گنجور

غزل شمارهٔ ۴۲۱۸

حاشا که خلق کار برای خدا کنند
تعظیم مصحف از پی مهر طلا کنند
این جامه حریر که مخصوص کعبه است
پوشند اگر به دیر به او اقتدا کنند
شکر به کام زاغ فشانند بی دریغ
در استخوان مضایقه هابا هما کنند
چون اژدها کلید در گنج گوهرند
وز بهر نیم حبه جدل با گدا کنند
گردند گرد دفتر اعمال خویشتن
هر طاعتی که نیست ریایی قضاکنند
هر جا که بگذرد سخن از سوزن مسیح
خود را به زور جاذبه آهن ربا کنند
مصحف به زیر پای گذارند از غرور
دستار عقل از سر جبریل وا کنند
دنبال زردرویی حرص اوفتاده اند
چون برگ کاه پیروی کهربا کنند
بر هر طرف که روی نهند این سیه دلان
در آبروی ریخته خود شنا کنند
شرم وحیا چو لازمه چشم روشن است
این کورباطنان ز چه شرم وحیا کنند
صائب بگیر گوشه عزلت که اهل دل
این درد را به گوشه نشینی دوا کنند

اطلاعات

وزن: مفعول فاعلات مفاعیل فاعلن (مضارع مثمن اخرب مکفوف محذوف)
قالب شعری: غزل
منبع اولیه: ویکی‌درج

* با انتخاب متن و لمس متن انتخابی می‌توانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.

برگردان به زبان ساده

حاشا که خلق کار برای خدا کنند
تعظیم مصحف از پی مهر طلا کنند
هوش مصنوعی: باوری نیست که مردم فقط برای خدا تلاش کنند؛ آنها در حقیقت به خاطر جواهر و زینت به احترام کتاب خدا توجه می‌کنند.
این جامه حریر که مخصوص کعبه است
پوشند اگر به دیر به او اقتدا کنند
هوش مصنوعی: اگر کسی جامه‌ای از حریر که مخصوص کعبه است بر تن کند و در عبادت به دیر برود، این عمل او نشان‌دهنده اقتدا و پیروی‌اش در آنجا خواهد بود.
شکر به کام زاغ فشانند بی دریغ
در استخوان مضایقه هابا هما کنند
هوش مصنوعی: شکر را بدون هیچ منتی به زاغ می‌دهند، اما در بخشیدن استخوان‌ها سخت‌گیر هستند.
چون اژدها کلید در گنج گوهرند
وز بهر نیم حبه جدل با گدا کنند
هوش مصنوعی: انسان‌ها مانند اژدهایی هستند که به گنجینه‌ای پر از گوهر دسترسی دارند و به خاطر یک لقمه نان کوچک با افراد فقیر درگیر می‌شوند.
گردند گرد دفتر اعمال خویشتن
هر طاعتی که نیست ریایی قضاکنند
هوش مصنوعی: هر کسی در روز قیامت، اعمال خود را خواهد دید و آنچه که با خلوص نیت انجام داده، بدون هیچگونه ریا و تظاهر، در آن دفتر ثبت خواهد شد.
هر جا که بگذرد سخن از سوزن مسیح
خود را به زور جاذبه آهن ربا کنند
هوش مصنوعی: هر جا که مسیح بگذرد، سخن از سوزن او به گونه‌ای به زور جذب آهن ربا می‌شود.
مصحف به زیر پای گذارند از غرور
دستار عقل از سر جبریل وا کنند
هوش مصنوعی: در اینجا به بی احترامی به کتاب مقدس و نقص در آگاهی و خرد انسان‌ها اشاره شده است. به نوعی، این بیت به سقوط ارزش‌ها و غرور انسان‌ها در برابر حقیقت‌ها و علم اشاره دارد. وقتی برخی افراد به دانایی خود می‌بالند، ممکن است از فهم عمیق و واقعیات دور شوند و به نوعی خود را بالاتر از دانایی‌های الهی و معنوی ببینند.
دنبال زردرویی حرص اوفتاده اند
چون برگ کاه پیروی کهربا کنند
هوش مصنوعی: مردم به دنبال فردی زردرنگ و بی‌جانی هستند، مانند برگ‌های خشک که به دنبال کهربا می‌گردند.
بر هر طرف که روی نهند این سیه دلان
در آبروی ریخته خود شنا کنند
هوش مصنوعی: هر کجا که این دل‌های غمگین بگردند، در میان آبرو و اعتبار از دست رفته‌ی خود شنا می‌کنند.
شرم وحیا چو لازمه چشم روشن است
این کورباطنان ز چه شرم وحیا کنند
هوش مصنوعی: شرم و حیاء همچون یک ویژگی ضروری برای انسان‌های با دید پاک و روشن است. اما افرادی که نابینایند یا بینش درستی ندارند، چرا باید به این ویژگی‌ها توجه کنند؟
صائب بگیر گوشه عزلت که اهل دل
این درد را به گوشه نشینی دوا کنند
هوش مصنوعی: صائب، به گوشه‌نشینی پناه ببر، چرا که کسانی که دلشان با این درد آشناست، در تنهایی و دوری از دنیا می‌توانند درمانی برای این مشکل بیابند.