گردند، کوکب‌ها
هوش مصنوعی: عشق او مرا از بند و محدودیت‌های باورهای مذهبی آزاد کرد، چرا که وقتی او مانند خورشید درخشید، ستاره‌ها و سایر نورها محو شدند.
نمی‌دانم چه در سر دارد آن معشوق بی‌پروا
که مذهب‌ها گرفت از شوخی او، رنگ مشرب‌ها
هوش مصنوعی: نمی‌دانم آن معشوق جسور چه فکرهایی در سر دارد که از شوخی‌های او، عقاید و شیوه‌های مختلف مذهبی ایجاد شده است.
چنین گر رهزن اطفال خواهد شد جنون من
به اندک فرصتی دربسته خواهد ماند مکتب‌ها
هوش مصنوعی: اگر چنین کسی که به بچه‌ها آسیب می‌زند دیوانه شود، در فرصتی کوتاه مدارس به خاطر این مشکل تعطیل خواهند شد.
حجاب عشق اگر مانع نگردد می‌توان دیدن
خط نارسته را چون رشته گوهر ازان لب‌ها
هوش مصنوعی: اگر حجاب عشق مانع نشود، می‌توان مشاهده کرد که خطی که به درستی کشیده نشده، مانند رشته‌ای از گوهرها از آن لب‌ها بیرون می‌آید.
ز شوق گوشه چشم تو ای جان جهان، تا کی
درین صحرای وحشت توتیا گردند قالب‌ها؟
هوش مصنوعی: از سر شوق چشم تو ای محبوب، تا چه زمانی در این دنیای پر از تنهایی و وحشت، این روح‌ها و قالب‌ها بی‌هدف سرگردان خواهند بود؟
کسی کز مطلب خود بگذرد حاجت روا گردد
ازان صائب ز خاک اهل حق یابند مطلب‌ها
هوش مصنوعی: کسی که از خواسته‌های خود گذشت و به دیگران کمک کرد، نیازهایش برطرف می‌شود و مردم راست‌گو از خاک اهل حقیقت می‌توانند به خواسته‌های خود برسند.

خوانش ها

غزل شمارهٔ ۴۶۱ به خوانش عندلیب

حاشیه ها

1395/05/09 19:08
سارا

در بیت سوم به جای بی دردان , در جای دیگه نامردان اومده,کدوم درسته؟!

1402/03/15 13:06
امیدان

به نظرم نامردان درست تر میباشد. چون در مصراع بعد که تشبیه و معادلی برای سخن آورده شده به در آوردن خار از نیش عقرب مانند کردند و این نیش و عقرب مفهموم بی دردان رو کمتر تداعی میکنه و به نامرد بیشتر تناسب نشان میده