گنجور

غزل شمارهٔ ۳۵۴۱

دست تاک از اثر نشأه صهباست بلند
این رگ ابر ز سرچشمه میناست بلند
محمل لیلی ازین بادیه چون برق گذشت
همچنان گردن آهو به تماشاست بلند
سطری از دفتر سرگشتگی مجنون است
گردبادی که ازین دامن صحراست بلند
جرأت خصم شود از سپر عجز افزون
خار از افتادگی آبله پاست بلند
با تو خورشید فلک یوسف چاهی باشد
پایه حسن تو بنگر چه قدرهاست بلند
گرد کلفت چه خیال است کند قامت راست؟
در حریمی که کله گوشه میناست بلند
به تماشای سر زلف نخواهی پرداخت
گر بدانی که چه مقدار شب ماست بلند
جای رحم است نه غیرت، که بود شاهد عجز
دست هرکس که درین قلزم خضر است بلند
دست بی حاصل ما صائب اگر کوتاه است
دامن دولت آن زلف چلیپاست بلند

اطلاعات

وزن: فعلاتن فعلاتن فعلاتن فعلن (رمل مثمن مخبون محذوف)
قالب شعری: غزل
منبع اولیه: ویکی‌درج

* با انتخاب متن و لمس متن انتخابی می‌توانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.

برگردان به زبان ساده

دست تاک از اثر نشأه صهباست بلند
این رگ ابر ز سرچشمه میناست بلند
هوش مصنوعی: دست تاک از نشانه‌های تأثیر شراب بلند است و این رگ ابر از منبعی شفاف و زیبا ایجاد شده است.
محمل لیلی ازین بادیه چون برق گذشت
همچنان گردن آهو به تماشاست بلند
هوش مصنوعی: محمل لیلی با سرعت از این بیابان گذشت، مانند برقی که می‌درخشد، و در این میان گردن آهو بلند است و به تماشا ایستاده است.
سطری از دفتر سرگشتگی مجنون است
گردبادی که ازین دامن صحراست بلند
هوش مصنوعی: این جمله به توصیف حالتی آشفته و پر اضطراب از مجنون می‌پردازد، جایی که او در میانه‌ طوفان و آشوب زندگی‌اش قرار دارد. این طوفان نمادی از مشکلات و چالش‌های سرراهش است که از دل دشت و بیابان برمی‌خیزد و او را درگیر خود کرده است. این تصویر نمایان‌گر إحساساتی عمیق و پرجوش و خروش است که مجنون به خاطر عشق و سرگشتگی‌اش تجربه می‌کند.
جرأت خصم شود از سپر عجز افزون
خار از افتادگی آبله پاست بلند
هوش مصنوعی: جرأت دشمن زمانی بیشتر می‌شود که ضعف و ناتوانی او نمایان شود، مانند خاری که در اثر افتادگی و ضعف پای فرد مبتلا به آبله در معرض دیده می‌شود.
با تو خورشید فلک یوسف چاهی باشد
پایه حسن تو بنگر چه قدرهاست بلند
هوش مصنوعی: تو مثل خورشید در آسمان هستی و زیبایی‌ات مانند یوسف در چاه است، حالا نگاه کن که چقدر بلندی و عظمت داری.
گرد کلفت چه خیال است کند قامت راست؟
در حریمی که کله گوشه میناست بلند
هوش مصنوعی: کسی که به خود مغرور است، چطور می‌تواند در جایی که خوشبختی و زیبایی حاکم است، راست قامت بایستد؟ در مکان‌هایی که عشق و زیبایی وجود دارد، انسان‌ها تنش‌های کمتری را تجربه می‌کنند و بیشتر در آرامش به سر می‌برند.
به تماشای سر زلف نخواهی پرداخت
گر بدانی که چه مقدار شب ماست بلند
هوش مصنوعی: اگر بدانی شب چقدر طولانی است، دیگر به تماشای زیوری موی او نخواهی پرداخت.
جای رحم است نه غیرت، که بود شاهد عجز
دست هرکس که درین قلزم خضر است بلند
هوش مصنوعی: این جمله به نوعی بیانگر این است که در موقعیت‌هایی که نتایج نامطلوبی پیش آمده، باید به جای حس غیرت و رقابت، نگرش بیشتری به رحمت و لطف داشت. در واقع، وقتی که کسی در شرایط سخت و ناامیدکننده‌ای قرار دارد، بهتر است به جای قضاوت و حسادت، به او کمک کرده و رحم کنیم. این موضوع نشان می‌دهد که در برابر ناکامی‌ها و مشکلات دیگران، باید همدردی و محبت نشان داد.
دست بی حاصل ما صائب اگر کوتاه است
دامن دولت آن زلف چلیپاست بلند
هوش مصنوعی: دست ما اگرچه به نتیجه نرسیده و کوتاه است، اما خوشبختی و نعمت آن مثل زلفی زیبا و بلند است که در دسترس قرار دارد.