گنجور

غزل شمارهٔ ۴۵۲۴

درین عالم که جز وحشت نباشد
چه سازد کس اگرخلوت نباشد
درین آشوبگاه وحشت افزا
حصاری بهتر از عزلت نباشد
اگر دارالامانی در جهان هست
بغیر از گوشه خلوت نباشد
گلابی خشک مغزان جهان را
به از پاشیدن صحبت نباشد
پریشان کی شود سی پاره دل
در آن محفل که جمعیت نباشد
نداند قدر وحدت هیچ سالک
اگر هنگامه کثرت نباشد
دل خود را کسی چون جمع سازد
در آن کشور که امنیت نباشد
مشو از پاس نقد وقت غافل
که بخل اینجا کم از همت نباشد
بود تیر خطا در کیش عارف
نگاهی کز سر عبرت نباشد
ز قید بندگی آزاد گردد
پرستاری که کم خدمت نباشد
مشو غافل که برق گرم رفتار
سبک جولانتر از فرصت نباشد
پریشان می شود اوراق هستی
اگر شیرازه غفلت نباشد
شود هر قطره ای دریای گوهر
ز ریزش گر غرض شهرت نباشد
کجا شبنم رسد در وصل خورشید
اگر بال وپرغیرت نباشد
به دست آید ز دولت هر دو عالم
اگر سرمایه نخوت نباشد
ز اخلاق بزرگان هیچ خلقی
به از احسان بی منت نباشد
مدار از حسن نیت دست صائب
که اکسیری به از نیت نباشد

اطلاعات

وزن: مفاعیلن مفاعیلن فعولن (هزج مسدس محذوف یا وزن دوبیتی)
قالب شعری: غزل
منبع اولیه: ویکی‌درج

* با انتخاب متن و لمس متن انتخابی می‌توانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.

برگردان به زبان ساده

درین عالم که جز وحشت نباشد
چه سازد کس اگرخلوت نباشد
هوش مصنوعی: در این دنیا که تنها وحشت و تنهایی حکم‌فرماست، چه می‌تواند کرد کسی اگر تنهایی نباشد؟
درین آشوبگاه وحشت افزا
حصاری بهتر از عزلت نباشد
هوش مصنوعی: در این دنیای پر از مشکلات و آشفتگی، هیچ جای امن و راحتی بهتر از تنهایی نیست.
اگر دارالامانی در جهان هست
بغیر از گوشه خلوت نباشد
هوش مصنوعی: اگر در این دنیا جایی برای آرامش و آسایش وجود داشته باشد، تنها در گوشه‌ای دور و خلوت می‌توان آن را یافت.
گلابی خشک مغزان جهان را
به از پاشیدن صحبت نباشد
هوش مصنوعی: گلابی خشک به مغزهای خالی دنیا می‌ارزد، چرا که صحبت‌های بی‌محتوا هیچ فایده‌ای ندارد.
پریشان کی شود سی پاره دل
در آن محفل که جمعیت نباشد
هوش مصنوعی: دل انسان وقتی پریشان می‌شود که در جمعی شلوغ و پرجمعیت نباشد.
نداند قدر وحدت هیچ سالک
اگر هنگامه کثرت نباشد
هوش مصنوعی: هیچ عابدی ارزش و اهمیت وحدت را درک نمی‌کند، مگر اینکه در زمانی پر از کثرت و تفاوت‌ها قرار بگیرد.
دل خود را کسی چون جمع سازد
در آن کشور که امنیت نباشد
هوش مصنوعی: کسی نمی‌تواند دل خود را خوشحال و آسوده کند در جایی که احساس امنیت وجود ندارد.
مشو از پاس نقد وقت غافل
که بخل اینجا کم از همت نباشد
هوش مصنوعی: از یاد بردن و صرف نکردن وقت به شکل مناسبی، چیزی کم از طمع و حرص در دل نخواهد داشت. پس باید دقت کنیم که زمان را درست مدیریت کنیم و از آن بهره بگیریم.
بود تیر خطا در کیش عارف
نگاهی کز سر عبرت نباشد
هوش مصنوعی: در مذهب عارفان، اگر کسی نگاهی کند که از روی عبرت و درس گرفتن نباشد، مانند تیر زدنِ اشتباهی است.
ز قید بندگی آزاد گردد
پرستاری که کم خدمت نباشد
هوش مصنوعی: کسی که در خدمت به دیگران تلاش و کوشش می‌کند، می‌تواند از محدودیت‌ها و وابستگی‌ها آزاد شود.
مشو غافل که برق گرم رفتار
سبک جولانتر از فرصت نباشد
هوش مصنوعی: فریب رفتار شجاع و بی‌پروا را نخور، زیرا لحظه‌های مناسب هرگز پایدار نیستند.
پریشان می شود اوراق هستی
اگر شیرازه غفلت نباشد
هوش مصنوعی: اگر غفلت وجود نداشته باشد، نظم و ترتیب جهان در هم می‌ریزد و همه‌چیز به هم می‌ریزد.
شود هر قطره ای دریای گوهر
ز ریزش گر غرض شهرت نباشد
هوش مصنوعی: هر قطره‌ای می‌تواند به دریای پر از گوهری تبدیل شود، اگر هدف از آن فقط جلب توجه و شهرت نباشد.
کجا شبنم رسد در وصل خورشید
اگر بال وپرغیرت نباشد
هوش مصنوعی: اگر عشق واقعی و غیرت در کار نباشد، در چگونه ممکن است به وصال معشوق، که مانند خورشید می‌درخشد، دست یافت؟
به دست آید ز دولت هر دو عالم
اگر سرمایه نخوت نباشد
هوش مصنوعی: اگر در زندگی از خودبرتربینی و تکبر دوری کنیم، می‌توانیم موفقیت و نعمت‌های دنیا و آخرت را به دست آوریم.
ز اخلاق بزرگان هیچ خلقی
به از احسان بی منت نباشد
هوش مصنوعی: از ویژگی‌های نیک بزرگان، هیچ صفتی بالاتر از بخشش بدون انتظار پاداش نیست.
مدار از حسن نیت دست صائب
که اکسیری به از نیت نباشد
هوش مصنوعی: حسن نیت و نیت پاک، مانند یک اکسیر باارزش هستند که هیچ چیز دیگری نمی‌تواند جای آن‌ها را بگیرد.